Adli Nedir? Adli Ne Demek, Anlamı ve Tanımı

ADLİ sıf. (ar. 'adi ve i'den cadli)
MsXLabs.org & Büyük L.

Sponsorlu Bağlantılar

Adaleti, adalet örgütünü ilgilendiren; onun yetkisiyle yapılan şey için kullanılır: Adli bir olay, bir sorun Adli soruşturma —Huk. Adli hata, kesinleşmiş bir mahkeme kararında yargıcın karara dayanak olarak aldığı maddi olayların gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda ya da bu olayları nitelemede yanılması. |j Adli idare rejimi, idari etkinliklerin özel yöntemlere ve ayrıcalıklara bağlı olmadığı sistem. (Bu sistem özellikle İngiltere ve ABD’de uygulanır, idari rejimin tersine, bu sistemde idareye herhangi bir ayrıcalık tanınmaz. [Karşıt ani. İDARİ REJİM]) || Adli imtiyaz - KAPİTÜLASYON. || Adlı istatistik, açılan ve karara bağlanan davaları, suç ve suçluyla ilgili bilgileri yıllık olarak gösteren belge. || Adli merci, adalete ilişkin sorunların çözümü için başvurulan mahkeme vb.resmi daireler.|| Adlı muamele, bir anlaşmazlığın mahkeme önüne getirilmesinden son kararın verilmesine kadar, tarafların ve yargıcın usule ilişkin olarak yaptıkları işlemler. (ADLİ İŞLEM de denir.) \\ Adli müşavir, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı ya da askeri kurum amirine hukuk işlerinde danışmanlık pan kişi. (Adli müşavirler askeri hâkim sıngındandır. Kıta komutanı ya da askeri kurum amirleri adına soruşturma ve dava dosyalarını inceleme yetkileri vardır.)

|j Adli sicil, mahkûmiyet kararlarının işlendiği sicii. (Bk. ansikl. böl.) || Adli tasfiye— TASFİYE. || Adli tatil, mahkemelerin her yıl 20 temmuzdan 5 eylüle kadar çalışmaya ara verdikleri dönem. (Adli tatilde, yasalarda açıkça belirtilen dava ve işler dışında hiçbir işlem yapılmaz.) |j Adli teşkilat -* ADALET" örgütü. || Adli levbih, hafif cezaiı suçlarda, suçlunun özel durumuna ve suçun işlenmesindeki koşullara göre, yargıcın ceza verme yerine, sözlü olarak suçluyu uyarması (Türk Cez. k.md.28). || Adli yardım, haklı bir kişinin, yoksulluk yüzünden bir davanın gerektirdiği harç ve masraftan bağışık tutulması. (ADLİ MÜZAHERET de denir.)

—Adli evrak tebliği, tanık dinlenmesi ya da suçluların geri verilmesi vb. konularda ülkeler arasında yapılan yardımlaşma. (Bk. ansikl. böl.) || Adli yardım bürosu, avukatlık yasasına göre, adli yardım yapılacak kişilere gerekli yardımları yapmak üzere kurulmuş büro. || Adli yargı, anayasa yargısıyla idari yargı ve askeri yargı dışında kalan, adliye mahkemelerinin tüm yargı etkinliklerini kapsayan en geniş yargı alanı. (Yargı etkinliğinin en önemli bölümünü oluşturan adli yargı, ceza ve hukuk olmak üzere iki bölüme ayrılır. Adli yargının en yüksek organı Yargıtay’dır.) [-•YARGI] || Adli zabıta, bir suç işlendikten sonra, sanığı ve suç delillerini araştırarak adli yetkililere yardımcı olan kolluk kuvveti (Bk. ansikl. böl.)

—Tıp. Adli tabip, mahkemelere bilirkişi olarak rapor veren, adli tıp konusunda uzt man hekim. || Adli tıp, mahkemeleri tıp ve doğa bilimleri konusunda aydınlatan tıp dalı. (Bk ansikl. böl.)

—ANSİKL. Huk. Adli sicil. Adli sicil kayıtları Adalet bakanlığı tarafından tutulur. Türk mahkemelerince verilip kesinleşen mahkûmiyet kararları adli sicile işlenir. Bunun dışında türk yasalarına göre, suç sayılan bir fiilden dolayı türk vatandaşları hakkında yabancı bir devlet mahkemesince verilerek kesinleşen ve türk hükümetine bildirilen mahkûmiyet kararları da sicile işlenir. Mahkûmiyet kararlarının dışında, şartla salıvermeye, tecile, affa (...) ilişkin kararlar da adli sicile geçirilir. Adli sicil kayıtları gizlidir. Bu siciller hakkında ancak, Cumhuriyet savcılıklarına, mahkemelere ve hakimlere bilgi verilebilir (Adli sicil k. md.19).

• Adli yardım, Türkiye, adli yardıma ilişkin çok sayıda iki taraflı sözleşmenin yanı sıra, 1954 tarihli Hukuk usulüne dair sözleşme, 1959 tarihli Ceza işlerinde karşılıklı adli yardım Avrupa sözleşmesi, 1965 tarihli Hukuki veya ticari konularda adli ve mahkeme dışı evrakın yabancı ülkelerde tebliğine dair sözleşme, 1974'te imzalanan Ceza koğuşturmalarının aktarılmasına dair Avrupa sözleşmesi ve Ceza yargılarının uluslararası değeri konusunda A vrupa sözleşmesi ile 1977'de imzalanan Adli yardım taleplerinin iletilmesine ilişkin Avrupa sözleşmesi'ne taraftır.

• Adli zabıta. Adli zabıtanın en yüksek amiri savcılardır. Adli zabıta, kamu düzeninin bozulmasını önleyen idari zabıtadan farklı olarak koğuşturucu ve ceza yargılamasına yardımcı bir nitelik taşır. Türk hukuk sisteminde adalet örgütüne bağlı bir zabıta kuvveti bulunmadığı için, adli zabıta görevi genei zabıta görevlileri tarafından yerine getirilir. (-» ZABITA.) —Tıp. Adli tıp, eskiden mahkemelere tıp ve doğa bilimlerine ilişkin raporlar vermek için kurulmuştu, ilk adli tıp kitapları mahkemelere verilen bu tür raporların derlemeleriydi. Tıpta, doğa bilimlerinde ve sosyal bilimlerde ortaya çıkan gelişmeler, uzmanların çok karmaşık alanlara müdahale etmelerini gerektirdi- Diğer yönden, kamu sağlığını düzenleyen yasa, tüzük ve yönetmeliklerin gelişmesi, adli tıbba daha bütünsei bir tanım verme gereğini duyurdu.

Fransız hekimi ve kimyacısı Orfi- la, 1830’larda, adli tıbbı hukukun çeşitli sorunlarını aydınlatan ve yasa koyucuları bu çalışmalarında yönlendiren tıbbi bilgiler bütünü olarak tanımladı. Bu, adli tıp düşüncesine pozitif bir değer vermek demekti. Gerçekten alkolizm, uyuşturucu alışkanlığı ve akıl hastalıkları üzerindeki birçok çağdaş mevzuat, tıbbın ve adli tıbbın görüşlerini yansıtır. Günümüzde, tıbbın bazı dalları (özellikle travmatoloji, psikiyatri, toksikoloji) adli tıptan derin bir biçimde etkilenmişlerdir. Bunun dışında, tüm tıp dalları bazı noktalarda adli tıbba başvururlar: gebeliğin sona erdirilmesi, baskılarla ya da zor kullanılarak değişime uğratılan hastalıklar, hekimlerin ve uzmanların sorumlulukları gibi. Adli tıp ayrıca, hekimlerle hukukçuların bir araya gelmesine, tıp ve sağlıkla ilgili örgütlerin, sosyal sigorta kurumlanma tıbbi yardım örgütlerinin kuruluşuna da yardımcı olmuştur.

Ölüm olaylarının nedenlerini doktorlar saptarlar. Cinayet olaylarında, olay yerine giden ve cesede otopsi yapanlar, hükümet tabipleri ya da uzman doktorlardır. Bütün bu durumlarda, görevli doktorlar, yargıcın belirlediği sınırlar içinde, incelemelerini yapar ve adalete yardımcı olmak üzere bir rapor yazarlar.

Türkiye’de adli tıptan yararlanılmaya 1840 yılında başlandı. Cumhuriyetten önce, Mektebi fünunı tıbbıyei şahane’de ve Darülfünun Tıp fakültesı’nde adlı tıp dersleri okutuluyordu. Meşrutiyetten sonra Sıhhiye müdürüyeti umumisi'ne bağlı olarak tababeti adliye şubesi kuruldu. Ancak bu dönemde adli tıp görevlerini hükümet ve belediye tabipleriyle resmi kuruluşlardaki hekimler yürüttüler. Günümüzde tıp ve hukuk fakültelerinde adli tıp dersleri okutulduğu gibi mahkemelere rapor hazırlayan bir Adli tıp kurumu vardır.

Adli tıbbın alanına giren başlıca konular şunlardır: cesedin incelenmesi, ölüm nedenlerini saptama, müessir fiiller, öldürücü ve yaralayıcı aletlerin incelenmesi, zehirlenme, gebelik, çocuk düşürme, ırza geçme fiilleri, akıl hastalıkları, alkolizm, uyuşturucu madde alışkanlıkları vb.

Adli Nedir?

Benzer Konular

Benzer Konular

MsXLabs Üye Girişi

Adli Nedir?

Benzer Konular

Benzer Konular