Romatizma

Lupus tıpkı romatoit artrit gibi bir bağışıklık sistemi bozukluğu hastalığıdır. Bazen başka sebeplerle alınan ilaçlar lupus belirtilerine yol açar. Bu ilaçlar arasında klorpromazin, hidralazin, izoniyazit, metildopa, prokainamit ve kinidin sayılabilir.
Lupusun tedavisinde kullanılan ilaçların çok ciddi yan etkileri vardır. Hastalığın geriletilmesinin vereceği faydanın yanında tedavide kullanılan ilaçların yan etkileri hasta ve tedavi ekibini uğraştırabilir.
En yaygın belirti eklem ağrısıdır; ama ateşe ve döküntülere de sık rastlanır. Lupusa yakalananların yaklaşık yarısında yanaklardan buruna doğru kelebek biçiminde tipik bir döküntü görülür. Bu döküntü güneşte kalmaya bağlı olarak ortaya çıkabilir. Diğer belirtiler arasında halsizlik, kilo kaybı, isteksizlik ve iştah kaybı sayılabilir. Hafif seyreden nispeten zararsız lu****a tedavi gerekmeyebilir ya da küçük müdahaleler yeterli olabilir. Saç dökülmesi de sık görülür ve bazı hastalarda yara yada döküntü gelişebilir. Kalpte, akciğerde ve karnı saran zarlarda iltihaplanmalar olabilir. Kalp zarında iltihaplanma tedavi edilmezse, kalp yetersizliği gelişebilir. Konjunktivit, ışığa hassasiyet ve bulanık görme gibi göz sorunları da ortaya çıkabilir. Lupuslu bazı hastalarda kalın bağırsak sorunları, ayrıca psikoz, havale, inme ve halüsinasyon gibi nörolojik sorunlarla karşılaşılabilir. Böbrek yetmezliği lupusun en önemli komplikasyonudur.
Lupus teşhisi koymak bazen güç olabilir. Doktor antinükleer antikorların bulunup bulunmadığını saptamak için bir kan tahlili isteyecektir. Bu antikorlar hemen her zaman lupusun göstergesidir (ama lupus bulunmayan kişilerin yüzde 1-5’inde de aynı antikorlar saptandığından, testin dikkatle yorumlanması gerekir). Yapılabilecek diğer tahliller arasında hemoglobin, akyuvar ve trombosit düzeylerindeki düşmeyi belirlemeye yönelik kan sayımı, anti-DNA ve anti-Sm, ayrıca idrar tahlili ve böbrek fonksiyon testleri sayılabilir. Döküntü, ışığı duyarlılık, ağızda ülser ve eklem iltihabı gibi 11 ölçütten dördünün ya da fazlasının saptandığı kişiler muhtemelen lupusludur.
Lupus vücudun değişik sistemlerini etkileyebilir ve değişik şiddetlerde ortaya çıkabilir;bu sebeple tedavi de duruma göre değişir. Nispeten hafif lu****a tedaviye pek gerek yoktur. Deri güneşten dikkatle korunmalı yada gerektiğinde kortikosteroit içeren ilaçlar sürülmelidir. Dinlenme ve NSAID’ler eklem ağrısını gidermek için yeterli olabilir. Az yağlı ve tuzlu beslenme de yararlıdır. Sigara lupusun etkilediği kan damarlarında iltihabı artırdığından özellikle zararlıdır. Ayrıca düzenli egzersiz yaparak eklemlerin ve kasların çalışması sağlanalıdır.
Döküntü yada daha ciddi eklem sorunları varsa, sıtma ilaçları ve kortikosteroitler gerekebilir. Lupus hayati organları (böbrek, kalp, akciğerler, beyin) etkilenmişse, kortizon tedavisi, bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi ve hidroksiklorokin tedavisi gerekebilir. Bütün bu tedavilere rağmen lupus tedavisi zor bir hastalıktır. Birçok hasta da ciddi iç organ tutulmasına bağlı olarak hayatı tehdit edici tablolar ortaya çıkabilir.

Romatizma kelimesi, Yunanca ’’rheuma’’ kökünden gelir. Bu kelime herhangi bir vücut sıvısının akışını, kanın yürümesini ifade eder. Romatizma, kemikleri, eklemleri, eklem çevresi dokuları, hatta sinir köklerini etkileyen bütün hastalıkları adlandırmak için kullanılır. Bir başka deyişle, kaslarda ve özellikle eklemlerde kendini gösteren ağrılı hastalıkların genel adıdır.

Ağrı, tüm vücutta mevcut özgül alıcıları, yani ağrı ve acı alıcılarını uyarmanın bir sonucudur. Bu uyarımın iki kaynağı olabilir: ağrı alıcılarının gerilmesi, uzaması veya sıkışmasıyla meydana gelen mekanik uyarı ve iltihap aracıları yoluyla, bir iltihap esnasında ortaya çıkan kimyasal uyarı. Belirli sürelerle tekrarlanan, hareket edince artan ve dinlenince yatışan mekanik ağrılarla (artoz ağrıları), iltihabın ilerlemesine bağlı olarak gece şiddetlenen, sabahları da bir kasılmayla birlikte hissedilen (iltihabı ağrıları) birbirinden ayırmak gerekir.
Romatizmal hastalıkları sınıflandırmak uzun ve çapraşık bir iştir; çünkü çoğu basit bir etyoloji göstermediği gibi lezyonların yapısı da kesin bir özellik taşımaz.




Toplumda en çok görülen romatizma türleri

• Osteoartrit
• Romatoid artrit
• Yumaşak doku romatizmaları (fibromiyalji, boyun ağrısı, bel ağrısı)
• Osteoporoz
• Akut eklem romatizması
• Spondiloartrit

Romatizma hastalığının önemli bir bölümünün kesin nedeni bilinmemektedir. Genetik yatkınlık bazılarında önem taşır (ailede kalıtsal romatizma öyküsü). Bunun dışında eklemlerde yükü artıran şişmanlık ya da damar yapısını bozan sigara kullanımı ve alkol gibi dış etkenlerin engellenmesi de romatizmalı hastalar için yararlıdır.
Bazı romatizmal hastalıklar: kalp, akciğer, böbrek beyin vb. gibi iç organları da etkileyebilirler. Çoğunlukla bulaşıcı mikrobik değillerdir.
Romatizma hastalığı her yaşta görülebilir. O yüzden bir yaşlılık hastalığı olarak düşünülmemelidir. Romatizmal hastalıklar genel olarak kadınlarda daha sık görülmektedir. Bununla birlikte erkeklerde daha sık görülen (spondiloartritler, gut, sistematik lupuz eritematouzus) gibi hastalıklar da vardır.

Tedavisi


Bütün hastalıklarda olduğu gibi romatizmal hastalıklarda da en uygun tedavinin yapılabilmesi için erken teşhis ve tanı çok önemlidir. Çoğunlukla erken dönemde teşhisi zor olmakla birlikte, bir romotoloğun gözetiminde hastalığın gidişatı gözlemlenerek doğru karara varılmalıdır. Çünkü belirli zamanlarda romatizmal hastalıklar değişiklik gösterebilmektedir. Bu nedenle teşhisi ve tanısı zaman alabilmektedir.
Romatizmal hastalıkların bir bölümünde hastalık müzmin bir şekilde sürebilir. Bu durumda tedavinin uzun süreceği ve verilen ilaçların hekim kontrolünde devam ettirilmesi gerekmektedir. Yapılan tedaviler hastalığı tam olarak iyileştirmese de günlük yaşamınızı ağrısız ve rahat olmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Bu hastalıkları kavramak için, hareket sisteminin (iskelet, eklemler ve eklem çevresi yapılar) anatomisini tanımak gereklidir. Bilgisayarlı tomografi, nükleer manyetik rezonans gibi yeni inceleme yöntemlerinin ortaya çıkmasıyla romotolojik hastalıkların teşhisinde büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. Aynı zamanda, genel ve yerel olarak yapılan romotolojik tedavilerin etkinliği de önemli ölçüde artmıştır. Son yıllarda geliştirilen ilaçlar, uygulanan tedavilerin büyük ölçüde olumlu bir şekilde sonuçlar vermesini sağlamıştır.

Romatizma

Tıp dilinde romatizma eklemlerle ilgili bir hastalığın adıdır, halk dilinde ise her ağrı romatizma olarak algılanır. Kol ve bacakların, boyun ve gövdenin duyarlılığı veya sertliği de romatizma olarak bilinir.

Romatizma ağrıları, eklemleri çevreleyen kemik, kas ve dokuların anormal durumlarından veya sinirlerin hastalanmasından ileri gelir. Bazen de ağrıyan yere uzak bir organın hastalığına bağlı bir belirti olarak ortaya çıkabilir.

Bitkiler yoluyla yapılan tedaviler, gerek eklem romatizmasında (romatoit artrit), gerekse kemiklerin şekillerini bozan başkaca durumlarda başarıyla uygulanır.

Tedavisi:

• Rafine edilmemiş kristal tuz firında kızdırılarak, ıslak bir çuvala konur. Romatizma şikayeti olan yerlerin üzerine 5 dakika ara ile konur, kaldırılır. (Bu uygulamayla, bilhassa bel ve eklem ağrılarında iyi sonuçlar alınır.)
• Yirmi beş diş sarımsak bir litre zeytinyağında ezildikten sonra, içine 50 gram tuz ilave edilir, daha sonra ateşte kaynatılır ve süzülür. Bununla ağrıyan yerler ovulur. Cilt üzerine bir tülbent arasına yerleştirilen kirli yün konularak yatılır. Uygulama, şifa bulana kadar her akşam tekrarlanır.
• Kaynamakta olan yarım litre suya, 50 gram toz kako konur. Su, yarısı buharlaşıncaya kadar kaynatılır. Ardından yarım litre zeytinyağı eklenir ve kaynatma sürdürülür. Suyun geri kalan kısmı da bu haşlanınca, karışım tülbentten süzülür. Ağrıyan yerler, elde edilen yağla sabah akşam ovulur. Daha sonra ovulan bölgeye yünlü bir bez sarılarak yatılır.
• Defne meyveleri ezilir. Ağrıyan yerler, elde edilen yağla sabah akşam ovulur, bölge yünle sarılır.
• Bir avuç buğday kepeğiyle bir avuç kırmızı pul biber iyice karıştırıldıktan sonra, lapa haline gelene kadar suda pişirilir. Bu lapa, ağrıyan yer zeytinyağı ile silindikten sonra oraya sarılır.
• Bir miktar çörek otu yağı ile, eşit miktarlardaki çitlembik ve hardal yağları karıştırılır, ağrıyan yerler ovulur. Daha sonra üzeri yünlü bir bezle sarılır.
• Ağrıyan ve büküldüğünde çıtırdayarak ses çıkaran eklemler, balık yağı ile ovulur. Sonra da üzeri tülbent arasına konulmuş ve yıkanmamış yünle sarılarak yatılır.
• Kara lahana yaprakları kızgın ütüden geçirilir. Zeytinyağı ile silinen ağrılı kısımlara sarılır. Üzeri yünlü bezle örtülür.
• Zeytinyağı ile gazyağı yarı yarıya karıştırılarak ağrıyan yerler ovulur, üzeri yünle örtülür.
• Bir kavanoza bir adet medüz (deniz anası) konulduktan sonra, üzeri örtülecek şekilde gazyağı ilave edilir. Güneşte sıkça çalkalanarak üç hafta bekletilir, ağrıyan yerler bu karışımla ovulur. Bölge üzerine yünlü bez örtülür.
• Bir adet siyah turpla bir adet soğan rendelenerek bir kaba konur. Üzerleri örtülecek kadar bal ilave edilir, 2 – 3 gün bekletilir. Bu karışımdan yemeklerden önce birer kaşık yenir.
• Ağrıyan yerlerin üzerine kekik yastıkları sarılarak yatılır. Ayrıca aç karna, günde üç defa bir çay bardağı kekik suyu içilir.

ŞİFALI BİTKİLERLE HASTALIKLARIN TEDAVİ YÖNTEMLERİ

• Bir miktar keten tohumuyla, aynı miktarda hardal tohumu dövüldükten sonra, lapa haline gelinceye kadar suda kaynatılır. Ağrıyan yerler zeytinyağıyla silinir, lapa ile sarılır.
• At kestanesi küçük parçalara ayrılır. Yarım litre zeytinyağına on adet konulduktan sonra, başka bir kapta kaynamakta olan suyun üzerine yerleştirilir. Su iyice kaynamaya başlayınca zeytinyağı indirilir ve süzülür. Ağrıyan yerler bu yağla ovulur.
• 100 gr. Akırıkahra toz haline getirildikten sonra bir litre suda kaynatılır. Su buharlaşarak yarı seviyeye ininceye kadar kaynatma sürdürülür. Ardından suya yarım litre zeytinyağı eklenir ve kaynatma sürdürülür. Suyun geri kalan kısmı buharlaştıktan sonra, karışım tülbentten süzülür. Ağrıyan yerler, elde edilen yağla sabah akşam ovulur. (Bu yağ felce de etkilidir.)
• Taze olarak toplanan yonca, papatya, ebegümeci ve çimen bitkileri, bez bir torbaya konur, ağzı kapatılır. (Toplamı 2 – 3 kg. olmalıdır.) Bu bitki karışımlı torba, kaynamakta olan on litre suyun içine atılıp yarım saat tutulur. Daha sonra torba çıkarılır, geride kalan su banyo küvetinde biriktirilen sıcak suya ilave edilir. Kaplıca tedavisinde olduğu gibi içinde yarım saat durulur. Bu uygulama haftada 2 – 3 defa tekrarlanır. (Bu banyo sinir sistemini yumuşatır, sinir ve romatizma ağrılarına iyi gelir. Kışın bu tedaviye, aynı bitki karışımlarının kurutulmuş olanlarıyla devam edilir.