Santal Nedir?

SANTAL ya da SANDAL a. (yun. san- talon; ar. sandal'dan).
1. Hindistan, Malezya ve Avustralya’da yetişen yarı asalak ağaç. Yaprakları küçük, çiçekleri 3 ya da 4 tipinde ve alt yumurtalıklı, meyvesi tek çekirdekli drupadır. (Bil. a. santalum; san- talgiller familyasının örnek tipi.)
2. Bu ağacın bol çıralı, çürümez odunu.
3. Bu odundan çıkarılan balsamlı esans.

—El. sant. Santal tespih, santal ağacından yapılan tespih. (En değerlileri beyaz olanlarıydı ve bunlar genellikle Hicaz'dan getirilirdi.)

—ANSİKL. Santal başka ağaçlarda asalak ya da ortak yaşayan bodur bir ağaçtır; yapraklan düz ya da hafifçe dişli ve tüysüz olup dalların üzerinde karşılıklı yer alır Çiçekleri seyrek salkım durumunda bulunur ve bütün kısımları dörtlüdür. Meyve küre biçiminde bir drupadır. Odunu çok değerlidir; sert ve sarımtırak renktedir, çürümez; içerdiği terpenli esans eskiden ürojenital hastalıklarda antiseptik olarak kullanılırdı. Santaldan küçük mobilyalar ve kıymetli kutular yapılır. Çin’de tapınaklarda tütsü olarak yakılır.
Hindistan santal ağacından elde edilen uçucu yağ ve reçinemsi madde (odundan benzenle çıkarılan ürün) parfümcülükte kullanılır. Bu ürünlerin kokusu kuvvetli ve keskindir, kolay kolay kaybolmaz.
Bir de santal esansı veren limon santa- lı ya da ak santal yahut Maysor santalı (Santalum albüm) ve Avustralya santalı (Santalum spicatum ya da Fusanus spicatus [Eucarya spicata]) vardır. Santalum lanceolatum, S. treycinetorum, S. austro caledonicum gibi santal türlerinden de balsamlı esanslar elde edilir ya da elde edilebilir. Santal sözcüğü, yanlış olarak, değişik ağaçlardan elde edilen çeşitli ürünler için de kullanılmaktadır: tespiha- ğacıgillerden Guarea cedrata (Afrika san- talı), Epicharis lourieri (Çinhindi santalı), Epicharis baillonı (kırmızı santal) ve baklagillerden pterocarpus ("santal ağacı"), sakızağacıgillerden Amyris balsamifera (Endonezya santalı). Günümüzde santal Ucungpandang, Timor, Yeni Gine ve özellikle Hindistan’dan ihraç edilir. Avrupa'nın hemen hemen bütün ihtiyacı Bombay’ dan sağlanır.

—Halk hek. Ak santal odununun taşıdığı uçucu yağ ve reçine infusyon halinde dahilen idrar yollan antiseptiği olarak kullanılır Tütsü olarak da yakılır. Kırmızı santal odunu reçine tanen ve renk maddeleri taşır. Kuvvet verici ve peklik verici olarak kullanılır.