Sülfür Nedir?

SÜLFÜR a. (fr. sülfüre; lat. sülfür; kükürt' ten). Anorg. kim.
1. Kükürdün bir başka elementle bileşmesi sonunda genellikle oluşan madde. (Bk. ansikl. böl.)
2. Sülfür asidinin tuzu. || Sülfür asidi, HİDROJEN- SÜLFÜR'ün eşanlamlısı.

—Camc. Pişmiş seramiğin erimiş kristal içine daldırılmasıyla elde edilen kabartma süs taşı. (Bu eski yöntem özellikle 1750’ye doğru Bohemya'da gelişti ve daha sonra
süratle Fransa ve İngiltere'ye yayıldı.

—Metalürj. Özellikle çeliklerde kükürt içeren enklüzyonları belirtmekte kullanılan te- sülfolan rim; bu enklüzyonlarda kükürt her zaman çok az miktarda ve MnS (ender olarak da FeS) biçiminde bulunur. (Kükürdün ezilebilirliği, enklüzyonların uzamasına yol açar; bu da çeliğin enine ve boyuna ilişkin özelliklerinde olumsuz etkiler gösterir.
Kükürt Se, Te, Pb gibi başka elementlerle birlikte özellikle otomat çeliklerine katılır. Böylece kükürdün zararlı etkileri öteki katkı elementleriyle en aza indirgenir.

—Org. kim. Alkil sülfür, TİYOETER'in eşanlamlısı.

—ANSİKL. Anorg. kim. Sülfürler, bileşen elementin türüne göre ametal, metal ve organik sülfürler olmak üzere üç gruba ayrılır:
1. ametal sülfürler. Fosfor, arsenik, karbon, bor vb. gibi ametallerle oluşan sülfürlerin bileşimi, genellikle bunlara denk düşen oksijenli bileşiklerinkine benzer; örneğin karbon sülfür (CS2) karbondioksitle (C02) karşılaştırılabilir;
2. metal sülfürler. Belli başlı metal sülfürler örneğin sodyum sülfür (Na2S) gibi sülfür asidinin tuzlarıdır. Bu sülfürler genellikle saydam olmayan, renkli, metal parlaklığında, kolayca eriyebilen kristalleşmiş katilardır. Yalnız alkali ve toprak alkali sülfürler suda çözünür. Asitler pek çok sülfürü bozundurarak hidrojensülfürü (kükürtlü hidrojen) açığa çıkarır. Alkali sülfür çözeltileri soğukta hava temasında yükseltgenir; meydana gelen kükürt, bunları Na2S5, (NH) gibi polisülfürler’e dönüştürür. Öteki sülfürler sıcakta yükseltgenerek orta sıcaklıkta sülfatları, yüksek sıcaklıkta kükürt dioksit (S02) ile metal oksitleri verirler. Metalürjik kavurma işleminde doğal sülfürleri daha kolay işlenen oksitlere dönüştürmekte genellikle bu tepkimelerden yararlanılır. Klor, kükürtle yer değiştirerek sülfürleri bozundurur.
Metal sülfürler, kükürdün elektronegatifliğinin düşük olmasına bağlı olarak kendilerine denk düşen oksitlerden daha kovalenttir. Bununla birlikte alkali ve toprak alkali sülfürler iyonsal bir nitelik (NaCI türü) gösterir.
Metal sülfürlerin renkleri ile pH’ye göre değişen çözünürlükleri sulu çözeltide katyonların aranmalarında gruplandırma yönteminin temelini oluşturur.
Doğada pek çok metal sülfür bulunur ve pirit, galen, blend, kalkopirit, zencefre gibi önemli mineralleri oluşturur. Diğerleri ise, kükürdün bir metal ya da bir oksit, hidrojen sülfürün baz ya da tuzlar üzerine etkimesi ya da sülfatların karbonla indirgenmesi sonunda yapay olarak,elde edilir.
Kimi sülfürlerden tıpta yararlanılır; bunlerle, arsenik sülfür vb. gibi diğer sülfürler, ciltteki kılların temizlenmesinde kullanılır;
3. organik sülfürler. Organik sülfürler alkol ya da fenol esterleridir. En önemlileri, iki klorlu türevi iperit olan etil sülfür ile sarmısak esansı da denen alil sülfürdür. C2H5SH gibi asit sülfürler, oksijen atomunun yerine bir kükürt atomunun geçtiği alkoller olarak kabul edilir ve “tiyoller" ya da “merkaptanlar” olarak adlandırılırlar.