Program Nedir?

PROGRAM a. (fr programme).
1. Bir yerde, belirli bir zamanda ve belli bir dönem için sunulan yayınlar, gösteriler, konferanslar vb. bütünü; bunların dökümü; izlence: Televizyonda kuşak programlan. Bu akşam radyoda ilginç bir program var. Devlet ope raları bu eseri programına alıyor.
2. Bir gösteriye, bir konsere vb. katılan sanatçıları ve yapıtları tanıtan basılı kâğıt, broşür
3. Özel bir olay, bir kutlama vb. için ya da bir kimsenin çalışması için öngörülen etkinlikler bütünü; bunların dökümü; izlence: Konuklarına kutlama programını bildirmek. Bu hafta programım çok yüklü. Programı değiştirmek zorunda kaldık, yemeği dtşarda yiyeceğiz.
4. Bir kimsenin, bir grubun, bir siyasal partinin, bir kuruluşun vb. yapmayı, gerçekleştirmeyi düşündüğü tasarıların bütünü; izlence: Bir reform programı oluşturmak. Parti programı. Ekonomik program.
5. Bir sınıfta ele alınması düşünülen ve bir sınava aday olanların yanıtlayacakları sorulan içeren konular bütünü; izlence: Son sınıfların programları çok ağır

—Bilş. Bir algoritmayı betimleyen ve bir bilgisayarda yürütülmeye elverişli komutlar ve veriler kümesi. (Bk. ansikl. böl.) || Program paketi, aynı uygulama ya da aynı işlev amacıyla birçok kullanıcıya sunulmak üzere tasarlanmış, tam ve belgelenmiş bilişim programları kümesi. j| Amaç ya da sonuç program, simgesel dilde yazılmış bir programın bir derleyicide ya da bir çeviri programında işlenmesinden sonra elde edilen program. || Ana program, birtakım altprogramları çağıran program. || Destek program, bir uygulama problemini çözmekten çok yardımcı programlama görevlerini (yazıcının, çiftleyicilerin, disklerin ve bantların vb nin vönetimi) sağlayama yarayan program. || işleme programı, makine dilinde ya da simgesel dilde yazılmış ve birtakım gerçek sonuçlar üreten program. || Kayıtlı program, yürütülmeden öne belleğe aktarılmış program. (Kayıtlı program kavramı bilgisayarların ayırtedici niteliğidir.) || Kaynak programı, makine dilinde bir amaç program elde etmek için bir derleyiciye uygulanan, yüksek düzeyli bir dilde yazılmış simgesel program. || Kontrol programı, birçok işleme programını aynı anda ya da ardışık olarak yönetmek ve denetlemek için oluşturulmuş program. j| Kullanım öncelikli program, birçok kullanıcının çağırabildiği ve herhangi bir anda kesilebilme, çalışmasına ara verilebilme, bir başka kullanıcı tarafından yeniden kullanılabilme sonra kesinti noktasına geri dönülerek ilk kullanıcı tarafından yeniden yürütülebilirle özelliklerini gösteren program. || Tanılama ya da deneme programı, donanım arızalarını ya da başka bir programdaki hataları bulmaya, yerini saptamaya ve tanımaya yarayan program. || Yerleşik program, program kitaplığının ve özellikle işletim sisteminin merkezi belleğe kaydedilmiş ve dolayısıyla, yardımcı bellekte saklanan programların tersine, doğrudan kullanılabilen bölümü.

—Eğit. Belli bir çalışmanın amacını, bölümlerini, yöntemini ve süresini gösteren plan.|| Öğretim programı - ÖĞRETİM.

—Elektron, ve Bilş. Yönetici program, belli sayıda görevin zamana ya da dış olaylara bağlı olarak başlatımını düzenlemeye ve öngörmeye yarayan program.

—Kamu mal. Program bütçe tekniği, çeşitli kamu karar odaklarının seçtikleri amaç ve hedeflerin saptanmasını, bu amaç ve nımlanmasını ve bu araçlar arasından en etkili olanlarının seçilmesini sağlayan yöntem. (Bk. ansikl. böl.)

—Mim. Tasarlanıp gerçekleştirilecek bir binanın kesin özelliklerini gösteren ve incelemelerinde projelerini oluşturmalarında temel almaları için aday mimarlara verilen yazılı bilgi.

—Siber Bir otomatik çamaşır makinesi, bir takım tezgâhı, bir kimyasal reaktör, bir bilgisayar vb. gibi herhangi bir makinenin gerçekleştirmek zorunda olduğu, çoğu kez çevrimsel işlemler dizisinin betimlenmesi. (Bk. ansikl. böl.)

—Siyas. bil. Hükümet programı, yeni göreve başlayan bir hükümetin, uygulamayı düşündüğü icraat ve önlemler bütünü. (Hükümet programı, hükümetin kuruluşundan en geç bir hafta içinde Başbakan ya da bir bakan tarafından TBMM'de okunur ve güvenoyuna başvurulur [Anayasa md. 110].)

—Uluslarar ikt. Program kredisi, alıcısı için bir sermaye katkısı oluşturan, ama kullanımı özel yatırım projelerine bağlı olmayan kredi.

—ANSİKL. Bilş. Program kavramı, belli bir bellek kapasitesine sahip hesap makineleriyle birlikte ortaya çıktı, ilk elektronik hesap makinelerinin programları, bir bağlantı tablosuyla kumanda edilen birkaç temel işlem dizisiyle sınırlıydı. Belleği yüzbinlerce karakter içerebilen bilgisayarların ortaya çıkışı, bu belleğin önemli bir bölümünü, bir komut dizisinden oluşan hesap programının kaydına ayırma olanağı verdi. En temel işlemlere (bir verinin okunması, bir verinin, bir bellek konumunun bir öbürüne aktarılması, iki değişkenin toplanması, karşılaştırılması vb.) denk düşen bu komutlar, bilgisayarın işlem biriminin çeşitli devrelerince gerçekleştirilir. Bu komutların tümü, makinenin dilini oluşturur.
Bir programın yazımı, dolayısıyla, yürütülecek işe denk düşen komutların listesini yapmaya ve adresin her komutunu gerek işlenecek verinin alındığı bellek birim ya da konumuyla, gerekse sonucun saklandığı bellek birim ya da konumuyla tamamlamaya dayanır. Komutlar genellikle sayısal kodlarla tanımlanır; bu kodların yinelemeli kullanımı bıktırıcı olduğundan ve birtakım hatalara yol aşabildiğinden, bilgisayarın doğrudan kullanamadığı ve bir çevirme programı aracılığıyla makine diline dönüştürülmesi gereken "simgesel komutlar (örneğin toplama için ADD) oluşturulmuştur. Simgesel kod ilkesi kendi başlarına gerçek altprogramlar oluşturan az çok eksiksiz komut dizilerine dek yayıldı ve sonuçta problemlerin uzlaşmalı bir dille makineye verilmesi başarıldı.
Bir bilgisayarın, ancak çevirme programı aracılığıyla kullanılabilen, simgesel dilde yazılmış çeşitli programları, bilgisayarın ve çeşitli birimlerinin kullanımını düzenleyerek, kullanıcının işini daha da basitleştiren monitörlerin sorumluluğuna bırakılabilir. Bu kontrol programları kümesi, bilgisayarın işletim sistemini oluşturur Yapımcıların, başlangıçta bilgisayarların yetkinliklerini artırmaya yönelik olan çabaları günümüzde yerini, programlama ve kullanım kolaylığı alanlarındaki rekabete bırakmıştır

—Kamu mal. Program bütçe tekniği. Bütçe üzerinde doğrudan ya da dolaylı etkisi olan bütün işleri ilgilendirir. Ama, bu söz konusu tekniğin yalnızca bütçe harcamalarıyla sınırlı kaldığı anlamına gelmez. Bu teknik, kamu tüzel kişiliği etkinliklerinin bütün alanlarını kapsar; dolayısıyla, kıt kaynakların en iyi biçimde tahsisini sağlamaya, savunganlığı ve yeniden kullanımları önlemeye çaba gösterir. Fayda-maliyet ya da etkinlik-maliyet türünden bazı çözümleme teknikleri sayesinde önceden belirlenen hedeflere ulaşmayı olanaklı kılacak aynı etkinlikteki iktisat siyaseti araçlarını belirlemeye çalışır: örneğin, ulusal savunma konusunda, alternatif proje ya da programların maliyetlerini karşılaştırır.
Bu yöntem, ABD’de, PPBS (Planning, Programming Budgeting System) adı altın (planlama) yönetimin uzun vadeli gereksinimlerinin dökümünü, gerçekleştirilecek hedeflerin ve bu hedeflere ulaşmayı olanaklı kılacak araçların seçimini içeren stratejisine karşılıktır. Programming (programlama), yönetimin seçilen program projesinin optimal biçimde düzenlenmesi anlamındaki taktiğidir Budgeting (bütçeleme) ise, işin yürütülmesinin mali yanını gösterir, yani program projesinin bütçe terimleriyle ayrıntılı bir biçimde ifadesi ve yönetimin denetimi anlamını taşır.
Türkiye’de 1970'lere kadar geleneksel bütçe uygulanmış, bu bütçelerde devlet dairelerinin gereksinimlerini karşılamak, harcamaları yasalara uygun olarak yapmak ön planda tutulmuş, kamu hizmetlerinde amaçlara ve bunları gerçekleştirecek olan etkinliklere fazla bir ağırlık verilmemiştir 1969'da, Maliye bakanlığı'nda bir Bütçe reform grubu kurularak program bütçe hazırlanması konusunda çalışmalara başlanmıştır 1971'de kamu kuruluşlarına program bütçelerini hazırlamaları konusunda bir “bütçe çağrısı” yapılmıştır; bunun üzerine her devlet dairesi yürüttüğü hizmetleri sınıflandırarak programlara ayırmış, bu programlar yapılan etkinliklere göre tanımlanmıştır. Daha sonra ise sınıflaması yapılan bu programların gerekçeleri (program çözümlemesi) yazılarak programların nitelikleri ve önem dereceleri belirtilmiş, son aşama olarak da, programların maliyetleri he saplanmıştır 1973’e kadar; bazı devlet dairelerinin bütçeleri geleneksel bütçe yanı sıra bir de program bütçe yöntemine göre hazırlanmış, 1973’te ise program bütçe bütün bakanlıklarda uygulanmaya başlanmıştır.

—Siber. Program, konuşulan ya da simge sel dilde, ya da Pötri ağı ya da Grafcet gibi grafik bir biçimde yazılmış bir komutlar dizisi halinde olabilir. Program, makine üze rinde, bunun çeşitli öğeleri arasında kurulan bağlantılarla ("kablolu” program) üstü kapalı olarak somutlaştırılabilir ya da bir kam bataryası, delikli ya da manyetik bir şerit ya da bir mikroişlemcinin belleği (kayıtlı program) gibi uygun bir kayıt ortamına yazılmış komutlar biçiminde açıkça be lirtilebilir.