Arama

Yatırım Fonu

Güncelleme: 2 Kasım 2006 Gösterim: 8.501 Cevap: 0
virtuecat - avatarı
virtuecat
Ziyaretçi
2 Kasım 2006       Mesaj #1
virtuecat - avatarı
Ziyaretçi
Halktan katılma belgeleri karşılığında toplanan paralarla, belge sahipleri hesabına, riskin dağıtılması ilkesi ve inançlı mülkiyet esaslarına göre sermaye piyasası araçları ile ulusal piyasalarda ve uluslararası borsalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenlerden oluşan portföyü işletmek amacıyla kurulan mal varlığıdır.
Hisse senedi, hazine bonosu, devlet tahvili, repo ve diğer sermaye piyasası araçlarından oluşan fon portföyleri, fonun içtüzüğüne uygun bir şekilde profesyonel fon yöneticileri tarafından yönetilir.
Sponsorlu Bağlantılar
Yatırımcıların yatırım fonuna kaç pay ile ortak olduğunu gösteren belgelere katılma belgesi denir. Katılma belgeleri, yatırımcı adına saklanır.
1px Katılma Belgelerinin Fiyatları Nasıl Hesaplanır?
Fona iştiraki sağlayan katılma belgesinin fiyatı fon hizmet birimi tarafından her işgünü itibariyle hesaplanmakta ve izleyen gün yapılan katılma belgesi alış satışlarında bu fiyat uygulanmaktadır. Hesaplamalarda aşağıdaki prosedür takip edilmektedir:
1. Değerleme gününde portföyde bulunan varlıkların işlem gördükleri, alınıp satıldıkları borsalarda oluşan fiyatları dikkate alınarak fon portföy değeri hesaplanmakta,

2. Fon portföy değerine fonun alacakları eklenmek ve borçları düşülmek suretiyle fonun toplam değeri belirlenmekte,

3. Fon toplam değeri, değerleme gününde tedavülde olan pay sayısına bölünmek suretiyle birim katılma belgesi fiyatına ulaşılmaktadır.





Yatırım Fonlarında Alım Satım Saatleri
B tipi Fonlarda, (Likit Fonlar hariç)

İMKB Tahvil ve Bono Piyasası'nın açık olduğu günlerde saat 14:00'e kadar verilen alım-satım talimatları, talimatın verilmesini takip eden ilk iş günündeki pay fiyatı üzerinden, saat 14:00'den sonra verilen alım-satım talimatları ise 2 işgünü sonraki pay fiyatı üzerinden gerçekleşir. İMKB Tahvil ve Bono Piyasası'nın kapalı olduğu günlerde iletilen talimatlar, talimatın verilmesini takip eden ilk hesaplamada bulunacak pay fiyatı üzerinden gerçekleştirilir. Alım ve satım talimatlarında valör 1 işgünüdür.

Likit fonlarda ise, iş günlerinde 09:00 14:00 saatleri arasında o günün fiyatı ile alım satım işlemi yapılabilir. Saat 14:00 ile yeni günün fiyatının sisteme girildiği saat arasında ise o günkü fiyat üzerinden sadece fon geri satım işlemi yapılabilir. Yeni günün fiyatının sisteme girildiği saat ile 24:00 arasında ise o günün fiyatı üzerinden geri satım ve yeni günün fiyatı üzerinden alım işlemi gerçekleştirilebilir.
A Tipi Fonlarda,
İMKB Hisse Senedi Piyasası'nın açık olduğu günlerde saat 13:30'a kadar verilen alım satım talimatları, talimatın verilmesini takip eden ilk iş günündeki pay fiyatı üzerinden, saat 13:30'dan sonra verilen alım satım talimatları 2 iş günü sonraki pay fiyatı üzerinden gerçekleşir. Fonların alım satım birim fiyatları arasında fiyat farkı yoktur. Sadece alım satımda işlemin gerçekleşme tarihi yani valör tarihi farklıdır. Alım talimatlarında valör 1 işgünü, satım talimatlarında valör 2 iş günüdür.



Yatırım Fonlarına Hakim Olan Temel İlkeler Nelerdir?
Yatırım fonlarına hakim olan temel ilkeler şunlardır:
Riskin Dağıtılması İlkesi: Bu ilke sayesinde yatırım fonlarının, bireylerin kendi imkanları ile sağlayamayacakları ölçüde riski dağıtmaları mümkündür. 100 milyon TL'nız olduğunu düşünelim. Siz bu para ile (Borsa'da hisse senetlerinin belirli miktarların -lot- altında işlem görememesi nedeniyle) ancak bir kaç hisse senedine yatırım yapabilirsiniz ve bu durum sizin riskinizi artırır. Örneğin, hisse senedini satın aldığınız 2 şirketin mali durumunun bozulması ve hisse senetlerinin fiyatlarının düşmesi ihtimali 15 ayrı şirkete ait hisse senedinin fiyatlarının birden düşmesi ihtimalinden çok daha yüksektir. Yatırım fonları ise binlerce kişiden para toplayarak, trilyonlarca TL'lik portföyler oluşturabilir, bu sayede çok daha fazla sayıda hisse senedine ve bu arada daha başka yatırım araçlarına örneğin tahvil ve bonolara yatırım yaparak, hisse senedi fiyatlarındaki herhangi bir düşüş anında bundan en az derecede etkilenme şansına sahip olurlar.

Profesyonel Yönetim: Menkul kıymet piyasaları nitelikleri itibariyle belirli bir bilgi birikimini gerektiren teknik piyasalar olup, bu piyasada oluşan gelişmelerin yakından takip edilmesi gerekir. Doğal olarak bireylerin böylesi bir takibi düzenli olarak yapmaları ve bu piyasalarda oluşan gelişmelerin menkul kıymet fiyatlarına etkilerini tahmin edip ona göre zamanında tavır alabilmeleri zordur. Yatırım fonları ise çok fazla sayıda kişiden para toplamak suretiyle yüksek miktarlarda portföyler oluşturduklarından, gerekli donanıma ve menkul kıymet piyasalarıyla ilgili yetişmiş elemanlara sahip olabilirler. Bu sayede piyasalarda gözlemlenen hareketlerin ne anlama geldiğini sürekli bir şekilde takip ederek gerekli işlemleri (alım/satım gibi) gerçekleştirirler.

Menkul Kıymet Portföyü İşletmek: Yatırım fonları, bazı kısıtlamalar içerisinde nakit ve kıymetli madenlere de yatırım yapabilmekle beraber, temel amaçları menkul kıymet alıp satmak ve alım satımlar arasında oluşan olumlu fark ile bu menkul kıymetlerin kar payları ve faizlerinden gelir sağlamak olan kuruluşlardır.
İnançlı Mülkiyet: Yatırım fonları inançlı mülkiyet esasına dayanır. İnançlı mülkiyet esasında fona inançlı olarak fon kurucusu sahiptir. Tasarruf sahipleri ise fonla ilgili muameleleri yapma yetkisini kurucuya verirler. Bu yetki devri fon içtüzüğü ile olur. Kurucu, fonu bu sözleşme (içtüzük) çerçevesinde ve tasarruf sahiplerinin haklarını koruyarak yönetmek/yönettirmek zorundadır.
Mal Varlığının Korunması: Fon tüzel kişilik sahibi olmamakla beraber fonun mal varlığı kurucudan ayrıdır. Ayrıca Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca, fon malvarlığı rehnedilemez, teminat gösterilemez ve üçüncü kişiler tarafından haczedilemez. Yani fon malvarlığının korunması kanun ile güvence altına alınmıştır.



Yatırım Fonları Ne Gibi Avantajlar Sağlamaktadır?
  • Tasarrufçunun ortaya koyduğu sermayesi yani tasarrufu, profesyonel ve güvenilir yöneticiler tarafından yönetilmektedir.
  • Yatırım fonu portföyüne alınabilecek menkul kıymetlerin sabit getirili, dövize endeksli ve hisse senedi gibi araçlarla çeşitlenmesi nedeniyle riskin en aza indirilmesi mümkün olmaktadır.
  • Menkul kıymetlerin değerlemesi ve kontrolü ile kupon, faiz ve temettü tahsili fon yönetimince yapılacağından vade takibi, tahsil etme gibi zaman ve kaynak kullanımını gerektiren işlemlerden korunulmaktadır.
  • Fon Portföyündeki değer artışlarının portföy değerine günlük olarak yansıtılması nedeniyle, tasarrufcu, fonun işlemiş geliri ile birlikte, gerek ihtiyacı kadarını gerekse tamamını istendiği anda paraya çevirebilmektedir.
A ve B Tipi Yatırım Fonları, tam ve dar mükellef gerçek kişiler için 2006 yılı sonuna kadar vergiden muaftır.


Fon Türü Nedir?
A ve B tipi olarak vergisel anlamda yapılan tip sınıflamasına ilave olarak bir de tür kavramı geliştirilmiştir. Bu uygulamanın amacı ise farklı portföy yapılarına sahip fonlar oluşturulmak yolu ile farklı yatırımcı tercihlerine hitap edebilmektir.
Portföye alınacak menkul kıymetler göz önünde bulundurularak, 11 ayrı yatırım fonu türü tanımlanmıştır. Bunlar; Tahvil ve bono fonu, Hisse senedi fonu, Sektör fonu, İştirak fonu, Grup fonu, Yabancı menkul kıymetler fonu, Altın ve diğer kıymetli madenler fonu, Değişken fon, Karma fon, Likit fon ve Endeks fondur.
Bu çerçevede fonun tipi vergileme açısından yatırımcıya bilgi verirken, türü portföyün ağırlıklı olarak hangi varlıklardan oluştuğunu göstermektedir.
Fonlar aşağıda belirtilen türlerde kurulabilir:
Fon portföyünün en az % 51'ini devamlı olarak,
Kamu ve/veya özel sektör borçlanma araçlarına yatırmış fonlar "Tahvil ve Bono Fonu",

Türkiye'de kurulmuş ortaklıkların hisse senetlerine yatırmış fonlar "Hisse Senedi Fonu",
Belirli bir sektörü (örneğin, çimento, tekstil gibi) oluşturan ortaklıkların menkul kıymetlerine yatırmış fonlar "Sektör Fonu",
Kurucunun iştiraklerince çıkarılmış menkul kıymetlere yatırım yapan fonlar "İştirak Fonu",
Belli bir topluluğun (Koç Topluluğu, Sabancı Topluluğu gibi) menkul kıymetlerine yatırım yapan fonlar "Grup Fonu',
Yabancı özel ve kamu sektörü menkul kıymetlerine yatırmış fonlar, "Yabancı Menkul Kıymetler Yatırım Fonu",
Ulusal ve uluslararası borsalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler ile bu madenlere dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırmış fonlar "Altın ve Diğer Kıymetli Madenler Fonu",
Portföyünün tamamı;
Hisse senetleri, borçlanma senetleri, altın ve diğer kıymet madenler ile bunlara dayalı sermaye piyasası araçlarından en az ikisinden oluşan ve her birinin değeri fon porttöy değerinin %20'sinden az olmayan fonlar "Karma Fon",

Vadesine en fazla 180 gün kalmış, likiditesi yüksek sermaye piyasası araçlarından oluşan ve portföyünün ağırlıklı ortalama vadesi en fazla 45 gün olan fonlar ''Likit Fon'',
Portföy sınırlamaları itibariyle yukarıdaki türlerden herhangi birine girmeyen fonlar "Değişken Fon",
Portföyünün en az %80'i devamlı olarak;
Baz alınan ve Kurul tarafından uygun görülen bir endeksin değeri ile fonun birim pay değeri arasındaki korelasyon katsayısı (ilişki/paralellik) en az %90 olacak şekilde, endeks kapsamındaki menkul kıymetlerin tümünden ya da örnekleme yoluyla seçilen bir kısmından oluşan fonlar 'Endeks Fon' olarak adlandırılır.

Yukarıdaki sayılanlar dışında da, içtüzüklerde belirtilmek suretiyle, oluşturulacak portföy yönetim stratejilerine uygun fon türleri, Kurul'ca uygun görülmesi koşuluyla belirlenebilir.




Yatırım Fonları Nerelere Yatırım Yapabilir?
Sermaye Piyasası Kurulu'nun düzenlemeleri çerçevesinde yatırım fonlarının yatırım yapabileceği araçlar şunlardır:
1. Türkiye'de kurulmuş şirketlerin hisse senetleri, özel ve kamu borçlanma senetleri (tahvil, bono gibi),
2. Yabancı özel ve kamu sektörü borçlanma senetleri ve hisse senetleri,
3. Repo
4. Ulusal ve uluslararası borsalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler ile bunlara dayalı olarak ihraç edilmiş ve borsalarda işlem gören sermaye piyasası araçları,
5. Sermaye Piyasası Kurulu'nca uygun görülebilecek diğer sermaye piyasası araçlarıdır.



Yatırım Fonuna Yatırım Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?
1. Yatırım fonuna yatırım yaptığınızda bir risk aldığınızı unutmayın. Çünkü fon tarafından alınan menkul kıymetlerin değeri artabileceği gibi düşebileceği için yatırım yaptığınız ana paranın bir kısmını kaybedebilirsiniz. Her farklı türdeki fonun farklı riskleri vardır. Genellikle potansiyel olarak yüksek getiri elde edebilmek için yüksek risk almak gerekir.

2. Yatırımdan önce ilgilendiğiniz fonun amacının ve riskinin sizinkine ne kadar uyup uymadığına karar vermek gerekir. Buna karar vermek için bir yatırım danışmanına veya uzman bir kuruluşa ihtiyacınız olabilir.

3. Genel olarak tüm menkul kıymet yatırımlarında özel olarak da yatırım fonlarına yapılan yatırımlarda, geçmiş dönemde o menkul kıymetin ya da yatırım fonunun elde ettiği getirinin gelecek dönemde de elde edileceği yönünde bir garantinin olmadığının tüm yatırımcılar tarafından bilinmesi gerekmektedir. Bu tür yatırımlarda daha çok geleceğe ilişkin beklentiler ile yatırımcının risk ve vade tercihinin fonun risk ve vade yapısı ile uyumu dikkate alınmalıdır. Örneğin yatırımcının önümüzdeki dönem için hisse senedi piyasasında yükseliş beklentisi var ise hisse senedi veya A tipi fon katılma belgesi satın alması ya da faiz oranlarında düşme beklentisi var ise tahvil ve bono fonu ya da B tipi fon katılma belgesi satın alması uygun olacaktır.



Farklı Fonların Karşılaştırması
Amaca uygun fon tipi belirledikten sonra bu katagoride fonların performansını karşılaştırmakta fayda vardır.
Performans karşılaştırıken dikkat edilmesi gerekenler:
1. Fonun getirisine bakın.
2. Karşılaştırma yaparken alınan riske göre getiri ölçütleri dikkate alınmalıdır. (Örneğin, ortalama getirileri %4 olan 2 fonu ele alalım. Birinci fonun getirisi her ay %4 olurken, ikinci fonun getirisi sırasıyla %6, %2, %0 ve %8 olmaktadır. İkinci fonun getirilerinde yaşanan bu dalgalanma, fonun risk seviyesinin yüksekliğinden kaynaklanmaktadır).
3. Maliyetleri karşılaştırın. Maliyetler fon seçiminde önemlidir çünkü bunlar sizin gelirinizi düşürür. Mali tablolardan gelir tablosunda giderler kısmını bulun ve ona bakın. Gelirinizi etkileyecek giderler iki türlüdür:
  • Katılma belgesi satış komisyonu (bu katılma belgesi alınıp satıldığında ödenir). Bazı fonlar katılma belgesi alım satım için ücret almazlar alanların ise katılma belgesinin satış ve geri alınmasına ilişkin esasları fon iç tüzüğünde yer alır. Düzenlemelere göre likit fonlar dışında kalan fonlarda katılma belgesinin fona geri satılmak istendiğinde komisyon uygulanabilmektedir.
  • Fon yönetim ücretleri, aracılık komisyonu gibi devam etmekte olan harcamalar (fonda kaldığınız sürece maruz kaldığınız giderlerdir).
4. Yatırım fonu katılma belgesine yatırım yapmayı planlayan tasarruf sahiplerinin aşağıda sayılan konularda yeterli bilgiye sahip olmaları gerekmektedir.
  • Fonun kurucusu ve bu kurucunun yönettiği fonların türü ve tipi,
  • Fonun en yakın tarihli portföy bileşimi,
  • Fonun portföyünü yöneten portföy yöneticisi,
  • Kurucunun geçmiş dönemde fon türlerine göre sağladığı verim ve bunun aynı türdeki diğer fonlara göre başarısı,
  • Fon katılma belgelerinin alınıp satılabileceği yerler ve işlem saatleri,
  • Katılma belgesini paraya çevirebilmek için önceden ihbar koşulunun aranıp aranmadığı.
Yukarıda sayılan bilgiler ve gerek duyulduğunda daha ayrıntılı bilgiler katılma belgesinin alınıp satıldığı yerlerde hazır bulundurulan izahnameden ve fonun portföyü ile verimine ilişkin bilgileri içerecek şekilde her ay sonunda hazırlanan aylık ve dönem sonlarında hazırlanan yıllık raporlardan temin edilebilir.



Yatırım Fonlarının Vergilendirilmesi
a) Tam Mükellef Gerçek Kişiler için; A ve B Tipi yatırım fonları kazançları beyannameye tabi olmayacaktır (2006 yılı sonuna kadar).
b) Tam Mükellef Kurumlar için; Portföyünün en az % 51'i Türkiye'de kurulmuş şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonları katılma belgeleri, satılmadığı sürece alım bedeli ile değerlendirilecektir.
c) Dar Mükellef Gerçek Kişiler için; A ve B Tipi yatırım fonları kazançları beyannameye tabi olmayacaktır (2006 yılı sonuna kadar).

Benzer Konular

19 Kasım 2009 / ThinkerBeLL Sosyoloji
24 Şubat 2012 / Gabriella X-Sözlük
28 Mart 2020 / kompetankedi Ekonomi
24 Kasım 2016 / nötrino Ekonomi
17 Kasım 2014 / yeskaraa Soru-Cevap