Olumsuzluk Nedir?

OLUMSUZLUK a. Olumsuz olma .durumu, olumsuz olan şeyin niteliği.

—Dilbil. Yüklemi yadsımaya dayanan (olumluluğun tersine) temel cümlenin (bildirme, olumsuz ya da emir) durumu; yadsımaya yarayan sözcük ya da sözcük öbeği. (Üretici dilbilgisinde olumsuzluk, zorunlu biçimde olumlu, soru ya da emir kurucularına eşlik eden kipliğin seçmeli kurucusunu da gösterir ve bir dizi dönüşüm sonucu olumsuzluk öğeleri, tümce içine yerleştirilir.) [Bk. ansikl. böl.] || Olumsuzluk eki, bir fiilin olumsuz kullanılmasına olanak veren ek (-me / ma). [ OLUMSUZ.] || Çifte olumsuzluk, aynı cümle içinde iki olumsuzluğun bulunması. Aynı cümlede bulunan iki öğeyle olumsuzluk tümüyle ya da kısmen ortadan kalkar. (Örn. Bilmediğinizi sanmıyorum.)

—Fels. Hegel'e göre, öznenin gerçek dünyayı yadsıyarak ideal bir dünya yaratmasını sağlayan etkinliği. (Hegel şöyle yazar: “Canlı töz, özne olarak, arı ve yalın olumsuzluktur [Negativitât]; böyle olduğu için de ikileşmedir ve bu farksız çeşitliliğin ya da karşıtlığının yasdınmasıdır. Gerçek olan da işte ancak kendi kendini yeniden kuran bu eşitlik ya da başka-varlık' ta kendi kendine yansımadır; ilkel bir birlik ya da dolaysızca verilmiş bir birlik değil" Tinin görüngübilimi [Phânomeno- logie des Geistes] “Önsöz".)

—ANSİKL. Dilbil. Olumsuz değer taşıyan mimikleri ve el kol hareketlerini açıklamayı üstlenmeyen dilbilgisi olumsuzluk terimini, olumsuz sözcülerde biçimsel, söz- dizimsel ve sözcesel yöntemlerle gerçekleşen yadsımanın dilsel anlatımı için kullanır.
Konuşucunun sözcesini yadsıyabileceği olumsuzluk belirtici araçların dökümü biçimsel öğelerle (olumsuzluğun yöneldiği kurucu eklerle yadsınabilir: NAhoş; okunakSIZ) biçimsel ve sözdizimsel öğeleri ayırma olanağı verir; olumsuz yapıda bir tümceyi ya da tümcenin bir bölümünü sözcük-cümleler (Sizi sıkıyor muyum? —Hiç de değil / Hayır.), fiilsiz yüklem cümlelerinde kullanılan olumsuzluk belirteçleri (hiç / asla), olumsuzluk biçimbirimleri gösterir.