Sıcak iklim, soğuk iklim ve ılıman iklim arasındaki özellikler nelerdir?

SOĞUK İKLİM,SICAK İKLİM VE ILIMAN İKLİM ARASINDAKİ ÖZELLİKLER

1. AKDENİZ İKLİMİ
Görüldüğü Yerler
• Genel olarak 30° – 40° enlemleri arasındaki kıyılarda görülür.
• Akdeniz çevresinde, Amerika’nın batısında Kaliforniya kıyıları ile Orta Şili’de, Afrika’nın güneyindeki Kap bölgesinde ve Avustralya’nın güneybatısında görülür.
Sıcaklık ve Yağış Özellikleri
• Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise ılık ve yağışlıdır.
• Yıllık sıcaklık ortalaması 15 – 20 °C arasında olup yıllık sıcaklık farkı ise 18 °C civarındadır.
• Yıllık yağış miktarı 600 – 1000 mm arasındadır.
• Akdeniz ikliminde kış döneminde kutup yönünden ilerleyen hava kütleleri ile ekvatoral bölgeden gelen sıcak hava kütleleri karşılaşmakta ve cephesel yağışlar oluşmaktadır. Yazın ise bu bölgelerde tropikal hava kütleleri etkisini gösterdiğinden sıcak ve kurak iklim özellikleri oluşmaktadır. Özellikle kışın cephe yağışları görülen bu iklim bölgesinde yazlar kurak geçmektedir.

Bitki Örtüsü
• Kısa boylu ağaçlardan oluşan makilerdir.
• Zeytin, zakkum, defne, mersin gibi türleri vardır.
2. OKYANUSAL İKLİM (Ilıman iklim)
Görüldüğü Yerler
• Genel olarak 40° – 60° enlemleri arasında görülür.
• Batı Avrupa, Kuzey Amerika’nın kuzeybatısı, Güney Şili, Avustralya’nın güney doğusu ile Yeni Zelanda’da görülür.
Sıcaklık ve Yağış Özellikleri
• Bu iklim tipinin görüldüğü yerlerdeki sıcaklık ve yağış şartları üzerinde batı rüzgarları ile sıcak okyanus akıntılarının büyük etkisi vardır.
• Yazları serin kışları ılık geçer.
• Yıllık sıcaklık ortalaması 14 -15 °C civarında olup yıllık sıcaklık farkı 10 -15 °C civarındadır.
• Yıllık yağış miktarı 1000 – 1500 mm dir.
• Batı rüzgarlarının etkisi ile her mevsim yağış alır.
Bitki Örtüsü
• Alçak alanlarda geniş yapraklı yüksek alanlarda ise iğne yapraklı ormanlardan oluşur.
3. KARASAL İKLİM
Görüldüğü Yerler
• Orta kuşakta deniz etkisinin sokulamadığı karaların iç kı-sımlarında görülür.
• Doğu Avrupa, Sibirya ve Kuzey Amerika’nın iç kısımları bu iklim tipinin etkili olduğu başlıca alanlardır.
Sıcaklık ve Yağış Özellikleri
• Bu iklimin görüldüğü yerlerde kışlar çok soğuk ve uzun sürer. Yazlar ise kısa ve sıcaktır.
• Yıllık sıcaklık ortalaması 0° ile 10° arasındadır. Yıllık sıcaklık farkı fazladır (20 – 40 °C).
• Yıllık yağış miktarı 400 – 600 mm arasında değişir.
• Yağış en fazla yazın, en az kışın düşer. Ancak kış yağışları genelde kar şeklindedir. Karlar toprak üzerinde 4-5 ay kalabilir.
Bitki Örtüsü
• Doğal bitki örtüsü iğne yapraklı ağaçlardan oluşan tayga ormanlarıdır.
• Yağışların azaldığı yerlerde ise çayır ve step (bozkır) görülür.
4. STEP İKLİMİ (Yarı kurak iklim)
Görüldüğü Yerler
• Orta kuşakta deniz etkisinden uzak karaların iç kesimlerinde şiddetli karasal iklimden başka step (yarı kurak karasal) iklimi görülür.
• Bu yerlerde günlük ve yıllık sıcaklık farkları şiddetli karasal iklimin görüldüğü yerlere göre daha azdır.
Sıcaklık ve Yağış Özellikleri
• Step iklimlerinde yıllık sıcaklık farkı 15-30 °C arasındadır.
• Yıllık yağış miktarı 300 – 500 mm’dir.
• En fazla yağış ilkbaharda görülür.
Orta kuşakta görülen step iklimi dışında sıcak kuşakta görülen step iklimleride vardır.
Sıcak kuşakta görülen step iklimi genel olarak 15-20 °C enlemleri arasında savan ve çöl iklimleri arasında geçiş iklim özelliği gösterir. Bunlara Tropikal Step İklimi denir.
Çöl iklimi ile Akdeniz iklimi arasındaki steplere ise Subtropi-kal Step İklimi denir.
Bitki Örtüsü
• Yağışlarla yeşeren, kurak mevsimde sararan kısa boylu otlardan oluşan step (bozkır)tir.
• İnsanlar tarafından ormanların kesilerek ya da yakılarak ortadan kaldırılması sonucunda oluşan bozkırlara antro-pojen bozkır denir.
1. TUNDRA İKLİMİ
Görüldüğü Yerler
• Kuzey Yarımküre’de 60° paraleli civarı ile kutup ikliminin yayılış alanı arasındaki bölgelerde görülür.
• Avrupa’nın kuzey kıyıları, Kuzey Sibirya, Kuzey Kanada, Grönland Adası kıyıları ve orta kuşaktaki yüksek dağlarda etkilidir.
Sıcaklık ve Yağış Özellikleri
• En sıcak ayın ortalaması dahi 10 °C’yi fazla geçmez.
• Sıcaklıklar kışın – 30 °C ile – 40 °C arasındadır.
• Yıllık sıcaklık farkının 60 °C’yi bulduğu yerler vardır.
• Yağışlar ortalama 200 – 250 mm’dir.
Bitki Örtüsü
• Toprak, yılın büyük bölümünde donmuş halde bulunur.
• Yazın toprağın üst kısmının buzları çözülür ve zemin ba-taklık haline dönüşür.
• Bitki örtüsü çalı, yosun ve yazın yeşeren otlardır. Bunlara tundra denir.
2. KUTUP İKLİMİ
Görüldüğü Yerler
Kuzey Kutbu çevresinde, Grönland’ın iç kısımlarında ve Antarktika’da görülür.
Sıcaklık ve Yağış Özellikleri
• Sıcaklık genelde – 40 °C civarındadır.
• Yıllık sıcaklık farkı 20° – 30°C arasındadır.
• Ortalama yağış 200 mm’dir.
• Bitki örtüsü yoktur.
• Zemin buzullarla kaplıdır.
• Karalar üzerindeki buzlardan koparak denize düşen bu-zullara aysberg, deniz suyunun donmasıyla oluşan bu-zullara ise bankiz denir.
3. YÜKSEK DAĞ İKLİMİ
• Ilıman ve sıcak kuşaktaki dağların zirvelerinde görülür.
• Himalayalar, Kayalık ve And dağları bu iklimin görüldüğü başlıca alanlardır.
• Sıcaklık yıl boyunca düşüktür, yağış azdır, sıcaklık farkı fazladır.
• Zeminin buzullarla kaplı olmadığı yerlerde seyrek otlar yetişmektedir.
İklim ve Bitki Örtüsü İlişkisi
Bir yerdeki bitki örtüsü daha çok sıcaklık ve yağış şartlarının ortak etkisi sonucunda gelişir. Genelde yağışın çok olduğu yerlerde bitki örtüsü ormanlardan oluşur. Yağış azaldıkça bitki örtüsü cılızlaşır. Her iklim bölgesinin karakteristik bir bitki örtüsü bulunmaktadır. Yalnızca kutup ikliminde sıcaklık yetersiz olduğundan bitki örtüsü bulunmamaktadır.
Bir bölgenin iklimini en iyi gösteren ölçüt orada yetişen doğal bitki örtüşüdür. Örneğin daha önce hiç gitmediğimiz bir ülkede zakkum, mersin, lavanta ve zeytin gibi bitkileri görürsek burada Akdeniz ikliminin etkili olduğunu söyleyebiliriz.
Doğal bitki örtüsünün dağılımını etkileyen temel faktörler sıcaklık ve yağıştır. Sıcaklık ve yağış, yerşekilleri ve denize göre konuma bağlı olarak değiştiği için doğal bitki örtüleri de dünya üzerinde düzenli dağılmamıştır. Bu nedenle Ekvator’dan kutuplara doğru bitki örtüleri düzenli kuşak oluştura-mazlar.
Dağ eteğinden zirveye doğru ormanların dağılışı aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi kuşaklar oluşturur. Belli bir yükseltiden sonra ise orman örtüsü seyrekleşir ve ortadan kalkar. Bu sınıra orman üst sınırı denir.
Ekvator’dan kutuplara doğru orman üst sınırının yükseltisi azalır. Bunun yanında buharlaşma şiddeti, yağışın yıl içindeki dağılımı, denize göre konum, bakı gibi özellikler de doğal bitki örtüsünün dağılımını etkiler. Enlem farkı arttıkça bitki örtüsü çeşitliliği de artar.


kaynak