Mabeyn Nedir?

MABEYİN, -yni a. (ar ma- ve beyn'öer. mâ-beyn). Esk.
1. Ara, iki şey arasındaki mesafe: Mabeyn-en-nehreyn (iki nehir arası).
2. iki kişi arasına giren soğukluk.
3. Mabeyin olmak, aralanmak, iki şeyin arası açılmak.

—Esk. giy. Mabeyin terliği ya da Mabeyin pabucu, genellikle erkeklerin giydiği bir terlik türü. (Çoğunlukla siyah ya da kahverengi deriden yapılır altı kösele olurdu. Önü kapalı, iki yanı oyuk ve alçak topukluydu.)

—İkt. tar Mabeyin senedi, OsmanlI döneminde, taşınmaz malların alım ve satımına ilişkin olarak iki taraf arasında düzenlenen senet. (Bir memur huzurunda düzenlenmemiş olmaları nedeniyle, 1901’den sonra bu senetlerle hak iddiası yasaklandı.)

—Kur tar OsmanlI imparatorluğu'nda padişah sarayının harem dairesi ile dış daireler arasındaki bölümü. (Bk. ansikl. böl.)

—Mim. Geleneksel türk saray ve konaklarında, harem ile selamlığı birbirine bağlayan ve her iki bölüme de kapısı olan daire ya da oda. (Zülvecheyn de denir) || Mabeyin kapısı, harem ile selamlık.

—Müz. Mabeyin akortları, türk müziğinde, temel sesi, diyezli (ya da bemollü) bir ses olan akortlar. (Her mabeyin akordu, kendinden 4-5 koma daha pes olan akordun adıyla anılır: mansur mabeyni, davut mabeyni, müstahsen mabeyni vb)

—ANSİKL. Kur tar Pâdişâhlar, saraydan çıkmadıklarında vakitlerini burada geçirir ve yemeklerini de burada yerlerdi. Silahtar çuhadar rikabdar, tülbent gulamı, peşkir gulamı, baş müezzin, sırkâtibi, baş çuhadar, sarıkçıbaşı, kahvecibaşı, tüfekçibaşı gibi görevliler mabeyin dairesinde hizmet ederler ve tümüne birden mabeyinci denirdi, imparatorlukta mabeyin ve mabeyinciler, özellikle Mahmut H’nin (1808-1839) son dönemlerinde önem kazandı ve mabeyin başkâtipliği makamı oluşturularak, mabeyin başkâtibi padişah ile BabIâli arasındaki yazışmaları yönetmekle görevlendirildi. Abdülhamit II döneminde (1876-1909) devlet yönetiminin büyük ölçüde BabIâli’den Yıldız sarayı'na kaymasıyla mabeyin ve mabeyincilerin önemi de arttı.