Dünya Kentleri: Chorley
VIP VIP Üye
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Chorley Birleşik Krallıkİngiltere ülkesi'nin Kuzey Batı bölgesinde (2001 sayımına göre) 31,556 kişi nüfuslu bir kentsel yerleşkedir. İdari bakımdan birinci seviyeli yerel idare olan Lancashire kontluğuna bağlı olan ikinci seviyeli metropoliten olmayan yerel idare bölgesi olan Chorley (borough)'nin merkezî kentidir.
Kent 19.yy.da büyük bir pamuklu kumaş dokuma merkezi olarak hızla gelişmiştir. 1970li yıllara kadara kentin panoraması pamuk iplik iğme ve dokuma fabrikalarının yüksek tuğla bacaları ile dolu idi. Fakat 20. yy. İngiliz dokuma sanayii büyük bir kriz geçirip yüzyıl sonunda kayboldu. Ama bu sanayinin mirası olarak Chörley'de tek bir fabrika (Morrions's) bacası; birkaç metruk ve kullanımı değiştirilmiş değiştfabrika binası ve pamuklu işçilerinin yaşadığı iki katlı küçük birbirine yapışık evlerle dolu sokaklar kalmıştır.
Coğrafi konum
Chorley kuzeybati Ingiltere'nin ortasinda nisbeten yuksek kirsal alan olan "Bati Penines Moors" alaninin bati alt yamaclarinda kuruludur ve bu yuksek arazinin bir parcasi olan kucuk rakimli "Healey Nab" kente hakimdir. Kent icinde en onemli akarsu "Yarrow Nehri" ve bunun bir altkolu olan "Balack Brook" deresisir. "Chor Cayi" ise kente=in isminin bir paracasini almistir ve skentin merkezinden biraz uzakta ozellikle "Astley Park" icinden akar.
Tarihçe
Chörley şehrinin sözcük ismi ya Anglo-Sakson dilin sözcüğü olan Ceorla-lēah, yani "köylünün açtığı tarla arazisi" veya chor leah yani "Chor Irmağı kenarında açılan tarla yeri", anlamına gelmektedir.
Chörley'in bulunduğu mevkide Bronz Çağı'ndan beri yerleşkeler bulunduğu arkeolojik kazılardan anlaşılmıştır. İlk buluntuların M.Ö. 3500 yılından kaldığı bildirilmiştir. 1969'da "Astley Hall" yakınında bir çiftlikte bazı seramik küp içinde insan kalıntıları ve diğer yerleşke göstergeleri bulunmuştur. Britanya'nın antik Romalılar tarafından işgali sırasında Chorley Wigan'a yöne giden bir Romalı yolu üzerinde bulunmaktaydı. 1950ler sonunda kentib kuzey semti olan "Brindle"da yapılan kazılardan burada bir Romalı yerleşkesi bulunduğu ortaya çıkmıştir.
Kente ait ilk resmi belge 1250'de kasabaya bir açık hava pazarı kurulması imtiyazı veren berattır. 1448'den beri kentte pazar kurulduğu hakkında yazılı belgeler bulunmaktadır. Günümüzde Chorley'de iki pazar yeri bulunmaktadır:"kapalı pazar" ve "Flat Iron Market" adlı pazar.
1442'de bir yerel asil asker "Sır Rowland Standish" "San Laurence" adlı bir İrlandalı asıllı bir kilise evliyasının iskeletini getirip şehir kilisesinde bir değerli evliya kalıntısı olarak gömdürdü ve bu bir dinsel ziyeratgah oldu. 16.yy.da İngiltere'de Kral VIII. Henry tarafından reformasyon ile yeni Anglikan kilisesi ortaya çıktığı zaman bu kemikler kaybolup ve kilise ziyaretgah niteliğini kaybetti.
İngiltere'yi işgal eden Norman hükümdarı olan I. William tarafından "De Highton" ailesine Kentin kuzeybatısında bulunan bir malikane arazisi verilmistir, Bu arazi uzerinde "Houghton Tower" adlı büyük bir malikane bulunmaktadır. Bu malikanede İngiliz tiyatro yazarı William Shakespeare'in kaldığı belgelidir. İngiliz Kralı [II. James]]'in ise bu malikanede kalırken yediği çok lezzetli fileto bifteğini "sir" ünvanı vererek bir "şövalye" yaptığı ve bu nedenle bu çeşit fileto bifteğe bundan sonra İngilizce'de "Sir-Loin" adı verildiği hikayesi çok yaygın olarak bilinmaktedir.
Kentin daha merkezine yakın bir mevkide 15.yy.da Charnock ailesi bir malikane arzisi satin almışlardir. 1575-1600 civarında burada "Astley Hall" adlı büyük bir malikane yaptırmışlar ve 17. yyy.da restore edilmiştir. Günümüzde bu yapı koruma altında olup yerel idarennin sahipliği altında bulunup malikane binası "Astley Hall Müzesi ve Sanat Galerisi" olarak ve etrafındaki bahçelerde park olarak kamuya açıktır.
1699 devrimi ile tahttan atilan "Stuart Hanedani İsyanında" Kasım 1745de, İskoçya'ya çıkan ve İngiltere tahtına hak iddia eden Stuart Hanedanı üyesi ("Bonnie Prens Charlie" adıyla da anılan) Charles Edward Stuart kendine bağlı İskoç ordusuyla Preston,Wigan, Manchester ve Derby'i eline geçirip Londra'ya ilerlerken buna karşı gelmek için İngiltere krallığının orduları Chörley'de toplanmıştır. Bu isyancı ordu Londra'ya gidemeden İskoçya'ya dönmesi sırasında hükümet güçleri Chörley'den takibe gitmeye başlamışlardır.
19.yy. da diğer benzer Lancashire kentleri gibi Chörley önemli bir pamuklu iplik igme ve kumaş dokuma merkezi oldu. Kentin silüeti kara duman üreten büyük pamuklu fabrikaları bacaları ile doldu. Bu sektörde çalışmak için kente yeni gelen işçilere ucuz evler sağlamak için "teras" denilen iki katlı birbirine yapışık bir arkadaki sokakdaki evlerle "arka-arkaya (back-to-back)" tuğla evlerle dolu sokaklar şehrin alameti oldu. .
Chorley ayrıca "Lancashire Kömür Havzası" kuzeyinde bulunduğu için şehrin (Coppull, Duxbury Wood, Gılibrand gibi) kenar semtlerinde çok sayıda derin kömür ocakları açıldı. Bu ocakların ağzında dağlar gibi maden artığı ortaya çıktı.
II. Dünya Savaşı sırasında İngiltere'de en büyük cephane ve silah üretici fabrikaları Chörley'nin 2km dışında "Euxton" ve "Heapey" semtlerinde bulunmaktaydı.
Nüfus gelişimi
Chorley'nin nüfusu (2001 itibarıyla) 42.000 kişidir.
Sponsorlu Bağlantılar
Chorley kent merkezi
Chorley Birleşik Krallıkİngiltere ülkesi'nin Kuzey Batı bölgesinde (2001 sayımına göre) 31,556 kişi nüfuslu bir kentsel yerleşkedir. İdari bakımdan birinci seviyeli yerel idare olan Lancashire kontluğuna bağlı olan ikinci seviyeli metropoliten olmayan yerel idare bölgesi olan Chorley (borough)'nin merkezî kentidir.
Kent 19.yy.da büyük bir pamuklu kumaş dokuma merkezi olarak hızla gelişmiştir. 1970li yıllara kadara kentin panoraması pamuk iplik iğme ve dokuma fabrikalarının yüksek tuğla bacaları ile dolu idi. Fakat 20. yy. İngiliz dokuma sanayii büyük bir kriz geçirip yüzyıl sonunda kayboldu. Ama bu sanayinin mirası olarak Chörley'de tek bir fabrika (Morrions's) bacası; birkaç metruk ve kullanımı değiştirilmiş değiştfabrika binası ve pamuklu işçilerinin yaşadığı iki katlı küçük birbirine yapışık evlerle dolu sokaklar kalmıştır.
Coğrafi konum
Chorley kuzeybati Ingiltere'nin ortasinda nisbeten yuksek kirsal alan olan "Bati Penines Moors" alaninin bati alt yamaclarinda kuruludur ve bu yuksek arazinin bir parcasi olan kucuk rakimli "Healey Nab" kente hakimdir. Kent icinde en onemli akarsu "Yarrow Nehri" ve bunun bir altkolu olan "Balack Brook" deresisir. "Chor Cayi" ise kente=in isminin bir paracasini almistir ve skentin merkezinden biraz uzakta ozellikle "Astley Park" icinden akar.
Tarihçe
Chörley şehrinin sözcük ismi ya Anglo-Sakson dilin sözcüğü olan Ceorla-lēah, yani "köylünün açtığı tarla arazisi" veya chor leah yani "Chor Irmağı kenarında açılan tarla yeri", anlamına gelmektedir.
Chörley'in bulunduğu mevkide Bronz Çağı'ndan beri yerleşkeler bulunduğu arkeolojik kazılardan anlaşılmıştır. İlk buluntuların M.Ö. 3500 yılından kaldığı bildirilmiştir. 1969'da "Astley Hall" yakınında bir çiftlikte bazı seramik küp içinde insan kalıntıları ve diğer yerleşke göstergeleri bulunmuştur. Britanya'nın antik Romalılar tarafından işgali sırasında Chorley Wigan'a yöne giden bir Romalı yolu üzerinde bulunmaktaydı. 1950ler sonunda kentib kuzey semti olan "Brindle"da yapılan kazılardan burada bir Romalı yerleşkesi bulunduğu ortaya çıkmıştir.
Kente ait ilk resmi belge 1250'de kasabaya bir açık hava pazarı kurulması imtiyazı veren berattır. 1448'den beri kentte pazar kurulduğu hakkında yazılı belgeler bulunmaktadır. Günümüzde Chorley'de iki pazar yeri bulunmaktadır:"kapalı pazar" ve "Flat Iron Market" adlı pazar.
1442'de bir yerel asil asker "Sır Rowland Standish" "San Laurence" adlı bir İrlandalı asıllı bir kilise evliyasının iskeletini getirip şehir kilisesinde bir değerli evliya kalıntısı olarak gömdürdü ve bu bir dinsel ziyeratgah oldu. 16.yy.da İngiltere'de Kral VIII. Henry tarafından reformasyon ile yeni Anglikan kilisesi ortaya çıktığı zaman bu kemikler kaybolup ve kilise ziyaretgah niteliğini kaybetti.
İngiltere'yi işgal eden Norman hükümdarı olan I. William tarafından "De Highton" ailesine Kentin kuzeybatısında bulunan bir malikane arazisi verilmistir, Bu arazi uzerinde "Houghton Tower" adlı büyük bir malikane bulunmaktadır. Bu malikanede İngiliz tiyatro yazarı William Shakespeare'in kaldığı belgelidir. İngiliz Kralı [II. James]]'in ise bu malikanede kalırken yediği çok lezzetli fileto bifteğini "sir" ünvanı vererek bir "şövalye" yaptığı ve bu nedenle bu çeşit fileto bifteğe bundan sonra İngilizce'de "Sir-Loin" adı verildiği hikayesi çok yaygın olarak bilinmaktedir.
Kentin daha merkezine yakın bir mevkide 15.yy.da Charnock ailesi bir malikane arzisi satin almışlardir. 1575-1600 civarında burada "Astley Hall" adlı büyük bir malikane yaptırmışlar ve 17. yyy.da restore edilmiştir. Günümüzde bu yapı koruma altında olup yerel idarennin sahipliği altında bulunup malikane binası "Astley Hall Müzesi ve Sanat Galerisi" olarak ve etrafındaki bahçelerde park olarak kamuya açıktır.
1699 devrimi ile tahttan atilan "Stuart Hanedani İsyanında" Kasım 1745de, İskoçya'ya çıkan ve İngiltere tahtına hak iddia eden Stuart Hanedanı üyesi ("Bonnie Prens Charlie" adıyla da anılan) Charles Edward Stuart kendine bağlı İskoç ordusuyla Preston,Wigan, Manchester ve Derby'i eline geçirip Londra'ya ilerlerken buna karşı gelmek için İngiltere krallığının orduları Chörley'de toplanmıştır. Bu isyancı ordu Londra'ya gidemeden İskoçya'ya dönmesi sırasında hükümet güçleri Chörley'den takibe gitmeye başlamışlardır.
19.yy. da diğer benzer Lancashire kentleri gibi Chörley önemli bir pamuklu iplik igme ve kumaş dokuma merkezi oldu. Kentin silüeti kara duman üreten büyük pamuklu fabrikaları bacaları ile doldu. Bu sektörde çalışmak için kente yeni gelen işçilere ucuz evler sağlamak için "teras" denilen iki katlı birbirine yapışık bir arkadaki sokakdaki evlerle "arka-arkaya (back-to-back)" tuğla evlerle dolu sokaklar şehrin alameti oldu. .
Chorley ayrıca "Lancashire Kömür Havzası" kuzeyinde bulunduğu için şehrin (Coppull, Duxbury Wood, Gılibrand gibi) kenar semtlerinde çok sayıda derin kömür ocakları açıldı. Bu ocakların ağzında dağlar gibi maden artığı ortaya çıktı.
II. Dünya Savaşı sırasında İngiltere'de en büyük cephane ve silah üretici fabrikaları Chörley'nin 2km dışında "Euxton" ve "Heapey" semtlerinde bulunmaktaydı.
Nüfus gelişimi
Chorley'nin nüfusu (2001 itibarıyla) 42.000 kişidir.
Resimler
Chorley - Mormon tapinagi
Chorley - Sehir merkezi girisi
Chorley- Union Street'de Chorley Yerel Idaresi Binasi
Chorley - Astley Hall
Hoghton Tower
Chorley - sehir kutuphanesi
Chorley - kapali pazar
Chorley - tren gari
Chorley'de Liverpool-Leeds Kanali
