Organizatör Nedir?

ORGANİZATÖR a. (fr. organisateuı). Bir etkinliği hazırlayan, düzenleyen; bu işi iyi bilen kimse; düzenleyici: Bir şenliğin organizatörü.

—Biyol. Gastrula evresinde, blastopordaki üst dudağın endoderm kökenli orta bölümünü belirtmek için Spemann’ın önerdiği (1921) terim. (Bk. ansikl. böl.)

—Genet. Çekirdekçik organizatörü, çekirdekçiğin yapımını sağlayan ve ribozom RNA'sını bireştiren, genleri (ribozom DNA'sı) içeren kromozom bölgesi. (Bk. ansikl. böl.)

—Spor. Boks maçı düzenleyicisi.

—ANSİKL. Biyol. Organizatör hiç şüphesiz, embriyon hücerelerinin şu ya da bu yönde farklılaşmasını sağlayan yayılabilir maddeler (organizin) üretir, indükleme yoluyla etki gösterir. Organizatör merkezin nasıl geliştiği ve düzenleyici yetenekleri sayısız deneyler sonucu ortaya çıkanlmıştır. Genç amfibyum gastrulasında yerleri açık seçik belli olan bir baş organizatörü ve bir gövde organizatörü vardır. Gövde organizatörünün gücü karın bölgesine doğru gidildikçe azalır. Organizatörle tepki alanı arasında bir etkileşim vardır indük- leyici etmenin kimyasal kökenli olduğu sanılmaktaysa da bu maddenin yapısı henüz iyi bilinmemektedir.

—Genet. Çekirdekçik organizatörü Çekirdekçik organizatörleri haploit genomlarda 100 ila 500'ün katları sayısınca bulunduklarına göre, gereksiz yere çok fazla çoğalmış genlerdir. Çoğunlukla ikincil boğumlarda bulunurlar. Böyle yerlerin toplam sayısı her tür için karakteristiktir. Daima her haploit genomda en âz böyle bir yer bulunur ve bunun harap olması hücrenin ölümüne neden olabilir. Bu çekirdekçik organizatörleri gümüşlü bir boya ile ortaya çıkarılabilir (AgNOR'la işaretleme). insanda uç santromerli kromozomların (13,14,15, 21 ve 22 no.'lu kromozomlar) her birinde kısa kolun ikincil boğumunda bir çekirdekçik organizatörü bulunur.