ÖLÇÜM a Ölçme işlemi; Son yapılan ölçümlere göre metrekareye 56 kg yağış düşmüştür.
—Anat. Beden ölçümü, bazı anatomik boyutları ya da çapları saptamak için başvurulan işlem. (Bk. ansiki. böl.)
—Denize. Ölçüm yenileme, bir gemiyi yeni bir ölçüm işleminden geçirme. (Önemli değişikliklere uğramış ya da sertifikası 10 yılı geçmiş tüm gemiler için zorunludur.) || Gemi ölçümü, bir geminin tonajını elde etmek için yapılan gerekli hesapların ve ölçüm işlemlerinin tümü. (Bk. ansikl. böl.)
—Jeod. Yatay ölçüm, istasyon noktasıyla seçilen çeşitli noktaları birleştiren doğrultular arasındaki yatay açıları teodolitle ölçme işlemlerinin tümü. (Bu ölçümler, baş langıç doğrultusu üstüne kapanma yoluyla, belli bir yönde gerçekleştirilir.)
—Ölçbil. Ölçüm zinciri. İncelenmekte olan bir sistemin durumu ile ilgili, bilgileri sağlayan algılayıcıların ve ölçü değerlendirme düzeneklerinin tümü.
—Topogr. Topografyada ölçülerek yapılan değerlendirmelerin tümü. || Harita ya da plan alımı için yapılan ölçmelerin tümü.
—ANSİKL. Anat. Vücudun çeşitli kısımlarının (boy, göğüs, kol, bacak, vb.) ölçümü büyümeyi ve büyümenin ahenkli olup olmadığını anlamaya yarar. Karın çevresinin göbek hizasında ölçümü; gebeliğin, şişmanlığın, ya da assitin gidişi hakkında bilgi verir. Kafatasının çevresi meme çocuğunda düzenli olarak ölçülür. Gebe kadında leğen ölçümü doğumun normal yollardan olup olamayacağını önceden anlamaya yarar.
—Denize. Günümüzde gemi ölçümlerinde kullanılan birçok değişik mevzuat vardır: bir yandan, 1947'de imzalanan ve 1963'te düzeltilerek başlıca Avrupa devletlerinde kullanılan uluslararası ölçüm kuralı (Oslo sözleşmesi); öte yandan, ABD, Büyük Britanya ve SSCB kurallarının yanı sıra Panama ve Süveyş kanallarını geçen gemilerin uymak zorunda olduğu özel kurallar. Ölçüm kurallarını birleştirmek amacıyla yapılan çalışmalar, 32 devletin, 23 haziran 1969'da Londra'da imzaladığı yeni bir uluslararası ölçüm anlaşmasıyla sona erdi; bu anlaşmaya imza koyan ülkelerde 18 temmuz 1982’de yürürlüğe giren bu kurallar, bu tarihten başlayarak, inşa edilecek gemilerde uygulandı. Anlaşmada, ayrı ayrı hesaplanmış bir gros tonaj ile bir net tonaj öngörülür. Tonaj markası, uluslararası ölçüm kuralına 1963'te eklenmiştir; bu marka suya girmedikçe, kimi alanlar, özellikle üst güverteler arası, tonaj ölçümünde göz önüne alınmaz.
—Zootekn. Hayvanlarda beden ölçümü değişmez noktalardan, özellikle iskeletle ilgili nirengi noktalarından yapılır. Bunun için boy tahtaları, büyük boy sürmeli ayaklar ya da şerit metreler kullanılarak başlıca şu ölçümler yapılır: cıdağı yüksekliği (hayvanın boyunu verir); karın yüksekliği, karın çevresi; karın genişliği; kalça genişliği (iki uyluk ucu arası); leğen uzunluğu; omzun ön kenarından kıçın art ucuna kadar beden uzunluğu; sarmal olarak vücut çevresi.
Çeşitli yaşlarda yapılan ölçümler hayvanın gelişmesini incelemeye yarar. Çeşitli ölçüler arası oranlar, hayvanları karşılaştırmaya ve ırkların sınıflandırılmasına yarar. Bazı ölçümler, bazı formüllerden yararlanılarak sığırların aşağı yukarı ağırlıklarını saptamak için kullanılır. Örneğin Ou- ötelet formülü: hayvanın ağırlığı= 87,5 x [karın çevresi]2x uzunluk; Crevat formülü: hayvanın ağırlığı = [göğüs çevresi]3x 80. (BARİMETRİ.)
Kaynak: Büyük Larousse
Ölçüm Nedir?
