YAYIK a.
1. Yoğurdu çalkalayarak ya da döverek tereyağı elde etmeye ve ayran yapmaya yarayan kap. (Gövdesi sabit olanlarda içindeki karıştırıcı malzemeyi döver; gövdesi hareketli olanlardaysa çalkalama, gövde hareket ettirilerek gerçekleştirilir. Salıncak biçiminde olanları da var dır.)
2. Yayık ayranı, yayıkta çalkalana rak yağı alınmış ayran. || Yayık yağı, yayıkta çalkalanan süt. yoğurt ya da ayrandan el de edilen tereyağı. || Yayık yaymak, yayıkta süt, yoğurt vb. çalkalamak .
—Sütç. Yayık makinesi, tereyağı elde et mek için kremanın çalkalandığı otomatik makine.
—ANSİKL Süt sanayisinde kullanılan ve eskiden çürümeyen sert ağaçtan, bugün paslanmaz çelikten yapılan klasik yayık makineleri, genellikle 1 000 ila 15 000 lıt relık sılındırık ya da konik biçimde büyük kaplardır. Bir motor yardımı ile yatay bir eksen etrafında hareket eder Hareket hızı, bir vites kutusu ya da kesintisiz bir değiştirici tarafından ayarlanır. Yayığın için de, kremanın hareketim sağlayan kanat lar bulunur. Gayet sıkı biçimde kapanan bir kapaktan krema konur ve tereyağı alınır. Bu yayık makineleri aynı zamanda tereyağını yoğurur (makinenin içindeki sabit kanatlarla yukarı çıkan tereyağı, aşağı düşerken iyice yoğrulur) 1950 lı yılların sonlarına doğru yaylı otomatik yayık makineleri geliştirilmiştir. Bunlarda bir silindir içinde, çok hızlı dönen kanatlarla krema dan ayrılan tereyağı, yoğrularak yaprak haline getirilir ve özel bir haddeden geçi rılerek kesintisiz bir şerit halinde bir ya da birkaç paketleme makinesini doğru yol alır.
YAYIK sıf.
1. Yayılmış, yayvan.
2. Yayık ağızlı, sözcükleri yaya yaya söyleyen kimse için kullanılır. || Yayık yayık, konuşmada, heceleri uzatarak, ağzını yayarak.
YAYIK, Ural nehrine verilen eski türkçe ad.
Kaynak: Büyük Larousse