On Nedir?

ON as. say. sıf.
1. Dokuz artı bir: Odada on kişi vardı.
2. (Addan sonra) onuncu anlamında numaralama, sıralama belirtir: Sayfa on.
3. Belirsiz, büyük ya da küçük bir sayıyı belirtir: Size bu on kbz söylendi. Bu konu on satırla anlatılabilir mi?
4. On ikiden vurmak, eksiksiz bir başarı elde etmek; beklenmedik, umulmadık bir mutluluğa kavuşmak. || On, beş para etmez, değersiz: Aldıkları on para etmez şeyler. || Bir kimseyi on paralık etmek, onu sözle davranışla küçük düşürmek, aşağılamak. || On parasız kalmak, tümüyle parasız kalmak. || On paraya on taklak atar, bir kimsenin küçük bir çıkar uğruna her türlü onur kırıcı işe katlanabileceğini belirtmek için söylenir. || On parmağım yakasında, "bir işin ya da kimsenin peşini bırakmayacağım, onu izleyeceğim" anla
mında söylenir. || On parmağında on hüner, marifet, bir kimsenin elinden her türlü iş geldiğini belirtmek için söylenir. || On parmağında on kara, herkese kolayca iftira etmeyi, kara çalmayı huy edinmiş kimseler için kullanılır.

—Avc. On çatallı geyik, boynuzunda on dal bulunan geyik. (On çatallı genç geyik [6 yaş], on çatallı geyik [7 yaş] ve on çatallı büyük geyik [8 yaş] diye sınıflandırılır.)

—Istat. Ona bölme, bir dağılımın eşit sıklıkta on sınıfa bölünmesi. (Ona bölen sınıf sınırının karşılığıdır.)

—Tar. Onlar meclisi, İ.Û. 403’te Atina’yı yöneten on yüksek görevliden oluşan meclis (bk. ansikl. bö1); Venedik Cumhuriye- ti’ni 1360'tan 1797'ye kadar yöneten gizli meclis. (Bk. ansikl. böl.)

—Tasav. On sekiz bin âlem, evrenin tümü.

♦ a. 10 rakamı, sayısı (yerine göre, ayın günlerini, saati, oda, ev numarasını, yüzdeyi vb. belirtir): Onda evden çıkarsan yetişemezsin. Yüzde on indirim yapmak.

—ANSİKL. Tar. Atina’nın alınmasından (İ.Û. 404) sonra, Lysandros, kentin yönetimini Sparta'ya sadık otuz arkhon'a bıraktı. Ertesi yıl Thrasybulos önce Pire’yi, sonra Atina'yı ele geçirdi ve Otuzlar’ın yerine geçici Onlar meclisi'ni getirdi. Bu meclis ancak birkaç ay sürdü. Lysandros, çeşitli sitelerde bir garnizonla bir askeri valinin (harmostes) koruyuculuğunda başka "Onlar meclisleri” de kurdu.
• Onlar meclisiya da daha doğrusu Onlar komisyonu Baiamonte Tiepolo’nun demokratik komplosundan sonra, 1310’ da Venedik’te yalnızca on yıl için kuruldu; 1355’e kadar, yetkilerini her on yılda bir uzattı ve o tarihte Marino Faliero'nun dukalık gücünü yeniden kurma girişiminden sonra süreklilik kazandı. Gerçekte Onlar meclisi, on yedi üyeden (ömür boyu başkan olan bir duka, Büyük meclis’te sekiz ay için seçilen altı kızıl danışman gene aynı meclisçe bir yıllığına seçilen on kara danışman) oluşuyordu. Başlangıçta, aristokratik bir nitelik taşıyan (1457’de duka Foscari’nin görevden uzaklaştırılması) kurulu iktidarı devirmeye yönelik herhangi bir komployu önlemek için, bütün yurttaşlar üzerinde yalnızca yüksek gözetim ve denetim yetkisi bulunan bir kuruluştu. Onlar meclisi'nin, devlet engizisyoncusu olan üç üyesi (1539) giderek güvenlik ve adalet konularında tam yetki kazandılar ve Meclis yavaş yavaş Cumhuriyetin gerçek yürütme erki durumuna geldi. Onlar meclisi, 1797’de, Cumhuriyetle birlikte ortadan kalktı.