Pedal Nedir?

PEDAL a. (fr. pödale; ital. pedala; lat. pe- dalis, bir ayak'tan).
1. Ayakla devindirilen ve yatay bir eksen çevresinde salınan bir levhadan ve bu hareketi sürekli bir dönme hareketine (dikiş makinesi, bileyi makinesi vb.) ya da almaşık bir ötelenme hareketine (örneğin armoniyum) dönüştüren bir düzenekten oluşan mekanizma.
2. Ayağın uyguladığı etkiyi, bir makinenin kumanda mekanizmasına iletmeye yarayan levye.
3. Bir bisiklette, pedal düzeni kollarının ucuna bağlı olan ve üzerlerine, hareketi iletmek üzere ayakların etkidiği iki organdan her biri.

—Bisikç. Pedal düzeni, bir bisiklet kadrosunun alt bölümüne monte edilen ve bir mil, bir (ya da iki) ayna dişli ile pedalları taşıyan iki pedal kolundan oluşan düzenek. (Pedallar ayna dişliyi döndürür; ayna dişli de bir zincir yardımıyla bisikletin arka tekerleğine bağlı olan pinyon dişlinin dönmesini sağlar, iki ayna dişli bulunduğunda, vites, zincirin bir ayna dişliden diğerine geçmesini sağlar.) || Pedal kolu, pedal düzeninin, pedalı taşıyan bölümü.

—Dy. Ray boyunca yerleştirilen ve bir dingilin rayın bu noktasından geçmesiyle çalışmaya başlayan aygıt. || Güvenlik pedalı, bir dingil, makas iğnesi ucunun çok yakınında bulunduğu zaman, makasın manevrasına engel olan düzenek. || işaret kapatma pedalı ya da Aubıne pedalı, bir de-, miryolu taşıtının geçişiyle, bir işaretin kapanmasını sağlayan karşıağırlığı serbest bırakan aygıt.

—Matbaac. Kalıp pedalı, eskiden klişecilikte kalıp çıkarmaya yarayan makine.

—Müz. Bir müzik yapıtında uzatılan ses. (Bk. ansikl. böl.) || İcracının ayağıyla kullandığı, bir mekanizmayı harekete geçiren küçük kol. (Bk. ansikl. böl.) || Pedal klavyesi, org pedallarının tümü.

—ANSİKL. Müz. Uzun bir pedal, genellikle tonik ya da dominant sesleridir. Pedal uzatıldığı sürece, armoniye yabancı notalar da duyurulabilirler. Bir pedal, yapıtta, ait olduğu ses bölgesine göre, alt pedal, orta pedal, üst pedal olarak adlandırılır. Hem güçlü, hem de durak üst üste uzatılırsa, çift pedal adını alır. Pedal, parçanın sonunda, onun tonalitesinin belirginleşmesine katkıda bulunur. || Arpta, pedal, tellerin uzunluğunun değiştirilmesine, dolayısıyla da kromatik gamın elde edilmesine yarar; regalde ve harmoniumda körükleri çalıştırır; orgda pes boruların ses vermesini sağlar ya da registerleri harekete geçirir; XVIII. yy. sonu İngiliz modeli ya da XX. yy. fabrika yapısı klavsenlerde, ses bölgesinin ya da tınının değiştirilmesine yarar; piyanoda, susturucuları hareket ettirerek sesin yoğunluğunun değiştirilmesini sağlar.