Dev Hücreli Arterit Nedir?
Yaşlıda, yeni başlayan, devamlı baş ağrısı, grip benzeri yakınmalar, açıklanamayan halsizlik ve ateş yakınmalarıyla seyreden bir vaskülittir (damar duvarı iltihabıdır). Hastalık tek başına veya bazen (hastaların yarısında) polimiyaljia romatika (omuz ve kalça kuşağında istirahatte oluşan yaygın kas ağrıları) ile birlikte olabilir. Polimiyaljia romatikalı hastaların, %5-15’i, dev hücreli arteritle birlikte görülür. Kalpten çıkan büyük atar damar aorta ve onun dallarını özellikle temporal arter tutulur. Bu nedenle hastalık temporal arterit adıyla da anılır.
Dev Hücreli Arteritin Belirtileri Nelerdir?
Hastalık sırasında baş ve saçlı derinin arterleri sıklıkla tutulduğu için buna yönelik yakınmalar sıktır. En fazla görülen yakınma, yeni gelişen baş ağrısıdır; genellikle şakaklarda yerleşiktir. Bazen başın tümünü saran şekilde de olabilir. Halsizlik, yorgunluk, iştah kaybı, kilo kaybı ve grip benzeri yakınmalar olur. Çenede çiğnerken veya konuşurken ağrı, kafada saçlı deride hassasiyet yakınması olabilir. Dilde, yüzde, boyunda ağrı ise daha az oranda görülen yakınmalardır. Gözü besleyen kan damarı tutulursa; önce geçici sonra kalıcı görme kaybı gelişebilir. Zamanında tedavinin başlanmasıyla bu komplikasyonu önlemek mümkündür.
Dev Hücreli Arterit Kimleri Tutar?
Dev hücreli arterit, 50 yaşından büyükleri tutar. Hastalık 70-80’li yaşlarda pik yapar. Yani, dev hücreli arterit, yalnızca yaşlıları sever. Kadınlarda erkeklerden daha fazladır. Beyaz ırkta, diğerlerine göre daha fazladır. Görülme sıklığı: 200/100 000’dir.
Dev Hücreli Arterit Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalığı gösterecek spesifik bir test bulunmamaktadır. Eritrosit sedimantasyon hızı çok yüksektir. Beraberinde iltihabın göstergesi olarak, lökosit, trombosit sayısında artma, C-reaktif protein yüksekliği vardır. Ancak bunların hiç biri hastalığa özgü değildir.
Hastanın yakınmalarıyla birlikte, muayenede temporal arter atımlarının tek veya çift taraflı alınamaması, üzerinde nodulasyon ve ağrının olması, temporal arter ultrasonografisi ve temporal arter biyopsisinde damar duvarında iltihabın gösterilmesiyle tanı konur.
Dev Hücreli Arterit Nasıl Tedavi Edilir?
Eğer dev hücreli arteritten şüphe ediliyorsa, görme kaybı riski nedeniyle, mümkün olduğunca çabuk tedaviye başlanmalıdır. Temporal arter biyopsisi tedavinin ilk bir haftası içinde alınmalıdır. Yüksek doz kortikosteroid ile tedaviye başlanır. Baş ağrısının kaybolması ve sedimantasyon hızı gibi inflamasyon bulgularının normale dönmesiyle, steroid dozu göreceli olarak azaltılır. Steroid dozunu daha rahat azaltabilmek içi, metotreksat kullanılabilir. Bir kaç ay sonra 5-10mg gibi daha düşük steroid dozları ve metotreksatla tedavi, 1-2 yıla tamamlanır. Tedavi kesimiyle birlikte nadiren nüks olabilir. Tedavi süresinin uzatılmasıyla bu sorun da aşılır. Bazen görme kaybı gibi gürültülü bulgularla başvuran hastalarda, yüksek doz steroid tedavisine pulse siklofosfamid eklenebilir.
Dev Hücreli Arteritle Yaşamak:
ev hücreli arteritli hastalar yaşlı hastalardır. Genellikle diyabet (şeker hastalığı), hipertansiyon gibi yandaş hastalıkları vardır. Bu nedenle kan şekerinde veya tansiyonda düzensizlik nedeniyle yakından takip edilmelidir. Steroid diyetine uyulmalı. Yine uzun süreli kortizon kullanılacağından, osteoporoz açısından da önlem alınmalı (kalsiyum ve D vitamini desteği) ve kemik yoğunluğunda azalma varsa, osteoporoz tedavisi verilmelidir. Kortizon tedavisiyle birlikte, kas güçsüzlüğü, katarakt ve ciltte morarma gelişecektir. Bu nedenle, steroidin yan etkileri açısından yakın doktor takibi önerilir.
Prof. Dr. Nuran Türkçapar 
Dev Hücreli Arterit
