Kırım - Aluşta
Kırım Özerk Cumhuriyeti'nde bir kasaba. Kırım'ın başkenti Akmescit'ten 45 km güneyde, Karadeniz sahilindedir. (44°40'K - 34°25'D) Eski ismi Aluston olan Aluşta’nın tarihi oldukça eskilere dayanmasına rağmen, 37.000 nüfuslu hâlâ küçük bir kasabadır. Üzüm bağları ile meşhur Aluşta, Kırım’ın güney sahillerinin en verimli ovalarından biri üzerine kurulmuştur. Konaklama ve yeme-içme açısından Yalta'ya oranla fiyatları oldukça uygun olduğundan, orta gelir seviyesindeki Rus ve Ukraynalı turistler için oldukça popüler bir mekandır. Partenit (Frunze)’ten Üsküt (Privetnoye) köyüne kadar sahillerinin uzunluğu 90 km’dir.
İdari Merkezler Kentler
Aluşta
Kasabalar
Partenit (Frunze / Frunzenskoe)
Köyler
Rozovyj, Lavanda, Semidvor'ye, Vinogradnyj, Lazurnoye, Karabah (Bondarenkovo), Utes, Chajka, Korbek (Izobil'noye), Şumı (Verhnyaya Kutuzovka), Nizhnyaya Kutuzovka, Demerci (Luchistoye), Büyük Lambat / Büyük Lampad (Malyj Mayak), Zaprudnoye, Küçük Lambat / Küçük Lampad (Kiparisnoye), Kurkulet (Lavrovoye), Küçükköy (Nizhneye Pushkino), Küçük Uzen (Malorechenskoye), Ulu Uzen (General'skoye), Tuak / Tuvak (Rybach'ye), Kuru Uzen (Solnechnogorskoye), Uskut (Privetnoye), Zelenogorye.
Aluşta yönetim birimi 600 km2 yüzölçümünde, 24 köy, 1 kasaba ve 1 kentten müteşekkil 54.000 (2001) nüfuslu bir rayondur. Rayon merkezi Aluşta'nın nüfusu 37.000'dir.
İklim
Akdeniz iklimine benzer bir iklimin görüldüğü Aluşta’da yıllık ısı ortalaması +12.4 derecedir. Şubat’ta +2.8 derece, Temmuz’da +23.9 derecedir. Deniz suyu sıcaklığı ise, yıllık ortalama +14.4 derecedir. Ağustos ayında +23.9 derecedir. Güneşli gün sayısı çoktur. (2.255 saat/24)
Tarih
Altın Orda hakimiyeti döneminde bu bölgede herhangi bir köy bulunmamaktaydı, sadece Sudak’a kadar sahilin çeşitli bölgelerine serpiştirilmiş 40 kadar taş kule vardı. Bu kulelerin civarlarında yaşayan halklar balıkçılık ve ziraat ile uğraşırlar, gerektiğinde de bu kulelere sığınırlardı.
Altın Orda hakimiyeti döneminde bu sahillerde 18 civarında köy kuruldu. Bununla birlikte Aluşta, Aluston adıyla 6. yy’da Bizans kaynaklarında yer almaktaydı. Kent 14. yy'da 80 yıl boyunca Cenevizlilerin elinde kaldı. Alusta, Kusta ve LuskaSudak kazasına bağlı bir köy olarak kalmıştır. 1542 tarihli Osmanlı Tahrir defterine göre Aluşta Sudak’a bağlı 820 nüfuslu büyükçe bir köy görünümündeydi. adlarıyla da 14., 15. ve 16. yy İtalyan tarihi kayıtlarında, anlaşmalarında ve haritalarında belirtilmekteydi. Buradaki iskan merkezi Altın Orda ve Kırım hanlığı döneminde
Osmanlı-Rus tarihlerinde de 1774’te Hacı Ali Paşa komutasındaki Osmanlı askerleri ile General M. T. Kutuzov komutasındaki Rus askerleri arasında Angora boğazı mevkiinde yapılan savaş münasebetiyle Aluşta adı geçmektedir. Bu savaşta Kutuzov yaralanmış ve bir gözü kör olmuştur.
Hanlık döneminde nüfusu bilinmiyorsa da çok eski bir resimden yüzden fazla evi olan güzel ve mamur bir kasaba olduğu anlaşılmaktadır.
1912’de şehir statüsünü kazanan Aluşta günümüzde 37.000 civarında bir nüfusa sahiptir.
Aluşta ve Civarındaki Tarihi ve Mimari Eserler ile Doğal Güzellikler Şehir Merkezi
Bir zamanlar Puşkin'in de yaşadığı Aluşta'da birçok kafe, restoran ve hediyelik eşya satan dükkanların bulunduğu çok uzun bir kordon boyu vardır. Kasaba yaz sezonunda Ekim ortasına kadar oldukça hareketlidir. Aluşta şehri içinde görülmesi gereken yerlerden bir tanesi Ortaçağ'dan kalma Aluşta kalesinin kulesidir.
Müzeler
S.N. Sergeyev-Tsensky edebiyat müzesi ileanıt müzesi
Aluşta Yukarı Mahalle Camii
Kırım Tatarlarına ait Aluşta’da ayakta kalabilmiş tek eserdir.
Demirci dağı
Aluşta Yalta gibi ağaçlıklı bir bölge değildir, ayrıca yüksek kayalık ve dağları yoktur. Aluşta'nın en görülebilir yüksekliği kasabanın her noktasından görülebilen, Demerci
(Demirci / Luchistoye) köyü yakınlarındaki muhteşem manzaralı Demirci dağıdır. Büyük kayalıkları ve etrafındaki ormanlarla şaşırtıcı bir manzaraya sahip olan Demirci dağı uzun yürüyüşler yapmak, tırmanmak ve ata binmek için mükemmel bir yerdir. Bu civarda at kiralayabileceğiniz Kırım Tatarları tarafından işletilen pek çok işletme vardır.
At sırtında görülebilecek yerler arasında 15. yy'dan kalma Funa kalesi harabeleri vardır. Demirci yakınlarında çok hoş orman ve kayalık manzaraları vardır.
Demirci sıradağlarında aynı zamanda "Hayaletler vadisi" de ziyaret edilmesi gereken yerler arasındadır.
Diğer Doğal Güzellikler
Aluşta’nın çevresinde Kastel dağları, mermer mağarası ile ünlü Çatırdağ, Milli Park içindeki Uluuzen (Generalskoe) köyü yakınlarındaki Cur-Cur şelalesi, Plaka burnu, 1.000 metre yükseklikteki Karabi Yaylası gibi daha pek çok doğa harikası vardır.
Kumsallar
Aluşta'da her birinin kendisine ait kumsalı olan pek çok sanatoryum ve otel vardır. Eğer sanatoryumda kalmıyorsanız, sahilde yer bulmak oldukça zordur. Sanatoryumlar özellikle göğüs hastalıkları ve sinir sistemi hastalıklarının tedavi edildiği yerler olarak göze çarpmaktadır.
Karafener sarayı (Black lighthouse palace)
Gurzuf yakınlarındaki Küçük Lambad (Kiparisnoye / Küçük Lampad) köyündedir.
Partenit (Frunze / Frunzenskoe)
Yalta ile Aluşta arasında, Ayudağ'ın eteklerinde, kendi adını taşıyan küçük bir vadiye gizlenmiş, 6.000 nüfuslu, küçük, temiz, konforlu bir sahil kasabasıdır. Yaz sezonunda Kırım'ın en güzel yerlerinden biridir. Kasabanın en iyi plajı Krim sanatoryumuna aittir. Bu sanatoryumun ayrıca 40 hektar büyüklüğünde çok güzel bir parkı ve çok hoş konforlu bir rıhtımı vardır.
Partenit'te, Krim sanatoryumunun bahçesindeki servi, incir, palmiye, biberiye ve defne ağaçlarının arasında yürüyüşler yapılabilir, hafif müzik çeşmesi olan
delphinarium ziyaret edilebilir, buharlı gemi ile gezilebilir, ayrıca gece diskoları, restoranlar ve barlarda çok güzel vakit geçirilebilir.
Sovyet zamanında parti, hükümet ve askeriyenin yüksek seviyedeki elit yetkilileri o dönemde adı Frunze olan kasabayı kendileri için kullandılar. Birçok askeri sanatoryum inşa ettirdiler. O yüzden günümüzde de kasaba Yalta'ya oranla fazla turistik değildir. Yalta'da yüzden fazla tatil merkezi varken burada sadece iki tatil merkezi vardır. Buna rağmen; cömert tabiatı, ılıman iklimi, bol yeşili ve kristal suları ile Partenit'in turizmdeki payının artacağına kesin gözüyle bakılmaktadır.
Kasabanın eskiden yüksek nüfusu, çok gelişmiş bir deniz limanı ve görkemli bir manastırı vardı. 15. yy'daki deprem ve Türk fetihleri ile bu gelişmiş zengin kent küçük bir kasabaya dönüşmüş oldu. Şu anki nüfusu 6.000'dir.
Ey Güzel Qırım
Aluşta’da kulağınıza 1944 sürgünü sonrası vatana geri dönüşte Kırım Tatarlarınca söylenen ve Kırım hasretini en iyi dile getiren “Ey Güzel Qırım” şarkısının nağmeleri gelebilir. Aluşta’nın ilham verdiği bu şarkının sözleri şu şekildedir;
Aluşta'dan esken yeller yüzüme urdu, Balalıqtan ösken evge közyaşım tüştü. Men bu yerde yaşalmadım, Yaşlığıma toyalmadım, Vetanıma asret boldım Ey güzel Qırım Keze keze toyalmadım er yerlerge köralmadım Vetanıma asret boldım Ey güzel Qırım Bahçalarnın meyvalarnın balnen şerbet Suvlarını içe içe toyalmadım men Yeşil dağlar küldü mağa Qaytıp keldi Tatar sana Qucağını aç sen mağa Ey güzel Qırım Men bu yerde yaşalmadım, Yaşlığıma toyalmadım, Vetanıma asret boldım Ey güzel Qırım Alıntı
Vatankirim
Kırım Muhtar Cumhuriyeti Tatar Özerk Yönetimi
