SAMAN a.
1. Ekinlerin taneleri ayrıldıktan sonra kalan sapları. (Bk. ansikl. böl. Tarım.)
2. Saman alevi gibi, hemen par- layıveren, ancak çok kısa süre içinde yatışan şeyler için kullanılır. || Saman altından su yürütmek, kimseye sezdirmeden, gizlice işler çevirmek. || Saman elinse samanlık senin, saman senin değilse samanlık da mı senin değil, bedava diye aşırı ölçüde yiyip mide fesadına uğrayanlara söylenir. || Saman gibi, tatsız, tuzsuz şeyler için kullanılır. || Saman kafalı, akılsız, aptal. || Saman kapan - samankapan. || Saman rengi, saman sansı, açık, soluk sarı renk; bu renkte olan. J Saman uğrusu SAMANUĞRUSU. || Saman yolu - SAMANYOLU.
—içit. san. Saman rakısı, usulüne uygun damıtılmamış kaba rakıya eskiden verilen ad.
—Kâğ. san. Saman kâğıdı - SAMANKÂ- ĞIDI. || Saman kartonu, genellikle kullanılmış kâğıt ya da kartonla karıştırılarak yarı kimyasal saman selülozundan yapılan karton. || Saman selülozu, samandan elde edilen selüloz. (Günümüzde yalnız, gerek 95 °C'ta ve basınç altında sudkostik ve kireçle, gerek basınç altında sodyum sülfitle işlenerek beyazlatılmamış yan kimyasal bir selüloz üretilmektedir. Böylece, ondüle karton yapımında kullanılan oluklu kâğıtlara sertlik veren bir selüloz elde edilir. Kimi kâğıtların üretiminde bazen beyazlatılmış kimyasal selüloz kullanılır.)
—Tip. Saman nezlesi ya da humması, buğdaygillerin çiçek tozlarına alerjisi olan kişilerde, bazı dönemlerde (özellikle ilkbaharda) düzenli olarak ortaya çıkan ve burun akıntısının yanı sıra göz akıntısına da yol açan spazmlı nezle.
—ANSİKL. Boyac. Samanın saplarından sarı renk elde edilir; yün ve pamuk ipliğinin boyanmasında kullanılır. Çeşitli mor- danlarla değişik sarı tonları ve kahverengi renkler de verir. Çok sabit bir doğal boya değildir.
—inş. Samanın (ve kamışla kuru otun) boru biçimindeki yapısı havayı hareketsiz duruma getirdiği için, bu, tarih boyunca ve sanayileşmemiş ülkelerde yaygın olarak kullanılmış, çok yalıtkan bir gereçtir 25-60 cm kalınlığındaki saman bir damın ağırlığı yalnız 20-48 kg/m2’dir; böyle bir dam, bir yandan yapıyı çok iyi korurken, bir yandan da büyük bir biçim özgürlüğü tanır; eğrisel yüzeyler, mahya aşıkları ve çatı pencereleri düzeyinde süreklilik. Saman kullanımını sınırlayan tek nokta yanma tehlikesidir Plastik toprağa hacmin % 25'i, yani ağırlığın Vo 1,6'sı oranında karıştırılan kıyılmış saman, kalıplanarak ya da harç gibi uygulanarak duvarlar için yalıtkan bir gereç oluşturur. Saman ağırlığın % 9'unu bulduğunda, taşıyıcı iskelet işlevini gören ahşap çatkılann aralarına doldurularak çok iyi bir ısı yalıtımı sağlar.
—Tarım. Saman, otçul hayvanlar için bir dolgu yemidir Yataklık olarak da kullanılır. Sindirilmesini kolaylaştırmak için öğütülebilir, öteki besinlerle karıştırılabilir ve amonyak ya da sodayla işlenebilir.
SAMAN a. (fars. sâman). Esk.
1. Servet, zenginlik.
2. Rahat, dirlik, huzur.
3. Kudret, iktidar.
Kaynak: Büyük Larousse
Saman Nedir?
