ARTERYOSKLEROZ
a. (fr. artârio- seterose; yun. arteria, atardamar, ve skleros, sert'ten). Atardamar sisteminde, özellikle aterom, nekroz ve kireçlenme sonucunda orta gömleğin ve sertleşmeli iltihaplanma yüzünden iç gömleğin esnekliğini yitirmeye başlamasıyla ortaya çıkan hastalığı belirten çok genel terim. (Eşanl. DAMAR SERTLİĞİ.)
—ANSİKL. Arteryoskleroz en başta kalp atardamarlarında (koroner ateromu), aortta (aort ateromu), bacak atardamarlarında (bacak arteriti), böbrek ve beyin atardamarlarında yerleşir. Akciğer atardamar sisteminde daha seyrek görülür. Atardamarlarda iç gömlekle orta gömlek arasında, başlangıçta hafifçe kabarık duran, sonra gittikçe ülserleşerek kireçleşebilen, içinde biçimsiz saydam bir maddeyle birlikte bol miktarda lipit ve kolesterol, çevresinde makrofajlar ve köpüksü hücreler bulunan sarımsı kütleler oluşur. Bozukluk atardamar içinde tromboz* oluşumuna yol açabilir. Nedenleri çok çeşitlidir: kalıtım, etnik yapı, beslenme (bol yağlı yemekler), travmalar (sonradan olan atardamar lezyonu), metabolizma (lipit metabolizması bozukluğu), işlevsel (hipertansiyon), mikroplu hastalık (istisna olarak aort frengisi). Hastalığın sıklığı ve ağırlığı, tütün kullanımıyla önemli ölçüde artmıştır. Son derece yaygın olan hastalığın ilk belirtileri 40-60 yaşlarında ortaya çıkar. Arteryoskleroz, hipertansiyonla birlikte olabilir de olmayabilir de (bu durumda, hipertansiyon sebep değil, sonuçtur). Yaşlılıktaki damar hastalıklarının büyük çoğunluğu arteryosklerozdan kaynaklanır: beyinde (serebroskleroz), kalpte (koroner hastalığı), böbrekte, vb. damarlanma yetersizliği, akut tromboz hastalıkları (beyin yumuşaması, miyokart enfarktüsü, kol ve bacak kangreni); damar yırtılmaları (beyin kanaması, hematom, anevrizma), vb. Arteryoskleroz, kolesterol ve lipit metabolizması bozukluklarına ve damar mezan- şiminin niteliğini bozan olaylara bağlı olarak gelişir.
Kaynak: MsXLabs.org & Büyük Larousse