Arama

Çıkrık Nedir?

Güncelleme: 8 Ekim 2013 Gösterim: 20.150 Cevap: 3
nünü - avatarı
nünü
Ziyaretçi
23 Kasım 2007       Mesaj #1
nünü - avatarı
Ziyaretçi
1 . Kuyudan kovayı çekmeye yarayan ve el ile çevrilen araç.
2 . İplik bükme, iplik sarma vb. işlerde kullanılan, el veya ayakla çevrilen dolap.
Sponsorlu Bağlantılar
3 . fizik Ağır bir şeyi çekecek ipin sarılmasına yarayan ve bir eksen üzerinde uzunca bir kolla çevrilerek dönen silindir.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
ener - avatarı
ener
Ziyaretçi
1 Haziran 2011       Mesaj #2
ener - avatarı
Ziyaretçi
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs

Sponsorlu Bağlantılar
Çıkrık

Keten ya da kenevir ipliğini eğirmek için kullanılan, el ya da ayakla çevrilen ilkel araç. İlk olarak Uzak Doğu'da kullanıldığı ve Avrupa'ya oradan geçtiği sanılır. Büyük bir volan aracılığıyla döndürülen, ucu sivri tahta bir çubuktan oluşan çıkrık, günümüzde hâlâ çeşitli yörelerde kullanılmaktadır.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
AndThe_BlackSky - avatarı
AndThe_BlackSky
VIP VIP Üye
5 Temmuz 2011       Mesaj #3
AndThe_BlackSky - avatarı
VIP VIP Üye
Vikipedi, özgür ansiklopedi

200px Elderlyspinnera

19. yüzyıl sonları İrlandasından bir çıkrık örneği.

Çıkrık, doğal ya da yapay liflerden iplik eğirmek için kullanılan bir araçtır.
Çıkrık büyük bir olasılıkla M.S. 500 ile 1000 yılları arasında Hindistan'da keşfedildi.Orta Çağ'da Orta Asya üzerinden geçerek Avrupa'ya ulaştı ve iplik eğirmek için kullanılan iğin yerine geçti. İplik eğirme işlemini mekanize etmenin ilk aşaması iği yatay olarak yerleştirip büyük bir çark tarafından elle çevrilebilmesine olanak sağlamak olmuştur. Büyük çarklı çıkrık, sol elle liflerin tutulduğu, sağ elle de yavaş yavaş çarkın döndürüldüğü bir örnektir. Dönen iğe karşı liflerin belirli bir açıyla tutulması istenen büklümü sağlar.
İlk iyileştirmelere 16. yüzyılda rastlanmıştır. Bu iyileştirmeler 1790 yılında ABD'de ilk kendi ekseni etrafında dönen mile sahip çıkrığa kadar devam etmiştir. Daha modern çıkrıklarda iği döndürmek, lifleri çekmek için mekanik yöntemler kullanılmış ve aynı anda birkaç iği çok yüksek hızla çalıştırmak mümkün olmuştur. Daha yeni teknolojilerde sürtünme sistemi, hava püskürtme ve açık uçlu sistemler kullanarak bu hız daha da artırılmıştır.

Çıkrık türleri

250px 098 Etnografya052006 resize

Çıkrık, Etnoğrafya Müzesi

200px Wang Juzheng27s Spinning Wheel2C Close Up 2

Çıkrık detayı, Çinli sanatçı Wang Juzheng'in eseri, Kuzey Song Hanedanı (960–1127).

Birçok çıkrık türü mevcuttur, bunlar arasında hızlı bir şekilde yün eğirmek için kullanılan büyük çıkrık ya da diğer adlarıyla yürüme çıkrığı ya da yün çıkrığı; çift tahrikli, bir örekeyle birlikte kullanılan veketenbezi yapmak için kullanılan keten çıkrığı; taranmış yün iplik eğirmek için kullanılan Saksonya ve dik çıkrıklar, ve Asya'ya özgü çark.

El tahrikli çıkrıklar

El tahrikli çıkrıklar, pedallara basılarak ya da motor kullanarak değil de elle ve bir krank yardımıyla çarkın döndürülerek kullanıldığı çıkrıklardır.

Çark

220px India1931flag

Serbest Hindistan Geçici Hükümeti bayrağı üzerinde çark sembolü.

Masaüstü ya da yer çarkı bilinen en eski çıkrık türüdür. Çark, büyük çıkrık ile benzer şekilde çalışır: Elle çevrilen bir tahrik çarkı ve iğin ucundan eğrilen iplik.
Çark Hindistan Bağımsızlık Hareketi'nin hem bir aracı hem de sembolüydü. Küçük, portatif, elle çevrilen çarkıyla çark, pamuk ve diğer ince küçük lifli iplikleri eğirmek için çok uygundur, diğer iplikler için de kullanılabilir. Boyutları kalın bir kitaptan büyük bir bavula kadar değişir.

Büyük çıkrık

Büyük çıkrık en eski çıkrık tiplerinden biridir. Lifler sol elde tutulur ve çark sağ elle yavaş yavaş döndürülür. Bu çıkrık uzun iplik eğirme tekniği için çok uygundur çünkü bu teknikte genellikle tek el etkindir dolayısıyla diğer elle çıkrık çevrilebilir. Büyük çıkrık ile genellikle yün eğirilir.
220px Conner prairie spinning wheel

ABD'de Conner Prairie yaşayan tarih müzesinde gösterim yün eğiren büyük çıkrık.

Büyük çıkrığın boyu normalde 1,5 metreden fazladır. Büyük tahrik çarkı, daha küçük iğ parçasını döndürür. Büyük çarkın her dönüşü için iğ bir kaç kere döner. İplik iğin ucunda belli bir açıyla eğrilir ve iğin üzerinde toplanır. Büyük çarkta ip eğirmeye başlamak için öncelikle bir miktar lif iğin kaidesine bağlanır ve ucuna kadar spiral şeklinde kıvrılır. Sonra çıkrığı kullanan bir tutam lifi eliyle yavaşça çektirerek sağ eliyle tahrik çarkını çevirmeye başlar. Aynı zamanda geriye doğru yürüyerek sol elindeki lifleri belirli bir açıyla iğden uzaklaştırır. Sol el yün üzerindeki gerginliği kontrol ederek düzgün bir sonuç alınmasını sağlar. Yeterli iplik yapıldıktan sonra çark geriye doğru bir miktar çevrilerek spiral çözülür ve yapılan iplik iğini üstüne sarılır. Sonra tekrar aynı işleme devam edilir. aynı eksen etrafında birlikte dönebilen iki veya daha fazla silindirden meydana gelirler. Bu sistemde yük küçük çaplı silindire bağlı iken kuvvet çapı büyük olan silindire etki eder. Çıkrıklar, kuyulardan su çekmek, tekstil fabrikalarında tezgahlarda ve eskiden yün eğirmek amacı için sıklıkla kullanılan basit makinelerdir.

Pedallı çıkrık

Bu tarz çıkrıkların tahriği kullanıcının elinden ziyade ayağı yardımıyladır. Kullanıcı oturur ve döner çarka bağlı bir krank kolu ve pedal yardımıyla çıkrığı döndürür. Bu şekilde kullanıcının iki eli de iplik eğirmek için kullanılır.

200px Double drive wheel

Çiftli çıkrık

Çift Tahrikli

Çift tahrikli çıkrığın adı volanın etrafında iki kere dönen ip çekiş bandından gelir. İp çekiş bandı genelde çekince uzamayan bir iplikten, örneğin mum ipliğinden yapılır.

Tekli
200px Spinningwheel

Tekli çıkrık

Tek tahrikli çıkrığın tek volanı ve ip çekiş bandı bulunur. Tek çarklı çıkrıkların ip çekiş bantları sentetik sicimlerden yapılır, dolayısıyla da elastiktir ve çarkın üzerinden kolayca kaymaz.

Kale tipi

150px Marianne Stokes St Elizabeth of Hungary Spinning for the Poor

Macaristanlı Azize Elizabeth yoksullar için iplik eğirirken. Kale tipi çıkrığın bir tasviri.

İğ ve mekik çarkın yanından çok üzerinde yerleştirildiğinde çıkrık kale tipidir. Daha küçük olabilen bu çıkrıkların saklanması da kolaydır. Bazı kale tipi çıkrıklar o kadar küçüktür ki katlandıklarında uçaklarda kabin içi bavullara sığabilir.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
cHAKİ - avatarı
cHAKİ
Ziyaretçi
8 Ekim 2013       Mesaj #4
cHAKİ - avatarı
Ziyaretçi
Eskiden kullanılan ve yün dolamaya,örmeye yarayan arac cıkrıktır
yünü 3 düz 1 ters öğrer ayakla kontürolü yapılır yün eğermeye denir

Benzer Konular

5 Haziran 2014 / Misafir Cevaplanmış
14 Şubat 2016 / Misafir Cevaplanmış
14 Aralık 2017 / CrasHofCinneT Fizik
26 Aralık 2008 / Ziyaretçi Cevaplanmış