Ağaç 
Dünyanın en büyük ağacı sekoya
Sekoyalar dünyanın en büyük ağaçlarıdır.
Kışın
almanya'nın
schwarvald bölgesinden bir
kayın görüntüsü.
Bir meşe ağacı
yapraklar ağaçların en önemli organlarıdır. Resimde
kayın ağacı yaprakları görülüyor.
Ağaç, tek gövdesi bulunan, beslenmeyi ana ve yan köklerden alan 4-5 m boyundaki odunsu bitki.
Toprağa düşen tohumdan en önce fide meydana gelir.20 Ağaç 1 yaprak eder Fide bir yıl sonra fidan halini alır. Hücrelerinin çoğalmasıyla dal ve yapraklar, gövde ve kök olarak üç parçadan ibaret bir ağacın küçük bir modeli olur. Her yıl ağacın dallarında ve köklerinde yeni sürgünler çıkarken, gövdede de bir tane yıllık halka meydana gelir. Bu halkalar, ağacın enine büyüyerek yaptığı odun tabakasıdır. Yağışı bol yıllarda, geniş bir halka; kurak geçen yıllarda ise, ince ve küçük bir halka meydana gelir. Bu halkalardan ağacın yaşı kolayca anlaşılabilir.
Gövdesinden enine kesilen bir ağaç incelenecek olursa, en dışta kabuk, sonra yıllık halkaları meydana getiren hücre tabakaları ve en içte de öz kısım görülür.
Bir ağacın gerçekten canlı olan biricik kısmı, kabuğun altında odunun yüzeyindeki ince bir hücre tabakasıdır. Buna katman doku tabakası denir. Bu tabaka ağacı geliştiren ve büyümesini sağlayan tabakadır. Genç bir ağaca çivi çakıldığında veya ağaç bir dal verdiğinde, çivinin ve dalın yerden yüksekliği hiç değişmez.
Bütün canlı varlıklar gibi ağacın da dokularının arasında devamlı bir su dolaşımı olur. Bu su dolaşımının sağlanabilmsi için ağacın devamlı ve bol miktar suya ihtiyacı vardır. Çok büyük bir kayın ağacı, kuru ve sıcak bir günde 250 litre, küçük bir ayçiçeği ise 1 litre su harcar. Okaliptüs ağaçları ise günde ortalama 400 litre su harcadıklarından bataklıkları kurutmada faydalanılır.
Ağacın ihtiyacı olan su, büyük ağaç türlerinde 50 metrenin üzerinde bir yüksekliğe çıkmak mecburiyetindedirler. Bu hadisede önemli olan birinci kuvvet kılcallık olayıdır. Odun boruları demetlerinde 20 metreye kadar etkilidir. İkinci kuvvet ise, kök basıncıdır. Bu basınç ile ağaçta su 30 metre kadar yüksekliğe çıkarılabilmektedir. Bir diğer önemli kuvvet de yapraklardan suyun buharlaşması (terleme) ile meydana gelen emme kuvvetidir. Buna kohezyon gerilimi de denir. Terlemenin (transpirasyon) büyük kısmı gözeneklerle, az bir kısmı da diğer yüzeylerle sağlanır. Kohezyon kuvveti su moleküllerini birbirine bağlar. Bu gerilim, suyun kopmayan bir sütun halinde yükselmesini sağlar. 100 metreye kadar etkilidir. Sekoya gibi yüksekliği 100 metreyi bulan dev ağaçlarda su tepelere kadar kohezyon kuvvetiyle yükselir.
Bir ağaç kendi besinini doğrudan doğruya toprak ve havadan güneş ışığı vasıtasıyla üretir. Bu, hiçbir canlı hayvan vücudunun yapamadığı son derece karmaşık bir hadisedir. Yapraklardaki klorofil denilen yeşil madde sayesinde, havanın karbondioksitinden, güneş ışığı altında fotosentez denilen olay sonucunda kendisi ve diğer canlılara faydalı besinleri meydana getirir.
Her yaprak, kendini dışarıya karşı koruyacak çok etkili bir tabaka ile sıkı sıkıya örtülüdür. Hava, yaprakların altındaki çok küçük deliklerden girebilir. Suyun buharlaşması da, yine bu deliklerden (por) sağlanır. Yaprak ihtiyaca göre bu delikleri açar veya kapatır. Ağaç kabuğu çok etkili bir su geçirmeyici zırhtır. Bir ağaç, başından ayaklarına kadar, su buğusunun dışarı sızmasına karşı sırlanmıştır.
Ağaçlar günlük hayatın her kısmında son derece çeşitli ve o derece yaygın olarak kullanılır. Kağıt yapımından mobilya yapımına, meyvelerinin besin olarak kullanımından süs ağaçlarına kadar, sayısız denebilecek kullanılış yeri vardır. Büyük ağaç toplulukları olan ormanlar ise, bir memleketin iklimini, hatta ekonomisini etkileyecek kadar önemlidir.
Eski jeolojik devirlerde yaşamış, bugün nesli tükenmiş dev ağaçlara dünyanın bazı bölgelerinde nadiren rastlanabilmektedir.
Ağaçların boyları ve yükseklikleri bir hayli değişiklik gösterir. Boyları üç metreden yüz on metreye kadar; yaşları otuz-kırk yıldan beş bin yıla kadar olan ağaçlara rastlanmaktadır. Dünyanın en yaşlı ve yüksek ağaçlarından olan ve ABD'de Sierra Nevada Dağlarında bulunan sekoyalar (Sequoia) yüz on metre yüksekliğe ve 6-9 m çapa erişebilir. Bunların yaşları da dört bin yılı bulmaktadır. Avustralya'da yüksek boylu ormanlar meydana getiren okaliptus ağaçları da yüz metreyi bulmaktadır. Ağaçların yaşları bir hayli farklılıklar göstermektedir. Son yıllarda dünyanın en yaşlı ağacının higori çamının (Pirus aristata) olduğu belirlenmiştir.
Ağaçların gelişmesi için en elverişli şart bol yağmur olup, bu da tropik iklimlerde görülür. Tropikal iklimlerde kurak bölgelerin cüce bitkileri ağaç haline gelir.
Fırtınalar, seller, yıldırım, yangın gibi tabii afetler, usulsüz kesimler gibi insanların yaptığı tahripler, bitki hastalıkları, ağaçların en büyük düşmanları olarak sayılabilir.
Türkiye'de yetişen bazı ağaçların yaşları: - Meşe, ıhlamur, köknar 1000 yıl
- Kayın 900 yıl
- Zeytin 400 yıl
- Elma, armut 300 yıl
- Türkiye'de yetişen bazı ağaçların yükseklik ve kalınlıkları
*] Ağaç Boyu Çapı - Köknar 75 m 3 m
- Ladin 60 m 2 m
- Çam 50 m 1 m
- Kayın 44 m 2 m
- Meşe 53 m 4 m
- Dişbudak 30 m 1,7 m
- Cinsler [değiştir]
- Abies, Göknar
- Acacia, Akasya
- Acer, Akçaağaç
- Actinostrobus, Servi çamı
- Athrotaxis, Tazmanya sediri
- Aesculus, At kestanesi
- Agathis
- Ailanthus, Kokarağaç
- Albizia, Gülibrişim
- Alnus, Kızılağaç
- Amentotaxus
- Araucaria, Arokarya
- Arbutus, Koca yemiş
- Aucuba, Akuba
- Austrocedrus, Şili sediri
- Berberis, Kadıntuzluğu
- Betula, Huş
- Biota Doğu mazısı
- Broussonetia, Kağıt dutu
- Buxus, Şimşir
- Calocedrus, Su sediri
- Camellia
- Carpinus, Gürgen
- Carya
- Castanopsis
- Catalpa, Katalpa
- Cathaya
- Cephalotaxus
- Celtis, Çitlenbik
- Ceratonia, Keçiboynuzu
- Cercidiphyllum, Katsura ağacı
- Cercis, Erguvan
- Chamaecyparis, Yalancı servi
- Citrus, Limon,Portakal,Greyfurt,Mandalina
- Clematis, Akasma
- Cornus, Kızılcık
- Corylus, Fındık
- Cotinus, Sumak
- Cotoneaster, Dağ muşmulası
- Crataegus, Alıç
- Cryptomeria, Japon çamı
- Cunninghamia, Tırpan ağacı
- Cupressocyparis, Melez servi
- Cupressus, Servi
- Cydonia, Ayva
- Daphne
- Dalbergia, Pelesenk ağaçları
- Diospyros, Trabzon hurması, Abanoz ağaçları
- Dipteronia
- Elaeagnus, İğde
- Eriobotrya, Malta eriği
- Eucalyptus, Okaliptüs
- Euonymus, Papazkülahı
- Fagus, Kayın
- Ficus, İncir
- Fitzroya Patagonya servisi
- Forsythia, Altınçanak
- Fraxinus, Dişbudak
- Fuchsia, Küpe çiçeği
- Ginkgo, Mabet ağacı
- Gleditsia, Yabani keçiboynuzu
- Hedera, Sarmaşık
- Hibiscus, Ağaçhatmi
- Hippophae, Yalancı iğde
- Hydrangea, Ortanca
- İlex, Çobanpüskülü
- Jacaranda
- Jasminum, Yasemin
- Juglans, Ceviz
- Kalmia
- Keteeleria, Yalancı göknar
- Koelreuteria, Fener ağacı
- Laburnum, Sarısalkım
- Lagerstromeia, Oya ağacı
- Larix, Melez
- Laurus, Defne
- Ligustrum, Kurtbağrı
- Liquidambar, Sığla ağacı
- Liriodendron, Lale ağacı
- Lithocarpus
- Lonicera, Hanımeli
- Maclura, Yalancı portakal ağacı
- Magnolia, Manolya
- Mahonia, Sarıboya ağacı
- Malus, Çiçek elması
- Melia, Tespih ağacı
- Mespilus, Muşmula
- Metasequoia, Su ladini
- Microbiota
- Morus, Dut
- Myrtus, Mersin
- Nerium, Zakkum
- Nothofagus, Yalancı kayın
- Olea, Zeytin
- Osmanthus
- Ostrya, Kayacık
- Paulownia Pavlonya, İmparator pavlonyası
- Phellodendron, Mantar ağacı
- Phillyrea, Akçakesme
- Phoenix, Hurma
- Picea, Ladin
- Pinus, Çam
- Pistacia, Sakız ağacı, Menengiç
- Pittosporum
- Platanus, Çınar
- Podocarpus Taşporsuğu
- Populus, Kavak
- Prunus, Kiraz,Erik,Şeftali,Kayısı
- Pseudolarix, Yalancı melez
- Pseudotaxus Çin yalancıporsuğu
- Pseudotsuga, Duglas göknarı
- Pterocarya, Kanatlı ceviz
- Punica, Nar
- Pyracantha, Ateşdikeni
- Pyrus, Armut
- Quercus, Meşe
- Reklam, Reklam Ağacı
- Rhamnus, Cehri
- Rhododendron, Ormangülü
- Robinia, Yalancı akasya
- Salix, Söğüt
- Sambucus, Mürver
- Sassafras
- Sciadopitys, Japon şemsiye çamı
- Sequoia, Sekoya
- Sequoiadendron, Mamut ağacı
- Sophora, Sofora
- Sorbus, Üvez
- Syringa, Leylak
- Taiwania
- Tamarix, Ilgın
- Taxodium, Bataklık servisi
- Taxus, Porsuk ağacı
- Tetraclinis Berberistan mazısı
- Thuja, Mazı
- Thujopsis, Yalancı mazı
- Tilia, Ihlamur
- Torreya
- Tsuga, Suga
- Ulmus, Karaağaç
- Vaccinum, Yaban mersini
- Viburnum, Kartopu
- Washingtonia, Kanarya palmiyesi
- Wisteria, Morsalkım
- Yucca, Avize ağacı
- Zelkova, Zelkova
- Ziziphus, Hünnap
Ağaç Nedir?
