Animasyon Nedir?

ANİMASYON

canlandırma, olarak da bilinir, resim ya da nesnelerin, hareketli ya da canlı oldukları yanılsamasını uyandıracak biçimde düzenlenmesi işlemi.

Canlandırma, sinemadan daha önce, 1830’lardan başlayarak geliştirilen çeşitli optik oyuncaklarla ortaya çıkmıştı. Çevresinde resimler dizili döner bir disk olan phenakistoscope, içindeki resimler dış yüzeyindeki yarıklardan bakılarak izlenen döner bir silindir olan zoetrope ve Fransız mucit Emile Reynaud’nun nesnelerin yansımasından yararlanarak geliştirdiği praxinoscope bu aygıtlardan bazılarıydı. Bunlar “ağtabaka izlenimi”ne (gözün ağtabakasına düşen görüntünün, bu görüntüyü oluşturan neden ortadan kalktıktan sonra da bir süre kalması) dayanıyor ve bir eylemin birbirini izleyen evrelerini yansıtan çizimlerin, hareket yanılsaması yaratacak kadar hızla art arda gösterilmesi tekniğini kullanıyordu. (Günümüzde çizgi filmler de benzer biçimde hazırlanmadadır.)

Daha 20. yüzyıla girmeden Fransız sinemacı Georges Melies, canlandırma filmlerinde kullanılan ve her seferinde bir tek kare çekmeye dayanan tekniğin sağladığı olanaklara dikkati çekmişti. 1907’de ABD’de J. Stuart Blackton tahta üstüne tebeşirle yaptığı çizimlerden çektiği Humorous Phases of Funny Faces adlı bir canlandırma filmi yapmış, ertesi yıl da Paris’te Emile Cohl bir dizi komik çizgi film hazırlamaya başlamıştı. Cohl’ün sessiz sinema dönemindeki ardılları arasında Robert Lortac, Benjamin Rabier ve Joseph Hemard gibi ünlü canlandırma sanatçıları bulunuyordu.

ABD’deki ilk çizgi filmler “Mutt and Jeff”, “Happy Hooligan”, “The Katzenjammer Kids” (Kaptan ve Edi Büdü) gibi karakterlerin bulunduğu, gazetelerde yayımlanan çizgi romanlardan türetilmişti. Gertie the Dinosaur (Dinozor Gertie) ile Dreams of a Rarebit Fiend adlı dizinin yaratıcısı Winsor McCay, film için çizen ilk ABD’li sanatçıydı. Walt Disney’nin Mickey Mouse'undan (Miki Fare) önceki en ünlü çizgi film kahramanı ise AvustralyalI çizer Pat Sullivan’ın yaratıp Otto Mesmer’ın canlandırdığı Felix the Çat'tı (Kedi Felix). Bu arada Rus Ladislav Stareviç daha 1911’de, küçük ve zarif kuklalarıyla yaptığı canlandırmalarda tek kare çekim teknikleri gibi yöntemleri kullanıyordu. 1926’da Alman Lotte Reiniger, eski gölge oyunu tekniklerini uygulayarak ilk uzun metrajlı canlandırma filmi Die Abenteuer des Prinz Achmets'ı (Prens Ahmet’in Serüvenleri) tamamladı.

Sesli sinemanın başlamasıyla birlikte Walt Disney, başarılı ses ve renk kullanımı, slapstick tarzındaki ilk filmlerden büyük ölçüde esinlendiği esprileri ve çoğu insan özellikleri taşıyan hayvanlardan oluşan kahramanlarının canlılığıyla kısa sürede üstünlüğünü ilan etti. Disney’nin The Three Little Pigs (1933; Üç Küçük Domuz) adlı filmi, arkı sözlerinin iyimserliğiyle New Deal Yeni Düzen) döneminin simgelerinden biri haline geldi. 1937’de Disney, ilk uzun metrajlı filmi Snow White and the Seven Dwarfs'u (Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler) yaptı.

Bu arada başka ülkelerde yeni tekniklerle denemeler yapılıyordu. SSCB’de Aleksandr Ptuşko The New Gulliver'da (1935; Yeni Güliver) çizgi kahramanlarla gerçek oyuncuları aynı sahnelerde bir arada kullandı.

1940’lar ve 50’ler Disney tarzına şiddetli tepkilerin geliştiği yıllar oldu. William Hanna ile Joseph Barbera, Tex Avery, Paul Terry, Walter Lantz ve Chuck Jones gibi sanatçılar bu canlandırma tarzına yeni, anarşik ve gerçeküstücü bir komedi anlayışı kattılar. Art Babbitt ve John Hubley gibi çoğunluğu Disney’nin atölyesinden aynlanlardan oluşan UPA (United Productions of America) sanatçıları, onun ayrıntılara önem veren doğalcılığına karşı çıkarak çağdaş sanattan ve Rumen asıllı Saul Steinberg gibi sanatçılardan esinlenen özgür, soyut bir çizgi dünyası geliştirdiler.

İskoç canlandırma sanatçısı Norman McLaren, Kanada’da üç boyutluluk, ses bandına doğrudan elle çizerek ses elde etme ve daha başka tekniklerle deneyler yaptı. Bunlar, kurucusu olduğu canlandırma okulunun sanatçıları tarafından geliştirildi. McLaren’in meslektaş ve öğrencileri arasında, ileriki çalışmalarını 1950’lerden sonra canlandırma sinemasının önem kazandığı İngiltere’de sürdüren ve ünlü Yellow Submarine'ı yapan George Dunning de bulunuyordu. İngiltere’deki başka önemli canlandırma sanatçıları arasında John Halas, Joy Batchelor, Peter Földes, Bob Godfrey ve Kanadalı Richard Williams sayılabilir.
Doğu Avrupa’da en başarılı canlandırma filmleri, Jiff Trnka’nın kuklalarla bir canlandırma geleneği oluşturduğu Çekoslovakya ile Zagreb Stüdyolarında Vatroslav Mimica, Dusan Vukotic ve Nikola Kostelac gibi önde gelen sanatçıların yetiştiği Yugoslavya’da gerçekleşti.

Türkiye’de 1951’de And Film tarafından yapılan ve laboratuvar işlemleri için gönderildiği ABD’de kaybolan Evvel Zaman İçinde'den sonra uzun metrajlı canlandırma filmi yapılmadı. 1960’lar ve sonrasında, özellikle reklamcılık sektörünün gelişmesiyle, birçok sanatçı kısa canlandırma filmlerine yöneldi. Tonguç Yaşar’ın hat sanatı öğelerinden yararlanarak hazırladığı Amentü Gemisi Nasıl Yürüdü (1972) ilginç canlandırma örneklerindendir.

1970’lerde büyük bir çeşitliliğe ulaşan canlandırma sinemasının olanakları Hubley’nin Of Stars and Men'inin (Yıldızlar ve İnsanlar) lirik belgesel bakışından Japon Yoci Kuri’nin Rabelais’yi anımsatan farslarına uzanan geniş bir yelpazeye yayılıyordu. 1970’lerin sonları ve 80’lerin başları ise, bilgisayar ve elektronik video araçlarının kullanımıyla canlandırma alanına yeni olanaklar getirdi.

Animasyon
Canlandırma, canlandırı
Seyahat eden veya konaklama tesislerinde kalan müşterilerin hoşça vakit geçirmesini sağlamak amacıyla yapılan tüm etkinlikler
Köken

• Fransızca; animation
• İngilizce; animation

Anatomide; Canlılık, hayatiyet.