Noter Nedir?

NOTER
a. (fr. notaire; lat. notarius'tan). Özel hukuk işlemlerini onaylayarak onlara resmiyet kazandıran kamu görevlisi.

—Huk. Noter senedi, noterlerce düzenlenen senet. (RESMİ SENET)

—ANSİKL Antikçağ’da, okuma yazma bilen kişilere yaptırılan sözleşmeler, yargıçlar tarafından onaylanıyordu. Roma’da kişiler arasındaki sözleşmelere resmi nitelik kazandıran, mahkemelere bağlı olarak çalışan ve tabularii diye anılan görevlilerin yanı sıra, sözleşmeler hazırlamak için özel kişiler tarafından görevlendirilen ve resmi nitelikleri olmayan kâtipler de vardı.
OsmanlI imparatorluğu döneminde noterlik görevini önceleri kadılar yapardı, imparatorluğun son dönemlerinde bu görev "kâtibi adil" ve “mukavelat muharriri" denen kişiler tarafından yerine getirildi. Noterlerin bugünkü statüsü 18 ocak 1972 tarih ve 1512 sayılı Noterlik kanunu ve bu kanun gereğince hazırlanmış yönetmeliğe dayanır. Yasaya göre noterler kamu hizmeti yaparlar; Adalet bakanlığı tarafından atanırlar. Ancak noterler devlet memuru sayılmazlar ve devletten maaş almazlar.

Noterlerin başlıca görevleri şunlardır:
1. yapılması yasayla başka bir makama verilmemiş her tür hukuksal işlemleri yapmak;
2. taşınmazların satış vaadi sözleşmelerini düzenlemek;
3. belgeleri bir dilden başka bir dile ya da bir yazıdan başka bir yazıya çevirmek;
4. protesto, ihbarname ve ihtarname göndermek;
5. belgeler üzerindeki imza, mühür ya da herhangi bir işareti veya tarihi onaylamak (Noterlik k. md. 60).

Yasaya göre her asliye ve münferit sulh mahkemesinin bulunduğu yerde, o mahkemenin yargı çevresindeki noterlik işlerini görmeye yetkili bir noterlik kurulur. Bir ilin belediye sınırları içinde birden çok noterlik bulunursa, her noterlik, bağlı olduğu asliye mahkemesinin yargı çevresiyle sınırlı olmaksızın, il sınırları içindeki tüm noterlik işlerini görmeye yetkilidir. Adalet bakanlığı, işlerin çok olduğu yerlerde birden çok noterlik açabilir. Noter olabilmek için Hukuk fakültesi'ni bitirmek ve yasanın aradığı öteki niteliklere sahip olmak gerekir Noterler, görevlerinin dışında hiçbir hizmet ve görev alamazlar. Yargı organlarının vereceği işlerle bilim ve hayır kuruluşları başkan ve üyelikleri, hakemlik ve vasiyeti tenfiz memurluğu gibi görevler bu yasağın dışındadır.

Noterler, iş sahiplerinin isteği üzerine, hukuksal işlemleri belgelendirirler. Hukuksal işlemlerin noter tarafından düzenlenmesi bir tutanak biçiminde yapılır. Bu şekilde düzenlenen belgenin aslı, noterlik dairesinde saklanır ve örneği ilgili kişiye verilir. Hukuksal işlemlerin altındaki imzanın onaylanması, imzayı atan kişiye ait olduğunun bir yazıyla belgelendirilmesi biçiminde olur, imzası onaylanan iş kâğıdının (belgenin) aslı, ilgili kişiye verilir ve imzalı bir örneği de dairede saklanır.

Noterler yaptıkları işlemler için iş sahiplerinden belirli bir ücret alırlar. Bu ücretler Adalet bakanlığı tarafından bir tarifeyle saptanır. Noterler Adalet bakanlığı'nın ve Türkiye Noterler birliği’nin gözetim ve denetimi altındadırlar. Bir işin yapılmamasından, hatalı ya da eksik yapılmasından dolayı zarar görmüş olanlara karşı sorumludurlar.

Noterler birliği (Türkiye)

noterlik mesleğinin gelişmesini, noterler arasında birlik ve dayanışmayı sağlamak, noterlerin genel çıkarlarını ve meslek ahlakını korumak amacıyla kurulmuş kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu.

1972 yılında kurulmuş olan Türkiye Noterler birliği, 14 şubat 1984 tarih ve 2980 sayılı yasayla bugünkü biçimini almıştır. Birliğin taşra kuruluşu, noter odalarıdır. Üç ya da daha fazla noterlik bulunan her belediye sınırı içinde bir noter odası kurulabilir. On üç ilde noter odası kurulmuştur. Her noter, içinde bulunduğu bölge noter odasına yazılmak zorundadır. Noter hizmetleri bütün il ve ilçeler düzeyinde noterlerce yürütülür. Noter bulunmayan yerlerde noterlik görevleri adliye yazı işleri müdürü (başkâtip) tarafından yerine getirilir. Türkiye'de noter odalarına 1993 başı itibariyle 928 üye kayıtlıdır.

1 . Çeşitli belge ve işlemlere geçerlik kazandırmak ve yasanın öngördüğü diğer görevleri yerine getirmekle yükümlü, belli nitelikleri ve kendine özgü bir hukuk statüsü olan kamu görevlisi, kâtibiadil:
"Notere işi düşen insanlara yardım etmeyi pek güzel bilirdi."- M. Ş. Esendal.
2 . Bu görevlinin çalıştığı yer, noterlik.

noter

• işaret koymak;
• not etmek;
• not koymak;
• not vermek;
• göz önünde tutmak,
• dikkate almak