Dörtlü Test
Ziyaretçi
Dörtlü test
En sık rastlanılan doğumsal anomalilerden birisi olan Down
sendromunun anne karnında gebeliğpin erken dönemlerinde ve
yüksek başarıyla tanınması doğum ile ilgilenen hekimlerin
ortak düşlerinden birisidir.
Anne karnındaki bir bebekte Down Sendromu tanısını
koymanın tek kesin yolu içinde bulunduğu sıvıdan örnek
alınması yani amniyosentez yapılması ve bu örnekteki
hücrelerin genetik incelemesi yapılarak bebekte bu bozukluğun
olup olmadığını göstermektir. Ancak amniyosentez her gebe
kadına yapılabileek rutin bir inceleme değildir ve bunuı
gereği de yoktur.
Araştırmacıların amacı Down Sendromu açısından yüksek
risk altındaki olan ve amniyosentez yapılmasının yararlı
olacağı kadınları en erken zamanda ve yüksek güvenilirlikle
belirleyecek tarama testleri geliştirmektir.
Bu amaçla geliştirilen ilk test üçlü testtir ve
günümüzde tüm dünyada yaygın şekilde uygulanmaktadır.
Ülkemizde de ideal bir gebelik takibinde hamileliğin 16-20
haftaları arasında her kadına uygulanmaktadır.
Nispeten daha yeni olan ve giderek popülarite kazanan bir
başka tarama testi de ikili test ve fetal ense kalınlığı
ölçümüdür. Bu test hem 11-14 haftalar arasında
yapıldığından erken dönemde uygulanabilmekte hem de üçlü
teste göre daha yüksek başarı oranlarına sahiptir. İkili
test günümüzde ülkemizde de pekçok büyük hastane ve
merkezde de uygulanmaktadır.
Elde edilen bu sonuçlar araştırmacıları yine de tatmin
etmemektedir ve daha yüksek başarı oranlarına sahip testlerin
geliştirilmesi için çalışmalar devam etmektedir.
Bu konudaki en son yenilik çok kısa bir süre önce ileri
sürülen dörtlü testtir.
Dörtlü test nedir?
Dörtlü test tıpkı ikili test ve üçlü test gibi Down
Sendromu, nöral tüp defekti ve Trizomi 18 adı verilen
hastalıkların bebekte olma riskini belirleyen bir tarama
testidir. Diğer iki test ve tüm tarama testleri gibi bebekte
hastalık olup olmadığını değil sadece o hastalıkların o
bebekte bulunma riskini belirler. Eğer risk kabul edilebilir
sınırların üzerindeyse bu anne adaylarında ileri ve tanı
koydurucu incelemelerin yapılması gündeme gelir. Dörtlü
testin mantığını anlayabilmeniz için önce üçlü test ve ikili test konularını
okumanızı öneririm.
Dörtlü test nedir?
Dörttlü test anne adayından kalınan kan örneğinde dört
değişik maddenin düzeylerinin saptanması temeline dayanır.
Bu maddelerin düzeyleri, annenin beklenen doğum tarihindeki
yaşı, sigara kullanımı, kilosu ve boyu gibi değişkenler de
gözönüne alınarak bilgisayar programları tarafından
işlenir ve sonuçta bir risk belirlenir.
Dörtlü teste incelenen maddeler şunlardır:
hormonudur. Hamileliğin erken dönemlerinde yükselmeye başlar
14-16. haftalar arasında en yüksek değerine ulaştıktan sonra
yavaş yavaş azalır
Alfa feto protein bebeğin karaciğerinden salgılanan bir
protiendir. Bebekten amniyon sıvısına oradan da anne adayını
kanına geçer. Gebeliğin seyri sırasında anne adayının kanındaki
düzeyi yavaş ama düzenli bir artış gösterir.
Estriol ise yine bebeğe ait bir doku olan plasentadan salgılanan
bir çeşit östrojen hormonudur.
Bu maddelerin hepsi üçlü testte incelenen maddelerdir.
Dörtlü testte ise bunlara dimerik inhibin-A adı verilen bir
madde daha eklenmiştir.
Dimerik inhibin-A nedir?
İnhibin kadınlarda overde erkeklerde ise testislerde üretilen
bir tür hormondur. Beyinden FSH salgılanmasını etkileyerek
yumurtlama ve sperm üretimi üzerinde rol oynar. İnhibinin
inhibin-A ve inhibin-B olmak üzere 2 türü vardır. Erkeklerde
sadece inhibin-B üretilirken kadınlarad hem inhibin-A hem de
inhibin-B üretimi vardır.
Bunlara ek olarak hamile kadınlarda plasentada inhibin-A
üretilir ve bu anne adayının kan dolaşımına katılır.
Hamile kadınların kanındaki inhibin-A düzeyi ilk 10 hafta
boyunca giderek artış gösterir ve daha sonra yaklaşık 25.
haftaya kadar sabit kalır. Son trimester'a girildiğinde yeniden
yükselmeye başlar ve miadda en yüksek düzeylerine ulaşır.
Yapılan araştırmalarda bebekte Down Sendromu olması
durumunda kan inhibin-A düzeylerinin daha yüksek olduğu
bulunmuştur. Bu yükseklik nedeni ile inhibin-A düzeylerinin
Down sendromu için tarama testi olarak kullanılabileceği
düşünülmüştür. Ancak tek başına değerlendirildiğinde
inhibin-A Down Sendromlu olguların sadece %41'ini
tanıyabilmektedir. Bu nedenle değişik maddeler ile bir arada
değerlendirilmeleri yapılmış ve en yüksek duyarlılığın
diğer üç madde ile bir arada değerlendirildiğinde elde
edildiği bulunmuştur.
DIA ve diğer maddelerin anneye ait bazı özelliklerden
etkilenip etkilenmediği son derece önemlidir. Yapılan
artaştırmalarda anne yaşının DIA düzeylerini etkilemediği
buna karşılık vücut ağrılığının ters orantılı olarak
etkilediği bulunmuştur. Benzer şekilde değişik ırklar
arasında hCG düzeyleri de farklılık göstermektedir.
İnsüline bağlı şeker hastalığı olanlarda da AFP
düzeyleri etkilenmektedir.
Dörtlü test ne zaman
yapılır?
DIA düzeyleri gebeliğin ikinci trimesterında nispeten sabit
olmakla birlikte diğer parametreler değişmektedir. Bu nedenle
dörtlü test için ideal zaman hamileliğin 16-18.
haftalarıdır.
Pozitif test nedir?
Dörtlü testte Down sendromu, nöral tüp defekti ya da Trizomi
18 açısından riskin kabul edilen normal sınırın üzerinde
çıkması durumunda pozitif testten söz edilir. Pozitif test
bebekte kesin hastalık varlığını göstermezken negatif test
de sağlıklı ve sağlam bir bebeğin garantisini vermez.
Pozitif test varlığında ne
yapılmalıdır?
Bir tarama testi olan dörtlü testin pozitif çıkması yani
riskin yüksek olarak saptanması durumunda izlenebilecek birkaç
alternatif yol vardır.
Bunlardan ilki anne yaşı ve ultrason bulgusu ne olursa olsun
amniyosentez yapmak ve Down sendromu olup olmadığını kesin
olarak saptamaktır. Pozitif test varlığında en sık tercih
edilen yöntem budur.
İkinci seçenek ise detaylı ultrason incelemesi yaparak
testin pozitif çıkmasına yol açan durum ile ilgili olabilecek
ultrason bulgularını aramak ve bu bulguların ışığında
amniyosenteze karar vermektir. Bu yönteme ancak riskin sınırda
olduğu ya da anne adayının amniyosenteze sıcak bakmadığı
durumlarda başvurulmalıdır.
Dörtlü testin güvenilirliği
ne kadardır?
Dörtlü testin güvenilirliğinin üçlü teste göre daha
yüksek olduğu ileri sürülmektedir. Mart 2003'de The Lancet
dergisinde yayınlanan bu konu ile ilgili en geniş çalışmada
50 bine yakın kadında dörtlü test uygulanmış ve %81
oranında başarılı olduğu ileri sürülmüştür.
Yirmiüçbin kadın üzerinde yapılan bir başka çalışmada
ise %85'lik başarı bildirilmiştir.
Dörtlü test çok yeni bir test olduğundan yaygın şekilde
kullanıma girmesi ve güvenilirliğinin daha gerçekçi
hesaplanması için daha fazla çalışmaya gerek vardır.
Kaynak: mumcu.com
Sponsorlu Bağlantılar
En sık rastlanılan doğumsal anomalilerden birisi olan Down
sendromunun anne karnında gebeliğpin erken dönemlerinde ve
yüksek başarıyla tanınması doğum ile ilgilenen hekimlerin
ortak düşlerinden birisidir.
Anne karnındaki bir bebekte Down Sendromu tanısını
koymanın tek kesin yolu içinde bulunduğu sıvıdan örnek
alınması yani amniyosentez yapılması ve bu örnekteki
hücrelerin genetik incelemesi yapılarak bebekte bu bozukluğun
olup olmadığını göstermektir. Ancak amniyosentez her gebe
kadına yapılabileek rutin bir inceleme değildir ve bunuı
gereği de yoktur.
Araştırmacıların amacı Down Sendromu açısından yüksek
risk altındaki olan ve amniyosentez yapılmasının yararlı
olacağı kadınları en erken zamanda ve yüksek güvenilirlikle
belirleyecek tarama testleri geliştirmektir.
Bu amaçla geliştirilen ilk test üçlü testtir ve
günümüzde tüm dünyada yaygın şekilde uygulanmaktadır.
Ülkemizde de ideal bir gebelik takibinde hamileliğin 16-20
haftaları arasında her kadına uygulanmaktadır.
Nispeten daha yeni olan ve giderek popülarite kazanan bir
başka tarama testi de ikili test ve fetal ense kalınlığı
ölçümüdür. Bu test hem 11-14 haftalar arasında
yapıldığından erken dönemde uygulanabilmekte hem de üçlü
teste göre daha yüksek başarı oranlarına sahiptir. İkili
test günümüzde ülkemizde de pekçok büyük hastane ve
merkezde de uygulanmaktadır.
Elde edilen bu sonuçlar araştırmacıları yine de tatmin
etmemektedir ve daha yüksek başarı oranlarına sahip testlerin
geliştirilmesi için çalışmalar devam etmektedir.
Bu konudaki en son yenilik çok kısa bir süre önce ileri
sürülen dörtlü testtir.
Dörtlü test nedir?
Dörtlü test tıpkı ikili test ve üçlü test gibi Down
Sendromu, nöral tüp defekti ve Trizomi 18 adı verilen
hastalıkların bebekte olma riskini belirleyen bir tarama
testidir. Diğer iki test ve tüm tarama testleri gibi bebekte
hastalık olup olmadığını değil sadece o hastalıkların o
bebekte bulunma riskini belirler. Eğer risk kabul edilebilir
sınırların üzerindeyse bu anne adaylarında ileri ve tanı
koydurucu incelemelerin yapılması gündeme gelir. Dörtlü
testin mantığını anlayabilmeniz için önce üçlü test ve ikili test konularını
okumanızı öneririm.
Dörtlü test nedir?
Dörttlü test anne adayından kalınan kan örneğinde dört
değişik maddenin düzeylerinin saptanması temeline dayanır.
Bu maddelerin düzeyleri, annenin beklenen doğum tarihindeki
yaşı, sigara kullanımı, kilosu ve boyu gibi değişkenler de
gözönüne alınarak bilgisayar programları tarafından
işlenir ve sonuçta bir risk belirlenir.
Dörtlü teste incelenen maddeler şunlardır:
- beta-hCG
- Alfa-feto protein (AFP)
- Estriol (E3)
- Dimerik inhibin-A (DIA)
hormonudur. Hamileliğin erken dönemlerinde yükselmeye başlar
14-16. haftalar arasında en yüksek değerine ulaştıktan sonra
yavaş yavaş azalır
Alfa feto protein bebeğin karaciğerinden salgılanan bir
protiendir. Bebekten amniyon sıvısına oradan da anne adayını
kanına geçer. Gebeliğin seyri sırasında anne adayının kanındaki
düzeyi yavaş ama düzenli bir artış gösterir.
Estriol ise yine bebeğe ait bir doku olan plasentadan salgılanan
bir çeşit östrojen hormonudur.
Bu maddelerin hepsi üçlü testte incelenen maddelerdir.
Dörtlü testte ise bunlara dimerik inhibin-A adı verilen bir
madde daha eklenmiştir.
Dimerik inhibin-A nedir?
İnhibin kadınlarda overde erkeklerde ise testislerde üretilen
bir tür hormondur. Beyinden FSH salgılanmasını etkileyerek
yumurtlama ve sperm üretimi üzerinde rol oynar. İnhibinin
inhibin-A ve inhibin-B olmak üzere 2 türü vardır. Erkeklerde
sadece inhibin-B üretilirken kadınlarad hem inhibin-A hem de
inhibin-B üretimi vardır.
Bunlara ek olarak hamile kadınlarda plasentada inhibin-A
üretilir ve bu anne adayının kan dolaşımına katılır.
Hamile kadınların kanındaki inhibin-A düzeyi ilk 10 hafta
boyunca giderek artış gösterir ve daha sonra yaklaşık 25.
haftaya kadar sabit kalır. Son trimester'a girildiğinde yeniden
yükselmeye başlar ve miadda en yüksek düzeylerine ulaşır.
Yapılan araştırmalarda bebekte Down Sendromu olması
durumunda kan inhibin-A düzeylerinin daha yüksek olduğu
bulunmuştur. Bu yükseklik nedeni ile inhibin-A düzeylerinin
Down sendromu için tarama testi olarak kullanılabileceği
düşünülmüştür. Ancak tek başına değerlendirildiğinde
inhibin-A Down Sendromlu olguların sadece %41'ini
tanıyabilmektedir. Bu nedenle değişik maddeler ile bir arada
değerlendirilmeleri yapılmış ve en yüksek duyarlılığın
diğer üç madde ile bir arada değerlendirildiğinde elde
edildiği bulunmuştur.
DIA ve diğer maddelerin anneye ait bazı özelliklerden
etkilenip etkilenmediği son derece önemlidir. Yapılan
artaştırmalarda anne yaşının DIA düzeylerini etkilemediği
buna karşılık vücut ağrılığının ters orantılı olarak
etkilediği bulunmuştur. Benzer şekilde değişik ırklar
arasında hCG düzeyleri de farklılık göstermektedir.
İnsüline bağlı şeker hastalığı olanlarda da AFP
düzeyleri etkilenmektedir.
Dörtlü test ne zaman
yapılır?
DIA düzeyleri gebeliğin ikinci trimesterında nispeten sabit
olmakla birlikte diğer parametreler değişmektedir. Bu nedenle
dörtlü test için ideal zaman hamileliğin 16-18.
haftalarıdır.
Pozitif test nedir?
Dörtlü testte Down sendromu, nöral tüp defekti ya da Trizomi
18 açısından riskin kabul edilen normal sınırın üzerinde
çıkması durumunda pozitif testten söz edilir. Pozitif test
bebekte kesin hastalık varlığını göstermezken negatif test
de sağlıklı ve sağlam bir bebeğin garantisini vermez.
Pozitif test varlığında ne
yapılmalıdır?
Bir tarama testi olan dörtlü testin pozitif çıkması yani
riskin yüksek olarak saptanması durumunda izlenebilecek birkaç
alternatif yol vardır.
Bunlardan ilki anne yaşı ve ultrason bulgusu ne olursa olsun
amniyosentez yapmak ve Down sendromu olup olmadığını kesin
olarak saptamaktır. Pozitif test varlığında en sık tercih
edilen yöntem budur.
İkinci seçenek ise detaylı ultrason incelemesi yaparak
testin pozitif çıkmasına yol açan durum ile ilgili olabilecek
ultrason bulgularını aramak ve bu bulguların ışığında
amniyosenteze karar vermektir. Bu yönteme ancak riskin sınırda
olduğu ya da anne adayının amniyosenteze sıcak bakmadığı
durumlarda başvurulmalıdır.
Dörtlü testin güvenilirliği
ne kadardır?
Dörtlü testin güvenilirliğinin üçlü teste göre daha
yüksek olduğu ileri sürülmektedir. Mart 2003'de The Lancet
dergisinde yayınlanan bu konu ile ilgili en geniş çalışmada
50 bine yakın kadında dörtlü test uygulanmış ve %81
oranında başarılı olduğu ileri sürülmüştür.
Yirmiüçbin kadın üzerinde yapılan bir başka çalışmada
ise %85'lik başarı bildirilmiştir.
Dörtlü test çok yeni bir test olduğundan yaygın şekilde
kullanıma girmesi ve güvenilirliğinin daha gerçekçi
hesaplanması için daha fazla çalışmaya gerek vardır.
Kaynak: mumcu.com
