Sıralama Nedir?

SIRALAMA a. Sıralamak eylemi; bu eylemin sonucu: Sıralamada en üstte yer almak.

—Bilş. Bilgileri, belli bir sıraya göre sınıflandırma işlemi. || Bir işlemin, bir programın çeşitli evrelerine, belirli bir sıraya göre kumanda etme. || Bellek sıralaması, bir bilgisayarda, erişim zamanı ya da sığa ölçütlerine göre yapılan bellek sınıflandırması. (Bk. ansikl. böl.) || İşleyen sıralaması, işleyenlerin, sözkonusu oldukları aritmetik ve lojik ifadelerin hesaplanabilmesi için göz önüne alınması gereken göreli öncelik sırası. (Bk. ansikl. böl.)

—Geom. Sıralama belitl, her doğru üzerinde, birbirine karşıt iki sıralama bağıntısı tanımlanabildiğim ifade eden düzlem geometri beliti. (Bunların gösterilişleri "den önce gelir” için k ve “den sonra gelir" için ; dir. Bu bağıntılardan biriyle donatılmış doğruya, yönlü denir.)

—Kûm. kur. Sıralama bağıntısı, bakışımlı (Vx,x < x), geçişli(VxVyVz,((x < yve y < z) => x < z)) ve tersbakışımlı (VxVy, ((x <y ve y < x) x = y)) olan bağıntı. || Sıralama tipi, eşyapılı (ya da benzer) tam sıralanmış bir küme sınıfının temsilcisi. (Örneğin u ile gösterilen M nin sıralama tipi [kesikli sıralama], t) ile gösterilen O nün sıralama tipi [s/k sıralama] ve \ ile gösterilen N nin sıralama tipi [süreli sıralama] vardır. Cantor sıralama tiplerinden bir aritmetik geliştirmiştir.) || iyi sıralama, bir E kümesi üzerinde tanımlanmış sıra bağıntısı, öyle ki E nin boş olmayan bir parçasının, bu bağıntı için bir en küçük elemanı vardır. (Bu durumda E iyi sıralanmıştır denir.) [Zermelo'ya borçlu olduğumuz iyi sıralama teoremi (1904), seçme beliti'ni kullanarak her kümenin iyi sıralanabildiğim ortaya koyar.] || Yarı sıralama (aynı biçimde tam sıralama), üzerinde tanımlandığı E kümesinin yarı sıralanmış (aynı biçimde tam sıralanmış) olduğu < iyi sıra bağıntısı p

— Matbaac. Sayla sıralaması, basılı bir yapıtın baskı kalıpları içerisindeki sayfa dağılımının teknik ya da ekonomik zorluklar göz önüne alınarak belirlenmesi işlemi. (Bk. ansikl. böl.)

—ANSİKL. Bilş.
• Bellek sıralaması. Bu sıralamanın gerekçesi erişim zamanı en hızlı ve aktarma hızı en yüksek olan belleklerin aynı zamanda en pahalı ve çoğu kez uçucu bellekler olmasıdır. Bu nedenle, büyük miktarda bilgi depolayabilmek için daha ucuz belleklerin kullanımına başvurulur ve bilişim sisteminin elektrik şebekesine bağlı olmadığı anlarda, bilgi arşivleyebilmesi için uçucu olmayan bellekler den yararlanılır. Merkezi birim tarafından işlenebilmek için, bir bilgi, sözcük düzeyinde adreslenebilir, yüksek yetkinlikte bir bellek içinde (merkezi bellek) yer almalı dır; depolanmak için bilgi, manyetik şerit gibi, bilgisayardan ayrı bile olabilen, daha düşük yetkinlikteki bir belleğe aktarılır. Sıralama şu şekilde yapılır: iç kütükler, manyetik çekirdekli ya da elektronik yarı -iletkenli merkezi bellek, seçmeli erişimli, manyetik yardımcı bellekler (diskler, tamburlar), sıralı erişimli bellekler (manyetik şeritler), delikli kartlar, işletim sistemlerinin temel bir rolü de, bu bellek sıralamasını yönetmek ve çeşitli düzeyler arasındaki bilgi alışverişini sağlamaktır.

• işleyen sıralaması. Uzun bir matematiksel simgeleme geleneğinden kaynaklanır: çoğu kez sözdizimsel açıdan anlaşılmaz ve bağlama bağlıdır. Programlama dilleri alanında, işleyenlerin birbirlerine oranla öncelik sırasını, kesin biçimde tanımlamak gerekli olmuştur. Dillere bağlı olabilen sıralama azalan öncelik sırasına göre, genelde şu biçimdedir:
x / (çarpma, bölme)
+ - (toplama, çıkarma)
< s = ? > (bağıntı işleyenleri)
VE, YA DA, DEĞİL (mantık işleyenleri).
Bir ifadede parantezlerin kullanımı, işleyenlerin hesaplanma sırasını kesin olarak belirtmeye olanak verir, tersi durumda sıralama öncelikleri göz önüne alınır: a + bxc, sanki a+(bxc) biçiminde yazılmış gibi hesaplanır, yani önce a + b toplamı değil b x c çarpımı hesaplanır ve bunun sonucu daha sonra a ile toplanır.

—Matbaac. Bir sayfa sıralaması şemasında şunlar göz önünde bulundurulur: kitabın dizgisi; bobin ya da tabaka halindeki kâğıtların boyutlarını ve basılmış kitapların bitmiş sayfa boyutlarını belirleyen standartlar; formaların sayfa sayısını (4, 8, 12, 16, 20, 24, 28, 32, 36, 40, 48 .... 64 ...) sınırlandırmak amacıyla kullanılan kâğıdın yapısı ve gramajı; baskı makinelerinin kâğıt boyu özellikleri.
Tipografinin geleneği (dizgi ve baskı) nedeniyle sayfa sıralaması, uzun süre tek bir işlevle sınırlandırılmıştır: dizgi sayfala rını benimsenen kırma yöntemine göre düzenlemek, basıma girmeyen parçaları, baskı tabakasının kırılmasıyla elde edilen formanın sayfalan düzgünce numaralanacak, düzenli ve dengeli kenar boşluk ları elde edilecek biçimde, kenarlara bölüştürmek. Bu şekilde bir araya getirilmiş ve bir kalıp çemberine sıkıştırılmış sayfalar bütünü bir tipografi kalıbı oluşturur.
Sayfa sıralaması, benimsenen baskı yöntemi ne olursa olsun, yapım şeması içinde yer alır. Ofset ve endüstriyel çukurbaskı tekniklerinde sayfalar, saydam bir zemin üzerine, maketteki talimatlara göre tespit edilmiş filmlerden bir araya gelen bir kalıp halindedir; bu bütün, baskı levha ya da silindirlerinin kopyasını çıkarmaya yarayan montaj’ı oluşturur.
Kalıp ya da montajlarda, kitabı oluşturan formaların her birinin ilk sayfasının altında bir sıra işareti ya da numarası ve harmanlamayı kolaylaştırmak amacıyla formaların dış kıvrımları üzerine konulmuş kesim işareti bulunabilir.
Bir önlü arkalı baskı kalıbının ya da montajının, içinde formanın ilk sayfası (ön) bulunanına “ön yüz", ikinci sayfası (arka) bulunanına "arka yüz" ya da "ikinci yüz” denir. Ön ve arkanın sayfaları aynı baskı kalıbında bir araya gelirse sayfa sıralamasına yarımtabaka, önlü arkalı ya da revoltali denir.
Çokrenkli baskı çalışmaları, titiz bir sayfa sıralaması ve montaj işlemleri sırasında kullanılan krosların, renklerin birbiri üzerine iyice oturmalarını sağlayacak biçimde titizlikle konulmasını gerektirir.