Arama

Nijerya ve Nijerya Tarihi

Güncelleme: 28 Şubat 2016 Gösterim: 16.940 Cevap: 6
kompetankedi - avatarı
kompetankedi
VIP Bir Dünyalı
5 Ekim 2006       Mesaj #1
kompetankedi - avatarı
VIP Bir Dünyalı
Bugünkü Nijerya topraklarında ilk yaşayanların, milattan 700 yıl öncesine rastladığı tahmin edilmekte, fakat bunların kimler olduğu hakkında kesin bir hükme varılamamaktadır. Nijerya’nın tarihini, Arapça yazılmış kayıtlara dayalı olarak, kuzey bölgelerde 9. yüzyıl başlarında kurulmuş, Konem-Boru ve batı bölgelerde de yedi Hausa şehir devletleriyle başlatmak mümkündür.

Sponsorlu Bağlantılar
On ikinci yüzyıldan itibaren kurulmaya başlanmış Yoruba veIfe krallıkları, 14. yüzyıldan itibaren kıtayı aydınlatmaya başlayan İslam ışıklarıyla eriyip gitmişlerdir. İslamiyetin yayılmasıyla, mevcut şehir devletleri ve birçok kabile Müslümanlıkla şereflenmişlerdir. Buna göre Kuzey Nijerya tamamen İslamlaşmış ve geri kalan bölgeler de İslamiyetin nüfuzu altına girmişti.

Nijerya’ya ilk olarak 15. yüzyılda Avrupa sömürgeciliğini ve zulmünü getirenler, Portekiz ve İngiliz esir tüccarı denizciler olmuştur. Bir yanda doğudan parlayan İslam güneşi köleliği önleyici, eritici ışıklarıyla Afrikalılara hayat getirirken, diğer yanda bozulmuş dinlerinin taassubu ve maddi hırslarla dolmuş Avrupalılar, Nijerya’nın zenci insanlarını esir yapıyor ve satıyordu. Böylece, Avrupalıların işgalleriyle Atlantik esir ticareti başlamıştı. 350 yıl kadar süren bu vahşet, 20.000.000 Nijeryalı’nın esir olarak satılmasıyla Avrupa tarihinde kara bir leke olarak kalmıştır.

İngiltere, 19. yüzyıl başlarından itibaren, Nijerya içişlerine karışmaya başladı. İlk olarak Lagos, 1861 yılında bir İngiliz kolonisi haline geldi. 1885’te Gine Körfezi civarı, İngiltere’nin himayesine girdi. Bundan sonra İngiltere, Nijerya’yı iki himaye bölgesine ayırdı. İkisini birden bir vali yönetiminde tuttu. Birinci Dünya Savaşından sonra başlayan milliyetçilik hareketleri, Nijeryalılar arasında yabancılara karşı isyan etme ve bağımsızlığı elde etme düşüncesini getirdi.

1950 yılında, idare gücünü, merkezi otoriteyle üç ayrı bölgenin meclisleri arasında paylaştıran yeni bir federal sistem getirildi. 1954 yılında ilan edilen anayasa, kuzey, batı ve doğu bölgeleri güçlü bir merkezi hükümete bağlı olarak, Nijeryalılara sahip oldukları kanuni hakları verdi.

İngiltere, iş başına kendi çıkarlarını koruyacak bir hükümeti getirmeyi planlıyordu. Ülkede üç büyük parti kuruldu ve 1959 yılında seçimler yapıldı. Bu seçimlerde kuzey bölgenin Nijerya Halkları Kongresi (NPC) kazandı ve parti lideri Ebubekir Tafawa Balewa başbakan oldu. Müslümanların çoğunlukta olduğu kuzey bölge iktidara gelince, ilk iş olarak 1960 yılında bağımsızlığı elde etti.

Nijerya bundan sonra 1963 yılında Cumhuriyeti ilan etti ve akabinde 1965 yılında yeni seçimler yapıldı. Fakat bundan sonra Nijerya’da iç karışıklıklar başladı. 30 Mayıs 1967’de Doğu Bölgesi Biafra Cumhuriyeti adıyla isyan ettiyse de, Nijerya hükümeti dış güçlerin yardımıyla bu isyanı bastırdı. Fakat bu iç harp 30 aydan fazla sürdü ve 20. yüzyılın en kanlı ve korkunç çatışmalarından biri oldu. Biafra bölgesi binlerce ölü ve birçok harap olmuş binayla doldu.

1970 yılından sonra olay yatıştı ve bu arada bulunan petrol yatakları Nijerya’nın hayatını değiştirdi. 29 Haziran 1975’te General Muhammed yeni bir askeri darbeyle iş başına geldi. Çok geçmeden 1976’da yapılan üçüncü ihtilal teşebbüsü başarısızlıkla bitti. Fakat, General Muhammed öldürüldü ve yerine, yardımcısı General Olesegun Obasanjo geçti. General İbrahim Babangida devlet başkanı olup, askeri bir rejim kuruldu.

Bundan sonra NijeryaFederal Hükümeti, petrol gelirlerinin getirdiği refah düzeyi ile iç olayları önlemeye başladı ve bugün için Nijerya Afrika’nın en gelişmiş ülkelerinden biri haline geldi. 4 Temmuz 1992’de seçimlerle tekrar demokratik düzene geçilmeye ilk adım atıldı. Sivil yönetime geçiş tarihi olarak çeşitli zamanlar belirlendi ise de en son olarak 27 Ağustos 1993’e ertelendi.

*
Son düzenleyen kompetankedi; 24 Mart 2007 15:13
asla_asla_deme - avatarı
asla_asla_deme
VIP Never Say Never Agaın
10 Kasım 2008       Mesaj #2
asla_asla_deme - avatarı
VIP Never Say Never Agaın
Ad:  nijerya-ne-yenir.jpg
Gösterim: 2105
Boyut:  254.4 KB
NİJERYA, güney kıyısı Gine Körfezi'nin doğu ucunda yer alan bir Batı Afrika ülkesi­dir. Büyüklüğü İngiltere, Fransa ve Benelüks ülkelerinin toplamı kadar olan Nijerya'nın komşuları batıda Benin, kuzeyde Nijer, ku­zeydoğuda Çad ve doğuda Kamerun'dur.
Sponsorlu Bağlantılar
Ülkenin Atlas Okyanusu kıyılarından içeri­ye doğru 100 km kadar uzanan bataklık mangrov ormanları kuşağı, daha içerde yerini tropik yağmur ormanları kuşağına bırakır. Yağmur ormanlarının kuzeyinde, uzun otları ve ağaçlarıyla savan bitki örtüsü görülür. Daha kuzeye gidildikçe otlar kısalır, ağaçlar seyrekleşir ve ülkenin en kuzeyi kurak Sahel bölgesine girer.
Dünyanın büyük ırmaklarından biri ve Af­rika'nın üçüncü büyük ırmağı olan Nijer Irmağı, büyük kolu Benue Irmağı ile birlikte ülkenin ortasında büyük bir "V" çizdikten sonra kıyıda birçok kola ayrılarak çok büyük bir deltayla denize dökülür. Ormanlarda maun, ceviz ve sapelli gibi kerestesi değerli ağaçlar vardır. Nijer ve Benue ırmaklarının kuzeyindeki Hausaland düzlükleri deniz düzeyinden ortalama 600 metre yüksekliktedir. Ülkenin öbür önemli akarsuları Sokoto, Kaduna ve Gongola ır­maklarıdır.

YÜZÖLÇÜMÜ: 923.768 km2. NÜFUS: 115.973.000 (1989).
YÖNETİM: İngiliz Uluslar Topluluğu üyesi olan federal cumhuriyet.
BAŞKENT: Lagos; yeni belirlenmiş başkent Abuja.
DOĞAL YAPI: Kıyıdan iç bölgelere doğru sırasıyla bataklık mangrov ormanları, yağmur ormanları, sa­vanlar, yarı çöl ve çöl kuşakları yer alır. İç bölgelerde, yüksekliği 1.690 metreye kadar ulaşan bir yayla vardır.
BAŞLICA ÜRÜNLER: Yam (bir tür yerelması), süpürge darısı, manyok, mısır, darı, yerfıstığı, palmiye yağı, kakao, pirinç, pamuk; kalay, kömür; petrol.
ÖNEMLİ KENTLER: Lagos, İbadan, Ogbomosho, Kano, Oshogbo, Kaduna, Enugu.
EĞİTİM: ilköğretim parasızdır.

İklim ve Yabanıl Yaşam
Ülkenin güneyindeki sıcak ekvator iklimi, kuzeyde yerini daha kuru bir iklime bırakır. Güneyde yıl boyunca nem ve sıcaklık yüksek­tir; ortalama sıcaklık 27°C'dir. Buna karşılık, kuzeyde aralıkta 10°C'ye kadar düşen sıcak­lık, mayısta 38°C'ye kadar yükselebilir. Gü­neyde yıl boyunca görülen yağış, kasımdan mayısa kadar oldukça azdır. Kuzeyde kasım ve mayıs arasında yağışsız, kurak bir mevsim görülür.
Savanlarda yaşayan büyük memeliler ara­sında antilop, zürafa, sırtlan ve aslan sayılabi­lir. Ormanlarda fil ve şempanze, ırmaklarda timsah ve suaygırı vardır. Ülkede pars, may­mun ve yaban domuzu da yaşar.
Savanlarda devekuşu ve leylek; ormanlarda papağan, boynuzgaga, tukan ve birçok başka kuş türü vardır. Görülen yılan türleri arasında siyah kobra, yeşil mamba, dev engerek ve piton sayılabilir. Çok sayıdaki böcek türleri içinde en zararlıları, insanlara ve hayvanlara uyku hastalığı bulaştıran çeçe sineği ile sıtma ve sarıhumma mikrobu taşıyan sivrisinektir.

Halk
Afrika kıtasındaki toplam nüfusun yaklaşık altıda birini Nijeryalılar oluşturur. Ülkedeki en büyük dört etnik grup, kuzeyde Hausalar ve Fulaniler, batıda Yorubalar, doğuda ise İbolar'dır.
Bazıları yalnızca birkaç bin kişiden oluşan 250 kadar etnik grubun her biri kendi dilini konuşur. Edolar, İbibiolar, İjolar, Kanuriler, Nüpeler, Tivler, Çambalar ve Ekoiler öbür önemli etnik gruplardan bazılarıdır. Ülkenin resmi dili İngilizce'dir. Hausa, Fulani, Yoru-ba ve İbo konuşulan öbür önemli dillerdir.Nüfusun hemen hemen yarısı Müslüman, yüzde 35'i Hıristiyan'dır; geri kalanlar kendi geleneksel dinlerine bağlıdır. Nüfus artışı çok hızlıdır ve nüfusun yarıdan çoğu 15 yaşın altındadır.
Eğitim için büyük harcamalar yapılan Ni­jerya'da 13 üniversite ve 50 binden fazla üniversite öğrencisi vardır. Ama çocukların çoğu ilkokuldan sonra okumaz. Son yıllarda sağlık hizmetleri ve konut yapımında büyük gelişme gerçekleşmiştir. Lagos'un yerini ala­cak olan yeni başkent Abuja ülkenin ortasın­daki yüksek düzlük bölgede kurulmaktadır. Nijerya'nın öbür önemli kentleri arasında kuzeydeki ticaret merkezi Kano, pamuk üre­tim bölgesindeki Kaduna ve kakao sanayisi­nin merkezi olan İbadan sayılabilir.

Tarım ve Sanayi
Nijeryalıların yarıdan çoğunun geçimi topra­ğa bağlıdır. Bunların çoğu çiftçilik eden köy­lülerdir. 1960'larda, tüketilen tüm besin mad­deleri ülkede üretiliyor, yerfıstığı ve palmiye yağı gibi bazı tarım ürünleri de dışarı satılıyor­du. Ama 1970'lerde hükümetin sanayiye ön­celik vererek tarımı ikinci plana iten politikası sonucu Nijerya 1980'lerde dışarıdan çok mik­tarda besin maddesi almak zorunda kaldı. Bu durumda hükümet tarımda Nijerya'nın yeni­den kendi kendine yeterli duruma gelmesi için çalışmalara girişti. Ormancılık ve balıkçı­lık da Nijerya'daki önemli ekonomik etkinlik­ler arasındadır.
Nijerya'nın en önemli ürünü petroldür. Nijer deltasından çok miktarda petrol ve doğal gaz çıkarılır. Port Harcourt, Warri ve Kaduna'da petrol rafinerileri vardır. Nijerya' nın dışarıya sattığı malların yüzde 90'dan fazlasını petrol oluşturur. Kuzeydeki yüksek düzlüklerde yer alan Jos yakınlarında çıkarı­lan kalay ve kolumbit de dışarı satılır. Az bulunan niyobyum ve tantal metallerini içe­ren bir cevher olan kolumbitin dünyadaki başlıca üreticisi Nijerya'dır. Açık ocak yönte­miyle işletilen madenler arazide büyük çukur­lar oluşmasına yol açar. Enugu yakınında da kömür ocakları vardır. Kainji, Jebba ve Shi-roro Gorge'deki hidroelektrik santrallardan elektrik enerjisi elde edilir.
Nijer Irmağı'nın büyük bölümünde gemiler işler. Doğudaki Cross Irmağı'nda salapurya­lar çalışır. Başlıca limanlar Lagos, Port Har­court, Burutu ve Calabar'dır. Lagos'tan ku­zeydoğuya uzanan bir demiryolu İbadan, Zaria ve Kano kentlerini birbirine bağlar. Port Harcourt'dan gelerek Kaduna'da bu hatla birleşen bir başka demiryolu da kalay ve kömür madenlerinin bulunduğu bölgeye hiz­met verir. Nijerya'da gelişmiş bir karayolu ağı vardır. Kano, Lagos ve Maiduguri'deki hava­alanları ülkenin dış dünyayla havayolu bağ­lantısını sağlar.

Tarih
Nijerya çok eskiçağlardan beri Afrika'daki göç yolları üzerindedir. 2.000 yılı aşkın bir süre önce Bantular, bugünkü Nijerya-Kamerun sınırındaki bölgeden önce doğuya, sonra da güneye doğru büyük bir göç hareketi gerçekleştirmiştir. Günümüzde Nijerya'da yaşayan İbolar, İbibiolar ve İjolar Bantular'ın torunlarıdır. İÖ 500 ile İS 200 arasında Jos Yaylası'nda gelişen Nok uygarlığı seramik sanatının olağanüstü güzel örneklerini ver­miştir. Daha sonra bölgede İfe ve Benin uygarlıkları gelişti. 7. ve 11. yüzyıllar arasında yeni bir göç dalgasıyla Yorubalar bugünkü Batı Nijerya'ya geldiler. Aynı dönemde, Ha­mi ırkından olan Hausalar kuzeye yerleşerek Kano gibi, surlarla çevrili kentleri olan yedi devletin oluşturduğu bir konfederasyon kur­dular. Daha sonra gelen Fulaniler kuzeyi istila ettikten sonra güneye yayıldılar. Or­manlık bölgelerde egemen olan Yoruba-lar'ın en ünlü krallıkları batıda Oyo, doğuda da Benin'di. Yorubalar güçlerinin doruğuna 16. yüzyılda ulaştılar.
Portekizliler ilk kez 1472'de Nijerya kıyıla­rına, Lagos'a geldiler. Bu kıyı 16. yüzyıldan 19. yüzyıla değin köle ticaretinin merkezi oldu. Örneğin birçok Siyah Brezilyalı Yoruba soyundan gelmiştir. Avrupalı sömürgecilerin 1815'te köle ticaretine son vermesinden sonra bu kıyıdaki ticaret büyük ölçüde İngilizler'in denetimine girdi. İngiltere'nin 1851'de ele geçirdiği Lagos, 186l'de bir koloni olarak tahta bağlandı ve İngiliz egemenliği Nijer deltasına yayıldı.
1890'da İngiltere ve Fransa arasında varılan bir anlaşma ile Nijerya'ya komşu iki Fransız sömürgesi olan Benin ve Nijer'in Nijerya ile olan sınırları belirlendi 19. yüzyılın sonların­da İngiltere, Kuzey Nijerya ve Güney Nijer­ya'da kurduğu iki protektorayla buralardaki denetimini güçlendirdi. Bu bölgeler 1914'te birleştirilerek Nijerya Kolonisi adlı tek bir yönetim kuruldu. İngiliz yönetiminin son yılı olan 1959'da Doğu, Batı ve Kuzey olmak üzere üç yönetim bölgesi oluşturuldu.
Ekim 1960'ta bağımsızlığını kazanan Nijer­ya'da 1963'te cumhuriyet ilan edildi. Federal yönetimin güçsüzlüğünden ve bölgeler arası çekişmelerden kaynaklanan sorunlar Ocak 1966'da bir askeri darbeyle sonuçlandı. İbo kökenli subayların gerçekleştirdiği darbeyi yedi ay sonra Hausa kökenli subayların dar­besi izledi ve General Yakubu Gowon devlet başkanlığına getirildi. 1967'de İbolar'ın önde­ri Odumegvvu Ojukwu, ülkenin doğu kesimi­nin Biafra adıyla bağımsız bir ülke olduğunu ilan etti. 30 ay süren çok kanlı bir iç savaş sonunda Ocak 1970'te federal hükümet ülke­nin bütününe egemen oldu ve Biafra'ın varlığı sona erdi.
1970'lerde ve 1980'lerde merkezi hükümet ulusal birliği sağlamaya çalıştı. Yerel yöne­timler yeniden örgütlendi. 1979'da kabul edi­len yeni anayasa ile Nijerya 19 eyaletten oluşan federal bir cumhuriyete dönüştürüldü. Petrolden sağlanan gelire dayanan ekonomi 1970'lerde hızla gelişti. Ama 1980'lerde petrol fiyatlarının düşmesinden kaynaklanan ekono­mik sorunlar yaşayan Nijerya, 1990'lara da politik belirsizlik ve askeri yönetim altında girdi.

MsxLabs & TemelBritannica

Son düzenleyen _Yağmur_; 28 Şubat 2016 06:24 Sebep: görsel içerik yenilendi
Şeytan Yaşamak İçin Her Şeyi Yapar....
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
23 Nisan 2012       Mesaj #3
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
12/12/1991 tarihinde Abuja baskent olmustur ona göre bir düzenleme yapilabilir.Mustafa
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 0 üye beğendi.
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
30 Nisan 2012       Mesaj #4
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Nijerya ile ilgili sayfanizdaki haritada yeni baskent Abuja görülse herhalde daha makul olur,eklenmeli.Mustafa
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
30 Nisan 2012       Mesaj #5
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
06/05/2010'da önce vekaleten cumhurbaskani sonra 16/04/2011'den itibaren Jonathan Goodluck cumhurbaskani seçilmistir.Mustafa
_Yağmur_ - avatarı
_Yağmur_
VIP VIP Üye
28 Şubat 2016       Mesaj #6
_Yağmur_ - avatarı
VIP VIP Üye
ANOUARAREN
MsXLabs.org & Büyük Larousse

Nijer' de küçük taşkömürü havzası, Agades'in K.-B.’sında.
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
_Yağmur_ - avatarı
_Yağmur_
VIP VIP Üye
28 Şubat 2016       Mesaj #7
_Yağmur_ - avatarı
VIP VIP Üye
Nijerya
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Slogan: "Birlik ve İnanç, Barış ve İlerleme"
Ulusal Marş: Arise, O Compatriots

Ad:  250px-Nigeria_on_the_globe_(Africa_centered).svg.png
Gösterim: 628
Boyut:  50.6 KB
Ad:  800px-Nigeria_relief_location_map.jpg
Gösterim: 765
Boyut:  119.0 KB
  • Başkent Abuja 9°10′K 7°10′D
  • Resmî dil(ler) İngilizce
  • Milliyet Nijeryalı
  • Yönetim biçimi Federal başkanlık cumhuriyeti -
  • Başkan Muhammadu Buhari -
  • Başkan Yardımcısı Yemi Osinbajo
  • Kuruluş
    • - İlan Edildi ve tanındı 1 Ekim 1960 -
    • -Cumhuriyet olarak ilan edildi 1 Ekim 1963
  • Yüzölçümü
    • - Toplam 923.768 km² (31.)
    • 357 mil² - Su (%) 1.4
  • Nüfus
    • - 2013 tahmini 170.123.740 (7.)
    • - 2006 sayımı 140,431,790 (Not approved & preliminary)
  • GSYİH (SAGP) 2006 -
    • -toplam 188,5 milyar $ (47.)
    • - Kişi başına 1.188 $ (165.)
  • Gini (2010) 48.8 (orta)
  • İGE (2006) - 0.448 (düşük) (159)
  • Para birimi Naira (₦) (NGN)
  • Zaman dilimi
    • BAZD (UTC+1)
    • - Yaz Kullanılmıyor (UTC+1)
  • Internet TLD .ng T
  • elefon kodu 234
Nijerya Federal Cumhuriyeti, kısaca Nijerya, Batı Afrika'da, Gine Körfezi kıyısında, Benin ile Kamerun arasında yer alan bir ülkedir. Başkenti Abuja, en büyük şehri Lagos'tur.

Demografi

Milliyet: Yorubalar: %20, Hausalar: %15,8, İbolar: %14,8, Pöller: %10,5, diğer Afrika kabileleri: %38.

Din: İslam: %43,6, Protestanlık: %40,8 (Pentakostalizm: %18, Anglikanizm: %12,3), Katolikler: %9,3, Animizm: %5,9, .

Hristiyan nüfus ise kuzeye nazaran daha verimli ve ormanların yoğun olduğu güneyde yaşar. Nijerya'da Müslüman nüfusun dağılımı şöyledir: Hausalar %80, Yorubalar %4, Fulaniler %9, Kanurların ise tamamı Müslümandır. Nijeryalı Müslümanların geneli Maliki ve Hanefi mezhebine mensuptur. En az Müslüman Lagos'ta bulunur. Hristiyanların ise beşte üçü protestan, geriye kalan beşte ikilik kısım katoliktir. Nijerya'da az sayıdada Yahudi de vardır.

Tarihi
Bugünkü Nijerya topraklarında ilk yaşayanların, milattan 700 yıl öncesine rastladığı tahmin edilmekte; fakat bunların kimler olduğu hakkında kesin bir hükme varılamamaktadır. Nijerya’nın tarihini, Arapça yazılmış kayıtlara dayalı olarak, kuzey bölgelerde 9. yüzyıl başlarında kurulmuş, Konem-Boru ve batı bölgelerde de yedi Hausa şehir devletleriyle başlatmak mümkündür. On ikinci yüzyıldan itibaren kurulmaya başlanmış Yoruba veIfe krallıkları, 14. yüzyıldan itibaren İslamiyetin yaygınlaşması ile ortadan kalkmışlardır. İslamiyetin yayılmasıyla, mevcut şehir devletleri ve birçok kabile Müslümanlığa geçmiştir. Buna göre Kuzey Nijerya tamamen İslamlaşmış ve geri kalan bölgeler de İslamiyetin nüfuzu altına girmiştir. Nijerya’ya ilk olarak 15. yüzyılda Avrupa sömürgeciliğini getirenler, Portekiz ve İngiliz esir tüccarı denizciler olmuştur. Avrupalılar Nijeryayı başlıca köle ticaret merkezi olarak kullanmış olup Atlantik esir ticaretini başlamışlardır. 350 yıl kadar süren köle ticareti ile 20 milyona yakın Nijeryalı’nın esir olarak satıldığı tahmin edilmektedir.
İngiltere, 19. yüzyıl başlarından itibaren, Nijerya içişlerine karışmaya başlamış ve ilk olarak Lagos, 1861 yılında bir İngiliz kolonisi haline gelmiştir. 1885’te Gine Körfezi civarı, İngiltere’nin himayesine girmiştir. Bundan sonra İngiltere, Nijerya’yı iki himaye bölgesine ayırarak tek vali altında toplamıştır. Birinci Dünya Harbinden sonra başlayan milliyetçilik hareketleri, Nijeryalılar arasında yabancılara karşı isyan etme ve bağımsızlığı elde etme düşüncesini getirdi.

1950 yılında idare gücünü, merkezi otoriteyle üç ayrı bölgenin meclisleri arasında paylaştıran yeni bir federal sistem getirildi. 1954 yılında ilan edilen anayasa, kuzey, batı ve doğu bölgeleri güçlü bir merkezi hükümete bağlı olarak, Nijeryalılara sahip oldukları kanuni hakları verdi. İngiltere, iş başına kendi çıkarlarını koruyacak bir hükümeti getirmeyi planlıyordu. Ülkede üç büyük parti kuruldu ve 1959 yılında seçimler yapıldı. Bu seçimlerde kuzey bölgenin Nijerya Halkları Kongresi (NPC) kazandı ve parti lideri Ebubekir Tafawa Balewa başbakan oldu. Müslümanların çoğunlukta olduğu kuzey bölge iktidara gelince, ilk iş olarak 1960 yılında bağımsızlığı elde etti. Nijerya bundan sonra 1963 yılında Cumhuriyeti ilan etti ve akabinde 1965 yılında yeni seçimler yapıldı. Fakat bundan sonra Nijerya’da iç karışıklıklar başladı. 30 Mayıs 1967’de Doğu Bölgesi Biafra Cumhuriyeti adıyla isyan ettiyse de, Nijerya hükümeti dış güçlerin yardımıyla bu isyanı bastırdı. Fakat bu iç savaş 30 aydan fazla sürdü ve 20. yüzyılın en kanlı ve korkunç çatışmalarından biri oldu. Biafra bölgesi binlerce ölü ve birçok harap olmuş binayla doldu. 1970 yılından sonra olay yatıştı ve bu arada bulunan petrol yatakları Nijerya’nın hayatını değiştirdi. 29 Haziran 1975’te General Muhammed yeni bir askeri darbeyle iş başına geldi. Çok geçmeden 1976’da yapılan üçüncü ihtilal teşebbüsü başarısızlıkla bitti. Fakat, General Muhammed öldürüldü ve yerine, yardımcısı General Olesegun Obasanjo geçti. General İbrahim Babangida devlet başkanı olup, askeri bir rejim kuruldu. Bundan sonra Nijerya Federal Hükümeti, petrol gelirlerinin getirdiği refah düzeyi ile iç olayları önlemeye başladı ve bugün için Nijerya Afrika’nın en gelişmiş ülkelerinden biri haline geldi. 4 Temmuz 1992’de seçimlerle tekrar demokratik düzene geçilmeye ilk adım atıldı. Sivil yönetime geçiş tarihi olarak çeşitli zamanlar belirlendi ise de en son olarak 27 Ağustos 1993’e ertelendi.

Coğrafi Yapı
Nijerya, güney batı Afrika kıyısında, 3°57’ ve 13°54’ kuzey enlemleriyle 2°39’ ve 14°38’ doğu boylamları arasında yer alır. Doğusunda Kamerun, kuzeydoğusunda Çad, kuzeyinde Nijer ve batısında Benin devletleri yer alır. Güneyi, Gine Körfeziyle Atlantiğe açılır. Yüzölçümü yaklaşık olarak 923.773 km2dir.

Nijerya, esas olarak dört coğrafi bölgeye ayrılır: Kıyıdaki mangrovlı (Afrika’da bataklıklarda yetişen bir cins ağaç) bataklık bölgesi, tropikal ormanlık bölge, Savana bölgesi ve kuzeydeki yarı çöl bölge

Yaklaşık 100 km kadar iç bölgeye giren kıyı bölgesi, hemen hemen 36.000 km2 lik geniş bir deltaya ve mangrov ağaçlarıyla dolu bataklıklara sahiptir. Bölgede yüzlerce nehir ve kolları mevcuttur. Nijerya toprakları, kıyılardan itibaren tedricen kesilmiş ve dağlık arazilerle kırılmış, hafif ondüleli bir yayla görünümündedir. Lagos’tan Kamerun sınırına kadar olan şerit, ekvatoral ormanlık araziyle örtülüdür.

Nijerya’nın ikinci ormanlık bölgesi, Savana bölgesidir. Ülkeyi baştan başa (yaklaşık 320 kilometreyi aşkın bir mesafede) kateden Nijer Nehrinin batı bölgesi, dağlık bir arazidir. Bu yüksek dağlar arasında Adamawa Dağları yaklaşık 80 km uzunluğundadır. Ülkenin en yüksek yeri, yine bu dağlar üzerindeki Dimlang Tepesi olup, yaklaşık 2042 metredir. Ülkenin güneydoğusunu ise Kamerun Dağlarının batı yamaçları örter ve bütün güneydoğu sınırı boyunca uzanırlar. Bu dağlar, ortalama 1500 m yüksekliğinde olup, bazı yerleri 2000 metreye ulaşır. Kuzey Nijerya ise nispeten yarıçöl olup Büyük Sahra Çölünün güneye doğru bir devamı şeklindedir.

İklim
Nijerya, tropikal iklimin tesirinde, yüksek sıcaklıkların olduğu bir ülkedir. Yıllık ortalama yağış miktarı, bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir. Kıyıdan itibaren iç bölgelere doğru uzanan yeşillik ve ormanlık bölgeler, yılda ortalama olarak 1000 ila 1500 mm civarında yağış alır. Lagos civarında birkaç kilometre genişliğinde olan ekvatoral ormanlık arazi, doğu sınırına doğru 160 kilometreye kadar genişler. Bu bölge ve Nijer Nehri deltası, en güneyi yüzlerce tatlı ve tuzlu sularla beslenmiş, sert ve yumuşak tahtalı, kıymetli ağaç ceşitleriyle doludur. Kıyı bölgesinin nem miktarı yaklaşık % 75 civarında olup, en fazla yağışı mayıs ve haziran aylarında alır. Ortalama sıcaklık ise 29-30 °C civarındadır.
Savana bölgesiyse yılda ortalama olarak, en fazla ağustos ayında olmak üzere, 1000 mm yağış alır. Jos Yaylasında bu rakam, 1500 milimetreyi geçmektedir. Sıcaklık ise 28-33 °C arasında olup, mart-nisan aylarında 37 °C’ye kadar yükselebilmektedir. Kuzey bölgelerde çöl iklimi mevcuttur. Kış aylarında Büyük Sahradan güneye doğru şiddetli esen rüzgarlar, beraberlerinde toz ve kum getirirler.

Tabii Kaynakları
Nijerya toprakları, kıyıdan itibaren kuzey sınırı Nijer’e kadar, ormanlarla kaplıdır. Kıyı bölgesindeki ekvator ormanları, kuzeydeki ormanlara nazaran daha sık ve geniştir. Kamerun sınırına doğru bu genişlik, 160 kilometreyi bulabilmektedir. Uzun otların ve karışık cins ağaçların bulunduğu savana bölgesindeki ormanlar ise 550 km genişliğine ulaşır. Bu ormanlarda genellikle sert ve yumuşak tahtalı ağaç türleri vardır. Doğu Nijerya’da ise, daha çok palmiye ağaçları yer alır. Dünyanın en uzun nehirlerinden biri olan Nijer Nehri boyları ve en güney uçta yer alan delta bölgesindeki ormanlar daha çok boz renkli palmiyeler, baobob, akasya ve salkım ağaçları ile doludur.

Nijer’den doğan Nijer Nehri, 4180 km uzunluğunda olup, ülkenin hayat kaynağıdır. Lakoja bölgesindeki ikinci büyük nehir olan Benue ile birleşir ve güneyde delta bölgesine kadar 280 km yol kateder. Delta bölgesinde ise yüzlerce irili ufaklı nehir mevcuttur. Nijer Nehri üzerinde kurulu Kainiji Barajı ile elektrik elde edilmektedir.

Nijerya topraklarının büyük bir kısmı yüksek demir ve alüminyum konsantrasyonu ihtiva eder. Yağmurlar sebebiyle de toprak kızıl renk almıştır. Dolayısıyla, sert örtü halindeki bu kızıl killi topraklar verimsizdir. Çad Gölü çevresinde ise toprak siyah renkli olup, ekime müsait değildir. Güney ormanları bölgesindeki topraklar kireç bakımından kifayetsizdir. Buna rağmen güneydeki bitki çeşidi ve yoğunluğu kuzeyden daha fazladır.

Nijerya ormanlarında çok çeşitli yırtıcı hayvan yetişir. Aslan , leopar bol bulunur. Bundan başka maymun, suaygırı, antilop, kuzeye doğru fil, zürafa ve gergedan da sık rastlanan hayvanlardandır.

Nüfus ve Sosyal Hayat
Dünyanın nüfus bakımından dokuzuncu ülkesi olan Nijerya, yaklaşık 140.000.000 nüfusuyla Afrika’nın en kalabalık ülkesidir. Nüfus artışının en yüksek olduğu ülkelerden biridir.
Halkın büyük bir bölümünü yerli kabileler teşkil eder. Ayrıca Avrupalı beyazlar da mevcuttur. Nüfus, birbirinden birçok bakımlardan farklı, yüzlerce çeşit gruplardan teşekkül eder. Bunların en güçlü ve geniş olanı Housa-Fulani kabileleridir. On dördüncü yüzyılda Müslüman olan bu insanlar idaresini ellerinde tutmaktadırlar. Ayrıca güneybatıda Yoruba, güneydoğuda İbo kabileleri de güçlüdür. Bundan başka Tıv, Iraw, İbibio, Efik veIfe kabileleri, sayıca kalabalık diğer kabilelerden birkaçıdır.

Kuzeyde bulunan ve ülke yönetiminde başrolü oynayan Hausa-Fulani kabileleri genellikle ticaret ve çiftçilikle uğraşırlar. Ülke idaresinde ve hayat tarzlarında, İslam kaidelerine bağlı kalırlar. Nijerya nüfusunun yarıdan çoğu Müslümandır. Ülkede, genellikle Avrupalı olan bir miktar Hıristiyan vardır. Bazı kabileler ise hala putperesttir. Müslüman Nijeryalıların kültür düzeyleri oldukça yüksektir. Ülke genelinde okuma-yazma oranı % 66.6’dır. Nijerya’da toplam 13 üniversite mevcuttur. Nijerya’da, yüzlerce çeşit kabile gruplarının, yine yüzlerce çeşit dili vardır. Bugün için Afro-Asyatik ve Nijer-Kongo ailelerinden gelme 300’den fazla yerli dil tespit edilmiştir. Ülke, uzun yıllar İngiltere zulmü ve sömürgesi altında kaldığı için, resmi daireler ve okullarda İngilizce kullanılmış ve ülkenin resmi dili haline gelmiştir. Bundan başka Arapça da konuşulmaktadır. Yerli dillerinin en yaygın ve sosyal hayatta tesirli olanları Hausa,Yoruba ve İbo dilleridir.

Kabileler arasında adet, örf, dil, din ve yaşantı bakımından birçok farklılık varsa da, ekonomik hayatta nüfusun çoğunluğu tarım ve ticarette birleşir. Birçok köy ve klanların yönetim unsurunun temelini, büyük ölçüde genişlemiş ve poligami türde aileler meydana getirir. Bu aileler politik, sosyal ve ekonomik sistemler itibariyle, aileye has bir organize ile, gıda üretiminde en güçlü olma amacındadır. Fakat bu aileler hiçbir zaman Avrupa’daki ayrıcalıklı zümreler halinde değildir ve aile reisleri veya klan başkanları bir Avrupa diktatörü şeklinde hareket etmezler.

Bugün için Nijerya, Afrika ülkelerine nazaran refah seviyesi yüksek olan bir ülkedir. Mevcut petrol yataklarından elde edilen gelirler, ülkedeki iç karışıklıkları önlediği gibi ülke insanlarına geniş iş imkanları sağlamıştır. Nijerya’nın başşehri Abuja’dır. Önemli bir ticari limanı Lagos'dur. Oldukça modern binalarla doludur. Milletlerarası bir havaalanına sahiptir. Ülkenin en büyük ve gelişmiş şehri Ibadan’dır. Önemli bir endüstri merkezi olup, Afrika’nın açık pazar bölgesidir. Diğer önemli şehirleri ise Sokoto Nehrinin doğusundaki Sokoto şehri, Kaduna Nehri üzerinde Kaduna şehri, Kano, Zaria, Port Harcourt, Jos Benin Nsukka, Oyo Yolo ve Mubi’dir.

Siyasi Hayat
Nijerya federal bağımsız bir cumhuriyettir.Bir başkent yönetimi, federe devlet statüsündeki 36 eyalet ve bu eyaletlere bağlı 774 yerel birimden meydana gelir.Devlet başkanı seçimle başa gelir. Parlamento iki meclisten meydana gelir. Ayrıca her eyaletin bir hükümeti ve eyalet başkanı olur. Eyalet başkanlarının ülke idaresindeki önemi çok büyüktür. Anayasaya göre devlet başkanı, eyaletlerin üçte ikisinin desteğini almak zorundadır. Millet Meclisi 360 sandalyeden meydana gelir. Senato ise 108 üyelidir.

Nijerya, bağımsızlığından bu yana askeri darbelerin en çok yapıldığı ülkelerden olup günümüzde askeri rejim tarafından idare edilmektedir. 1992’de seçimler yapıldı. Sivil hükümete geçiş olarak 27 Ağustos 1993 tarihi tesbit edildi.

2015 yılında gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimlerinde Muhammadu Buhari, görevdeki başkan Goodluck Jonathan'ı mağlup ederek ülkenin yeni devlet başkanı olmuştur.

Ekonomi
Ekonomi daha çok tarıma dayanır. Yerfıstığı, pamuk, palmiye ağaçları, sebze ve meyve türleri, kakao, kauçuk tahıl ürünleri, hurma ve yerfıstığı yağı, kereste ve kolacevizi bol miktarda üretilir. Kakao ve kauçuk üretiminde dünyanın altıncı ülkesidir. Ülke topraklarının % 25’i ekime müsaittir.

1960’lı yıllarda bulunan petrol, Nijerya ekonomisini geniş ölçüde ferahlattı. Afrika’da hemen hemen en istikrarlı ekonomiye sahip ülkelerden biri haline geldi. Güneyde delta bölgesi, petrol yatakları bakımından oldukça zengindir. Dünyanın yedinci büyük petrol üreticisi durumunda olan Nijerya’nın ihracatının büyük bir bölümünü, petrol ve yan ürünleri teşkil etmektedir. Ayrıca doğal gaz bakımından da oldukça zengindir. 1980 yılında petrokimya ve doğal gaz tesisleri tamamlanmış ve rafineri sayısı arttırılmıştır. Nijerya ham petrolden başka ayrıca kömür, kalay, kireçtaşı, kolimbit ve demir madenleri de üretmektedir.

Mevcut nehir sularından, hidroelektrik santralleri kurmak suretiyle, elektrik enerjisi üretilmektedir. Bunlardan en büyüğü Kainiji Barajıdır.

İhracatının % 95’ini ham petrol teşkil eder. Çeşitli gıda maddeleri ve otomobil parça takımları, diğer önemli ihraç ürünleridir. Gıda maddeleri ihracatının büyük bir bölümünü kakao meydana getirir. Ayrıca tütün, palmiye ürünleri, yerfıstığı, pamuk ve soya diğer ihraç ürünlerini teşkil eder.

Nijerya, kereste, kauçuk ve hayvan derilerinden de büyük gelirler elde etmektedir. İhracatını daha çok İngiltere, Almanya ve Japonya’ya yapar. ABD, Almanya ve Hollanda’dan ise çeşitli makina, ilaç ve elektronik malzemeler, ithal etmektedir.

Kişi başına düşen milli gelir 370 dolardır. İş gücünün % 60’ı tarım, % 20’si ticaretle ilgilidir. Doğal gaz ve petrokimya endüstrisi yanında, ormancılık, balıkçılık, tekstil, çimento ve sigara endüstrileri de önemlidir. OPEC üyesi olan Nijerya, büyük bir demir-çelik endüstrisine ve geniş bir inşaat sektörüne sahiptir.

Ulaşım
Ulaşımın geliştiği ülkede yollar genelde kuzey-güney istikametini takip eder. Uzunluğu yaklaşık 124.000 kilometreyi bulan karayolunun % 50’si asfalt kaplıdır. Demiryolu ulaşımı gelişmiş olup toplam uzunluğu 3805 kilometredir. Lagos ve Kano havaalanları en işlek uluslararası havalimanlarıdır.

Yönetim

İdari bölümler
Nijerya'nın üst düzey idari yapılanması 36 eyalet ve 1 federal başkent bölgesi (Abuja) şeklindedir.

Eyaletler:
  1. Abuja
  2. Anambra
  3. Enugu
  4. Akwa Ibom
  5. Adamawa
  6. Abia
  7. Bauchi
  8. Bayelsa
  9. Benue
  10. Borno
  11. Cross River
  12. Delta
  13. Ebonyi
  14. Edo
  15. Ekiti
  16. Gombe
  17. Imo
  18. Jigawa
  19. Kaduna
  20. Kano
  21. Katsina
  22. Kebbi
  23. Kogi
  24. Kwara
  25. Lagos
  26. Nasarawa
  27. Niger
  28. Ogun
  29. Ondo
  30. Osun
  31. Oyo
  32. Plateau
  33. Rivers
  34. Sokoto
  35. Taraba
  36. Yobe
  37. Zamfara
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.

Benzer Konular

29 Eylül 2014 / Misafir Soru-Cevap
6 Ekim 2012 / Ziyaretçi Soru-Cevap
23 Mayıs 2012 / Misafir Soru-Cevap
2 Haziran 2010 / _Yağmur_ Tarih
23 Mayıs 2013 / rumeysa prenses Soru-Cevap