Komor Cumhuriyeti ve Komor Tarihi

Union des Comores
Komor Cumhuriyeti



Resmi dillerShikomor, Arapça ve Fransızca

BaşkentMoroni

Devlet başkanıAzali Assoumani

Yüzölçümü2,170 km²

Nüfus
- Toplam (2005)
- Nüfus yoğunluğu
158. sırada


671,247

275/km²

Para birimiKomor Frankı (KMF)

Saat dilimiUTC+3

İnternet alan adı.km

Telefon kodu269







Komor, Afrika'da Mozambik ve Madagaskar'la okyanus komşuluğu olan bir ada ülkesidir.

Tarih

Komor Adaları'nın doğru adı Kamer Adaları'dır. Osmanlı kayıtlarında ve Arapça'da bu isimle geçer. Kamer kelimesi Arapça'da ay anlamına gelir. Ancak Fransızlar bu ismi "Komor (Comores)" olarak okumuşlar ve resmiyette de bu ad kullanılmıştır. Komor Adaları'na İslam 15. yüzyılda girmiştir. Tarihi kaynaklardan anlaşıldığına göre, bu adalar Müslümanların girmesinden önce büyük ölçüde boştu. Müslümanlar bu adalara girdikten sonra burada ayrı bir sultanlık kurdular. Zamanla Komor Adaları'nı oluşturan dört büyük adanın her birinde ayrı bir sultanlık kuruldu ve zaman zaman bu sultanlıklar arasında çatışmalar oldu. 18. yüzyılda Tanganika kıyısından gelerek Büyük Komor Adası'na yerleşen Şeyh Ngome de Pate adanın hanım sultanının kız kardeşiyle evlendi. Bu evlilikten doğan Mwinye Mku adlı şahıs Sultan Ahmed adını alarak teyzesinin tahtına geçti ve diğer adaları da kendine bağladı. Sultan Ahmed'in Büyük Komor Adası'ndaki yönetimi 1875'e kadar sürdü.
Ancak onun sultanlığı döneminde Fransız sömürgeciler Komor adalarına yönelik saldırılar başlattı ve 1841'de Mayot (Mayotte) adasını ele geçirdiler. Büyük Komor'da 1875'te Sultan Ahmed'in yerine geçen torunu Seyyid Ali, Fransızlara yanaşmak ve onların himayelerini kabullenmek zorunda kaldı. Fransızlar Anjuvan Adası'nı da 1886'da Sultan III. Abdullah'ın adaya hükmettiği sırada hâkimiyetlerine aldılar. Böylece bütün Komor Adaları Fransız hâkimiyetine geçmiş oldu. Adalardaki geleneksel sultanlık yönetimi (emirlik) Fransız hâkimiyeti altında 1912'ye kadar devam etti. Fransızlar 1912'de bütün yerel yönetimleri ve İslâmi uygulamaları ortadan kaldırdılar ve Komorlar'ı yine kendi hâkimiyetlerinde olan Madagaskar'a bağladılar. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Komor Adaları Müslümanları bağımsızlık mücadelelerine hız kazandırdı ve bu amaçla Tanzanya'da bazı örgütler kurdular. Bu örgütler sonra Komor Adaları Milli Kurtuluş Hareketi bünyesinde birleşerek organize bir faaliyet içine girdiler. Fransa da 1974'te adaların geleceğiyle ilgili bir referandum yapmak zorunda kaldı. Açıklanan sonuçlara göre Mayot Adası halkının % 65'i Fransız idaresinin devamını, diğer adalardaki halkın ise % 95'i bağımsızlığı istemişti. Fransa, 1 Ocak 1976'da Mayot Adası dışındaki adaların bağımsızlığını kabul etti. Ancak ilginçtir ki kurulan bağımsız cumhuriyetin başkanlığına bir batı hayranı olan Ali Suveylih geçirildi.
Ali Suveylih ülkesini modernleştirme iddiasıyla İslâmi tesettürü ortadan kaldırmak dahil birtakım reformlar gerçekleştirmek suretiyle Fransız işgalcilerin başaramadıklarını başarma çabası içine girdi. Ancak 1978'de Ahmed Abdullah tarafından gerçekleştirilen bir darbeyle Ali Suveylih görevden uzaklaştırıldı. Yeni başkan Ekim 1978'de anayasayı değiştirerek devletin resmi adını Komorlar Federal İslâm Cumhuriyeti yaptı. Ahmed Abdullah da Fransa'yla iyi geçinmeye özen göstermesine ve İslâmizasyon faaliyetini sadece halkı kendine bağlamak için kullanmasına rağmen Batılıların desteklediği paralı askerler tarafından kendisine karşı birkaç kez başarısız darbe girişiminde bulunuldu. Batılı güçler Ahmed Abdullah'ın ülkenin İslâmi kimliğine önem vermesinden rahatsız oluyorlardı. Ahmed Abdullah Kasım 1989'da bir suikast sonucu öldürüldü ve yerine Said Muhammed Çuhar geçirildi.

Komoralar

MsXlabs.org&Dünya Ülkeleri

DEVLETİN ADI: Komor Federal İslam Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ: Moroni
NÜFUSU: 497.000
YÜZÖLÇÜMÜ: 1862 km2
RESMİ DİLİ: Fransızca, Arapça ve Komorca
DİNİ: İslam
PARA BİRİMİ: Afrika Frankı

Afrika’nın doğusunda, Madagaskar Adaları ile Afrika kıtası arasında, Mozambik Kanalının kuzeyinde bulunan takım adalar üzerinde kurulmuş bir devlet. Üzerinde kurulduğu adalar 274 km uzunluğunda bir alana yayılmış, 16° ve 13° güney enlemi arasındadır. Adalar, volkanik yapıya sahip olup, bunlardan hala aktif olanları vardır. Bu takım adaların toplam yüzölçümü 1862 km2dir. Bu adalar grubu Büyük Komor, Anjuan, Mohol, Mayotte adalarıyla, Buzi ve Pamanzi adacıklarından meydana gelmiştir.

Tarihi

Komor Adaları, ilk defa 10. yüzyılda Müslüman denizciler tarafından keşfedilmiştir. Buranın yerlileri arasında İslamiyet hızla yayılarak adaların resmi dini olmuştur.

On altıncı yüzyılda Portekizli denizciler buraya uğramışlar ve Hıristiyanlığın buraya yayılması için uğraşmışlar, fakat başarılı olamayınca adaları Avrupa’ya tanıtmışlardır. Fransızlar, 1841’de Mayotte’yi, diğer adaları ise 1866 ile 1909 yılları arasında işgal ettiler. 1912 senesinde ise bütün adalar Fransızların eline geçti.

1914’te Madagaskar’daki Fransız hükumetinin yönetimi altına girdiler. Adalar 1947’ye kadar Madagaskar’a bağlı kaldı. Bu tarihten sonra bir Fransız parlamento heyeti tarafından yönetilmeye başlandı. 1958 referandumu ile denizaşırı ülke sıfatını aldı. 1961’de iç işlerinde serbestlik kazandı. 1974 yılında Komorlular, bağımsızlık için oylama yaptılar. Fransız Parlamento heyeti bu oyları onaylamak zorunda kaldı. 6 Ocak 1975’te Komor parlamentosu bağımsızlığını ilan etti. 3 Ağustos 1975’te Mao taraftarı Marksist Ali Salih darbe yaptı. Camileri kapattı. Müslümanlara çok zulüm yaptı. 12-13 Mayıs 1978’de Ali Salih devrildi ve Ahmed Abdullah Abdurrahman İslama dayalı devlet kurdu. 26-27 Kasım 1989 gecesi Başkan ahmed abdullah öldürüldü. Yüksek Mahkeme Başkanı Said Muhammed geçici başkanlığa getirildi. Fransa’nın müdahalesi ile 1990 Martında devlet başkanlığı seçimleri yapıldı ve iki turu da kazanan Said Muhammed başkanlığa seçildi. ağustos 1991’de yapılan ve başarısızlıkla neticelenen darbe girişiminin ardından hükumet sindirme kampanyası uyguladı. Daha sonra toplanan Ulusal Konferans yeni bir anayasa hazırlamak ve seçim konusunda anlaşma sağladı. Yeni hazırlanan Anayasa 7 Haziran 1992’de halk oylamasıyla kabul edildi. Said Muhammed ülke dışındayken genç subayların 26 Eylüldeki darbesi başkana sadık kuvetlerce bastırıldı. 22 ve 29 Kasım tarihlerinde yapılan ilk çok partili seçimler çok olaylı geçti. Bazı adalardaki seçimler iptal edildi.

Fiziki Yapı

Adalar, kıyıya doğru uzanan bozattaşlı yaylalardan meydana gelmiştir. En büyük ada olan Moroni’de 2590 m yükseklikte ve hala faal olan bir volkan bulunur. İkinci sırayı alan Anjuan, sık ağaçlarla kaplıdır ve 1525 m’ye kadar yükselen tepelere sahiptir. Mayotte Adası ise keskin ve yüksek mercan kayaları ile çevrilmiştir. Mohali Adası ise düzdür. Denizden yüksekliği ortalama 580 m’dir.

İklim

İklimi genelde sıcak ve nemlidir. Muson rüzgarlarının Hint Okyanusundan estiği vakitler, kasımdan marta kadar yağışlı bir mevsim yaşanır. Tropikal iklimde yüksekliğe göre hızı değişen sert, şiddetli Alize ve Muson rüzgarları yağmur taşıdığından bol miktarda yağış görülür. Ortalama sıcaklık 17°C’dir. Genel olarak kuru mevsimlerde batıdan esen serin rüzgarlar, sıcaklığı 14°C’ye kadar düşürür.

Tabii Kaynakları

Adaların yamaçlarında baobab ağaçlarına ve dikenlere rastlanır. Muson rüzgarlarına karşı olan yamaçlar ise ormanlıktır. Kıyı kesimleri ise zirotora ağaçları ile kaplıdır. 40 m’ye kadar olan kısımlarda ise hindistancevizi ve meyve ağaçları vardır.

Nüfus ve Sosyal Hayat

Adaların nüfusu 497.000’dir. Bunun çok küçük bir kısmı Avrupalı, diğer bölümü ise yerlidir. Yerli nüfus, Afrikalılarla Madagaskarlılardan meydana gelmiştir.

Resmi ve yaygın dil Arapça olmakla birlikte Komorca ve Fransızca da konuşulur. Halkın büyük bir kısmı Müslümandır. Okuryazar % 10 civarındadır. Çocukların ancak % 23’ü eğitim görebilmektedir.

Siyasi Hayat

Başkanlık sistemine dayanan bir cumhuriyetle yönetilir. Başkan altı senede bir halk tarafından seçilir. Federal meclis 38 üyeden meydana gelir ve beş senede bir seçilirler.

Ekonomi

Ülkenin ekonomisi, tarıma ve balıkçılığa dayanır. Sanayi hiç gelişmemiştir.

Tarım: Ekonomisi, tarıma dayanıyorsa da tarım klasik usullerle yapılmaktadır. Avrupalılar toplam kullanılabilen arazinin % 35’ine sahiptirler ve bunlardan sağladıkları bütün gelirleri de dışarıya götürmektedirler. Halkın % 87’si tarımla uğraşır.

Yetiştirilen başlıca ürünleri vanilya, parfüm bitkileri, kahve, sebze, meyve, hindistancevizi, baharat ve kenevirdir.

Hayvancılık az miktarda yapılır ve bundan elde edilen ürünler ülke ihtiyacını karşılamaz. Ülke adalar devleti olduğu için halkın ikinci geçim ve besin kaynağı olarak balıkçılık önemli bir gelir kaynağıdır.

Ticaret: Ülke dışarıya hindistancevizi, baharat, muz, kahve, vanilya satar. Dışarıdan ise yiyecek maddesi, sanayi ürünleri, kumaş alır. Ticaretini daha çok Fransa ve ABD ile yapmaktadır. Ekonomisinde büyük açıklar olduğu için dışarıdan yardım alır.

Ulaşım: Ülke adalar üzerine kurulduğu için ulaşım deniz yoluyla sağlanmaktadır. Bütün adalarda ancak 750 km’lik bir karayolu vardır. Yolların % 53’ü asfalt kaplıdır.