Samah Nedir?

SAMAH a. (ar. semâmdan). Tasav. ve Folk. Alevilerin ve bektaşilerin bezmi cemde çalgılar eşliğinde uyguladıkları dinsel tören.
—ANSİKL. Samahın çeşitli biçimleri vardır. Kadın erkek birlikte icra edilir; yalın ayak yapılır. Samah sırasında ünlü alevi ve bektaşi şairlerden nefesler okunur. Şamalılarda el ele tutuşmak yoktur. Karşı karşıya geçilir, kollar ileriye uzatılır ve geri çekilerek göğse kavuşturulmak suretiyle hareket yinelenir. Ayaklar, çalınan ezginin temposuna uygun, ayak parmakları birbiri üzerine konularak yürünüp dolaşılır. El, kol ve ayaklara yine tempoya uygun serbest hareketler de icra edilir. Samahta bulunanlar mumların yanmakta olduğu çerağ tahtı denilen ve kutsal sayılan yerin önünden, buraya arkalarını dönmeden, yüzleri mumlara dönük, elleri göğüslerinde, başları hafif yana eğik, saygılı bir görünümle geçerler.
Alevi ve bektaşi inançlarında samah kesinlikle bir "oyun” olarak kabul edilmez. Bu konuda Hacı Bektaş Veli şöyle der: “Samah, ariflerin aleti, muhiplerin ibadeti, taliplerin maksududur. Hakka ki bizim samahımız oyuncak şey değil, ilahi bir sırdır, mecazi değildir. O kimse ki samahı bir oyun sayar; o, cifedir, namazı kılınır kimse değildir."
Bazı araştırmacılarca kökeni şamanlığa kadar uzatılan samahın Çoban baba, toyun baba, Kırat, Gönüller, Kırklar vb. adlarla anılan birçok türü vardır.