Yaşama Nedir?
SMD MiSiM
YAŞAMA a.
1. Yaşamak eylemi
2. Yaşama savaşı, her bireyin, her türün varlığını sürdürebilmek için başkalarına verdiği savaşım. (Darvvin'in kullandığı ing. deyim struggle lor life'dan.) [Bk ansikl. böl. Biyol.]
—Fels. Yaşama istenci, Schopenhauer'e göre, canlı varlığın bütün bedensel ve zihinsel etkinliğine egemen olan, temelli ve sürekli eğilim. Yaşama istencini evrensel bir ilke, her varlığın özü olarak ele alabiliriz. Schopenhauer'ın kötümserliği varlığın bu özünden kaynaklanır. Yaşama istenci, sonsuz, başlangıçsız ve amaçsız bir güç olduğu için, kendisi tarafından güdülen, dolayısıyla da doyuma ulaşamayan varlıklar üretir.
—Nüfbil. Yaşama umudu, belli bir nüfus kitlesinin belli bir dönemdeki ortalama yaşam süresi. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Biyol. Yaşama savaşı. Darvvin yaşama savaşı (struggle for life) ilkesini Malthus'un etkisinde kalarak öne sürdü (Malthus doğumlann, insan nüfusunu yeryüzünde yiyecek olanaklarının artmasından daha hızlı artıracağını belirtir); organizmalar, besinleri ele geçirmek ya da daha iyi yaşam koşullarına kavuşmak İçin aralarında mücadele ederler: Zafer, rakiplerine göre bazı üstünlükleri olanlanndır. Bu savaş sırasında, en yetkin olanlann sağ kalmasını sağlayan bir doğal ayıklanma gerçekleşir. Doğal ayıklanma, yaşam rekabeti sayesinde bazı koşullarda yaşamaya elverişli olmayan bireyleri eleyen ve ancak en iyi uyum sağlayanları alıkoyan bir elek gibi işlev görür. Bununla beraber bütünüyle alındığında doğru olan bu kuram, bazı zayıf yapılı türlerin çok doğurganlığı, "ekolojik yuvalar’’ın çeşitliliği, henüz tamamlanmamış ve ilkel olduklarında uyumlann ayık layıa değerinin pek önemli olmaması gibi önemli etmenleri göz ardı etmektedir.
—Nüfbil. Yaşama umudu. Herhangi bir yaş grubunun yaşama umudu O yaş grubunun ölüm kayıtlarına bakılarak belirlenebilir. Genel olarak. x yaşı için yaşama umudu, x yaşındaki bir kimse için kalan yaşanacak yılların ortalama sayısıdır. Özel olarak, doğuştaki yaşama umudu, 0 yaşındaki bir kimsenin erişebileceği ortalama yaşam süresidir. Bu demografik gösterge, ele alınan nüfus kitlelerinin tarihsel, toplumsal, coğrafi ve iktisadi koşullarına göre, büyük bir değişiklik gösterir Örneğin, dünya çapında ele alındığında, doğuştaki yaşama umudu 59 yıl dolayındadır (Avrupa’da 70 yılın üstünde, Asya'da 56, Afrika'da ise ancak 45 yıldır).
Türkiye'de, doğuştaki yaşama umudu yapılan bir araştırmaya göre 1991'de, kadınlarda 72 yıl, erkeklerde ise 68 yıl olarak hesaplanmıştır. Bu rakamlar erkeklerde ölüm oranının daha yüksek olduğunu açıkça gösterir. Üstelik bu fark giderek artma eğilimindedir (1965'te 3 yıl, 1991de 4 yıl). Bu arada doğuştaki yaşama umudu (ortalama ömür süresi) da uzamaktadır (1927-1940 arasında ortalama ömür süresi 45 yıl; 1950-1955 döneminde kadınlarda 48,3, erkeklerde 45,8; 1955-60 arasında kadınlarda 61,6,. erkeklerde 60,3 yıl).
Doğuştaki yaşama umudunda görülen bu artışın nedeni, öncelikle bebek ve çocuk ölümlerindeki azalmadır Yoksa, örneğin 60 yaşındaki kişiler için yaşama umudu çok daha az çarpıcı bir ilerleme göstermektedir: 1900’de erkekler için 12,7, kadınlar için 13,9 yılken 1950'de sırasıyla 15,4 ve 19,3; 1979'da da 16,7 ve 21,5 yıl. Ayrıca bu konuda toplumsal ve mesleki kategoriler arasında belirgin farklar vardır: örneğin 60 yaşındaki makinistler ve uzman işçiler için yaşama umudu, öğretmenlere, yüksek memurlara ve serbest meslek sahiplerine oranla 4 ya da 5 yıl daha azdır.
1. Yaşamak eylemi
Sponsorlu Bağlantılar
—Fels. Yaşama istenci, Schopenhauer'e göre, canlı varlığın bütün bedensel ve zihinsel etkinliğine egemen olan, temelli ve sürekli eğilim. Yaşama istencini evrensel bir ilke, her varlığın özü olarak ele alabiliriz. Schopenhauer'ın kötümserliği varlığın bu özünden kaynaklanır. Yaşama istenci, sonsuz, başlangıçsız ve amaçsız bir güç olduğu için, kendisi tarafından güdülen, dolayısıyla da doyuma ulaşamayan varlıklar üretir.
—Nüfbil. Yaşama umudu, belli bir nüfus kitlesinin belli bir dönemdeki ortalama yaşam süresi. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Biyol. Yaşama savaşı. Darvvin yaşama savaşı (struggle for life) ilkesini Malthus'un etkisinde kalarak öne sürdü (Malthus doğumlann, insan nüfusunu yeryüzünde yiyecek olanaklarının artmasından daha hızlı artıracağını belirtir); organizmalar, besinleri ele geçirmek ya da daha iyi yaşam koşullarına kavuşmak İçin aralarında mücadele ederler: Zafer, rakiplerine göre bazı üstünlükleri olanlanndır. Bu savaş sırasında, en yetkin olanlann sağ kalmasını sağlayan bir doğal ayıklanma gerçekleşir. Doğal ayıklanma, yaşam rekabeti sayesinde bazı koşullarda yaşamaya elverişli olmayan bireyleri eleyen ve ancak en iyi uyum sağlayanları alıkoyan bir elek gibi işlev görür. Bununla beraber bütünüyle alındığında doğru olan bu kuram, bazı zayıf yapılı türlerin çok doğurganlığı, "ekolojik yuvalar’’ın çeşitliliği, henüz tamamlanmamış ve ilkel olduklarında uyumlann ayık layıa değerinin pek önemli olmaması gibi önemli etmenleri göz ardı etmektedir.
—Nüfbil. Yaşama umudu. Herhangi bir yaş grubunun yaşama umudu O yaş grubunun ölüm kayıtlarına bakılarak belirlenebilir. Genel olarak. x yaşı için yaşama umudu, x yaşındaki bir kimse için kalan yaşanacak yılların ortalama sayısıdır. Özel olarak, doğuştaki yaşama umudu, 0 yaşındaki bir kimsenin erişebileceği ortalama yaşam süresidir. Bu demografik gösterge, ele alınan nüfus kitlelerinin tarihsel, toplumsal, coğrafi ve iktisadi koşullarına göre, büyük bir değişiklik gösterir Örneğin, dünya çapında ele alındığında, doğuştaki yaşama umudu 59 yıl dolayındadır (Avrupa’da 70 yılın üstünde, Asya'da 56, Afrika'da ise ancak 45 yıldır).
Türkiye'de, doğuştaki yaşama umudu yapılan bir araştırmaya göre 1991'de, kadınlarda 72 yıl, erkeklerde ise 68 yıl olarak hesaplanmıştır. Bu rakamlar erkeklerde ölüm oranının daha yüksek olduğunu açıkça gösterir. Üstelik bu fark giderek artma eğilimindedir (1965'te 3 yıl, 1991de 4 yıl). Bu arada doğuştaki yaşama umudu (ortalama ömür süresi) da uzamaktadır (1927-1940 arasında ortalama ömür süresi 45 yıl; 1950-1955 döneminde kadınlarda 48,3, erkeklerde 45,8; 1955-60 arasında kadınlarda 61,6,. erkeklerde 60,3 yıl).
Doğuştaki yaşama umudunda görülen bu artışın nedeni, öncelikle bebek ve çocuk ölümlerindeki azalmadır Yoksa, örneğin 60 yaşındaki kişiler için yaşama umudu çok daha az çarpıcı bir ilerleme göstermektedir: 1900’de erkekler için 12,7, kadınlar için 13,9 yılken 1950'de sırasıyla 15,4 ve 19,3; 1979'da da 16,7 ve 21,5 yıl. Ayrıca bu konuda toplumsal ve mesleki kategoriler arasında belirgin farklar vardır: örneğin 60 yaşındaki makinistler ve uzman işçiler için yaşama umudu, öğretmenlere, yüksek memurlara ve serbest meslek sahiplerine oranla 4 ya da 5 yıl daha azdır.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
