Yaban Asması Yetiştiriciliği
VIP VIP Üye
Yaban Asması (Clematis sp.)
sarılıcıdır. Çok parlak ve renkli çiçekleri var. 200 değişik çeşidi var.Toprak ayırımcılığı yapan bir bitki. Clematis yarı güneş alan veya güneş alan yerleri sever,asla bütün gün kızgın güneş alan yerleri sevmez. Mesela güneye bakan duvarlara sardırıldığında veya bu duvara çok yakın dikildiğinde bir süre sonra kurur. Clematisin kökleri mutlaka gölgelik bir yerde olmalıdır. Bunun için clematisin dibine köklere gölge verecek daha ufak bitkiler ekilebilir veya ekilmelidir. Kökler mutlaka serin ve gölgede olmalıdır.
Kökler direk güneş alıyorsa,bitki bir süre sonra kurur. Clematis geçirgen (kumlu), zengin ve suyu süzen toprak yapısını sever. Sıkı ve taban suyu yukarıda olan toprakları sevmezler. İlkbaharda bitkiye kompost ve uzun süre etkili olan bir gübre verilirse iyi olur. Clematisin en büyük düşmanı bir mantar türüdür.Bu mantar toprakta bulunur ve topraktan bitkiye geçer. Bitkinin yaprakları bir kaç hafta içinde kahverengileşir ve bitki kısa sürede kurur.
Herdem yeşil bir tür, büyük, puanlı, koyu renk yaprakları var. Krem beyazı çiçekleri bahar ortasında gelişiyor. 4-6 metre boylanabiliyor.
Çift katlı, koyu mavi çiçekli erken yazda çiçeklenir. Boyu 2.5m
Çift katlı, açık mavi çiçekli, boyu 2.5m.
Çan şeklinde mavimsi çeiçekleri olan dayanıklı bir tür.
Parlak sarı sarkık çiçekli, boyu 5m - 6m
Koyu kırmızımsı mor renkli çiçekleri var. Boyu 3m
Yetiştirme İpuçları
Yeni alınan bitkinin ekilmesi:
Clematisler, besleyici, nemli ama iyi drene olan toprakları severler. Gölgede, kökün serin tutulacağı yerde iyi yetişirler bu nedenle dikildiği bölgede dibine kısa boylu çalıların dikilmesi veya kaya, taş parçaları ile kökün gölgede bırakılması uygundur.
Ekmeden önce su içinde bekletilmelidir.
Daha sonra kök yüksekliğinden biraz daha derince bir çukur açılmalı, dibine iyi kalite gevşek toprakla yaprak süprüntüsü karıştırılmış, gübre konulmalıdır.
Clematis bu hazırlanan çukura bitki gövdesi 2-3 cm çukur içinde kalacak derinliğe yerleştirilmeli, toprak ve organik madde karışımı kenarlardan dökülerek hafifçe el ile bastırılarak dikim işlemi tamamlanmalıdır.
Dikimden sonra mutlaka sulanmalı, 15-20 boyunda bırakılacak şekilde derince budanmalıdır, sağlıklı filizlere kadar tıraşlanmalıdır.
Sonraki yıllarda bakım:
Heryıl, şubat-mart aylarında gübreleyin. Büyüme mevsiminde düzenli sıvı besleyicilerle besleyin. Ertesi yıl iyi bir gelişme sağlayabilmek için çiçekler geçtikten sonra da besleme işini sürdürün. Yeni sürgünleri düzenli olarak kontrol edip bağlayın. Kuru ve sıcak dönemlerde düzenli sulayın.
Saksı içinde yetiştirme ipuçları:
En az 45 cm derinlikte bir saksı kullanmalısınız. Plastik saksılar kökleri dondan
koruyamayacağı için kullanılmamalıdır. Tırmanabilmesi için saksıya bambu destekler de gömün. İleriki yılarda büyüme mevsiminden itibaren sıvı besleyiciler kullanın. Her yıl toprağının yüzeyden 2.5-5 cm sini kaldırıp yeni, taze saksı toprağı ile değiştirin. Kuru dönemlerde hergün düzenli sulayın. Gerektiğinde yeni sürgünleri düzgünce bağlayın. Kökleri soğuklarda dondan korumak için havakabarcıklı naylonlarla saksıyı iyice sarın.
Clematislerin budanması
Clematisler türleri farklı şekilde budamalara sahip olduğu için budanma konusunda kafa karıştıran bitkilerdir. Ana grupların çiçeklenme dönemlerine ve çiçek şekillerine göre tanımlanmış olan üç ana grupta budanmaları söz konusudur. Erken çiçeklenen gruplar eski dallardan çiçeklenir, oysa daha sonra çiçeklenenler yeni filizlerden tomurcuklanır bu nedenle budanmalarına azami özeni göstermek gerekir
Grup A: Erken çiçeklenen clematisler
Bu gruptaki bitkiler genelde nisan mayıs gibi çiçeklenirler, bir önceki mevsimin dalları üzerinde ki filizlerden tomurcuklar gelişir. Bu gruptakileri çiçekleri geçer geçmez budamalısınız. Böylece gelecek mevsime tomurcuklanacak gelişimi yaz boyu sağlayabilirsiniz. Yaşlı, odunsu dalları kesmekten kaçınarak şekil verme amaçlı kısaltacak şekilde budayabilirsiniz.
Büyük çiçekli hibritler haziran ortasında bir önceki mevsimin kısa dallarından çiçeklenir, bazen de yeni filizlerden yaz sonuna doğru ikinci çiçeklenme olur. İkinci çiçeklenme döneminde çiçekler haziran ortasında açanlara göre daha küçüktürler. Bu grubu Şubat-Mart aylarında budamalısınız. Ölü ve zayıf dalları temizledikten sonra, en güçlü yeşil filize kadar kısaltabilirsiniz. Bu kısaltma en fazla bitki dibinden 12-20 cm kadar olmalıdır.
Bu grup bitkiler zamanla alt kısımlarında yapraksızlaşırlar, bu nedenle diplerine görüntüyü güzelleştirmek için kısa boylu uzun ömürlü çiçekler ekilebilir. Yeni ve fışkırır tarzda bir gelişim isterseniz de ilk çiçekler geçtikten hemen sonra 20 cm den kesip, budayabilirsiniz.
Miss Bateman
Bu gruptaki bitkiler aynı yılın dalları üzerinde üst 40-50 cm lik bölümde çiçeklenirler. Bir kısmı haziran ortasında çiçeklenmeye başlar ve sonbahara kadar çiçeklenmeleri devam eder. Şubat - Mart aylarında 40-50 cm kalacak uzunluğa kadar, sağlıklı dalların ve bazı filizlerin de kesilmesine göz yumarak budayabilirsiniz.
Bit ve böcekler için düzenli kontrol yapılıp, ilgili insektisitlerle tedavi edilmelidir.
En önemli hastalığı “Clematis wilt” denilen yaprakların üstten başlayarak hızla kahverengileşerek, bitkinin kuruduğu bir rahatsızlıktır. Kontrolleriniz sırasında enfekte olduğunu fark ettiğiniz dalları derhal, keserek uzaklaştırın. Eğer bitkinin etkilenen kısımları çoksa, tam dipten kesmekten çekinmeyin. Enfekte dalarlı mutlaka yakın. Bu hastalık için yapılabilecek hiçbir şey yoktur….Bu hastalığı bitki dibinin su içinde kalmasının ve sümüklü böceklerin kolaylaştırdığı düşünülmektedir, bu açıdan da dikkatli olunmalı.
Clematis zararlı ve Hastalıkları
A-Bitler ve böcekler
1-Sümüklüböcek,yeni sürgünleri yiyerek çiçeğe zarar verirler.
2-Kulakaçan kurtçukları(Forficula auricularia),çiçek yapraklarını yiyerek zarar verirler.
B-Hastalıklar
1- Unçiği (Mehltau),rutubetli ve çok sıcak havalardan sonra oluşan bir hastalıktır. Kükürt kullanılarak önlenebilir.
2- Botrytis, yazın uzun süren yağmurlu havalardan sonra ortaya çıkan bir hastalıktır.Bakırlı ilaçlar kullanılarak önlenebilir.Mesela Bakırsülfat(Göztaşı) çözeltisi.
3- Clematis solgunluğu (Clematiswelke) Clematis wilt,bir mantar türünün neden olduğu mantar hastalığıdır
- Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Plantae
- Bölüm: Magnoliophyta
- Sınıf: Magnoliopsida
- Takım: Ranunculales
- Familya: Ranunculaceae
- Cins: Clematis
- Familya: Ranunculaceae
- Takım: Ranunculales
- Sınıf: Magnoliopsida
- Bölüm: Magnoliophyta
- Alem: Plantae
Clematis "Lady Betty Balfour" (Ak Asma)
Haziran-eylül ayları arasında gösterişli büyük çiçek açarlar. Çok sayıda tür ve hibritleri mevcuttur. Renk ve çiçek bakımından çok zengin bir bitki türüdür. Soğuğa dayanıklıdır. Koruntulu yerde 5-6 m2 yer kaplar. Özel dikim tekniği vardır. Kışın yaprak döker,Sponsorlu Bağlantılar
sarılıcıdır. Çok parlak ve renkli çiçekleri var. 200 değişik çeşidi var.Toprak ayırımcılığı yapan bir bitki. Clematis yarı güneş alan veya güneş alan yerleri sever,asla bütün gün kızgın güneş alan yerleri sevmez. Mesela güneye bakan duvarlara sardırıldığında veya bu duvara çok yakın dikildiğinde bir süre sonra kurur. Clematisin kökleri mutlaka gölgelik bir yerde olmalıdır. Bunun için clematisin dibine köklere gölge verecek daha ufak bitkiler ekilebilir veya ekilmelidir. Kökler mutlaka serin ve gölgede olmalıdır.
Kökler direk güneş alıyorsa,bitki bir süre sonra kurur. Clematis geçirgen (kumlu), zengin ve suyu süzen toprak yapısını sever. Sıkı ve taban suyu yukarıda olan toprakları sevmezler. İlkbaharda bitkiye kompost ve uzun süre etkili olan bir gübre verilirse iyi olur. Clematisin en büyük düşmanı bir mantar türüdür.Bu mantar toprakta bulunur ve topraktan bitkiye geçer. Bitkinin yaprakları bir kaç hafta içinde kahverengileşir ve bitki kısa sürede kurur.
İri çiçekli clematisler; Jackmanii,Viticella,Patens
Jackmanii
Viticella
Patens
Küçük çiçekli clematisler; Montana,alpina,tangutica,vitabella örnek gösterilebilir.
Montana
alpina
tangutica
Bir ağaç veya duvar üzerinde yetiştirilebilen tırmanıcı formları olduğu gibi daha küçük boyutlu, bahçe kenarların ön taraflarında yetiştirilebilecek olanları da vardır. Hatta bazı clematisler askılı sepetlerde veya kenar saksılarda yetiştirilebilir. Jackmanii
Viticella
Patens
Küçük çiçekli clematisler; Montana,alpina,tangutica,vitabella örnek gösterilebilir.
Montana
alpina
tangutica
Bilinen bazı türleri;
İlkbaharda çiçeklenen clematisler:
C.macropetala 'Markham's Pink':
Dayanıklı bir tür. Koyu pembe, çift katlı orta - geç baharda çiçek açan bir form. 3 metre kadar uzayabilir. İlkbaharda çiçeklenen clematisler:
C.macropetala 'Markham's Pink':
Clematis montana var. rubens 'Elizabeth':
Pembe çiçekli ve vanilya renkli iki ayrı alt türü olan popüler bir form.Geniş alanları kaplamakta kullanılabilir. 6-9 m boylanabilir. C. montana var. rubens 'Tetrarose':
En uzun çiçeklenme süresine sahip olan bir tür. 8 m boylanabilir, pembe çiçeklidir C. alpina 'Jacqueline du Pré':
3m boylanabilen, güçlü, pembe çiçekli, gösterişli tohum kapsülleri olan bir tür. C. armandii:
Herdem yeşil bir tür, büyük, puanlı, koyu renk yaprakları var. Krem beyazı çiçekleri bahar ortasında gelişiyor. 4-6 metre boylanabiliyor.
Erken-orta yaz döneminde çiçeklenen clematisler:
C. 'Belle of Woking':
Çift katlı gümüş rengi büyük çiçekleri, 2.5m boylanır.C. 'Belle of Woking':
C. 'Beauty of Worcester':
Çift katlı, koyu mavi çiçekli erken yazda çiçeklenir. Boyu 2.5m
C. 'Countess of Lovelace':
Çift katlı, açık mavi çiçekli, boyu 2.5m.
C.'Henryi':
1880 de Edinburgh da Issac Henry tarafından hibritlenmiştir. Krem beyazı çiçekli orta-geç yazda çiçeklenir. Boyu 3 m. Beyaz-pembe çizgili çiçekleri olan en populer clematislerden biri. Geç bahar-erken yazda çiçeklenir. Boyu 2.5-3m Geç yaz-erken sonbaharda çiçeklenen clematisler:
C. 'Betty Corning':
C. 'Betty Corning':
Çan şeklinde mavimsi çeiçekleri olan dayanıklı bir tür.
C. 'Bill MacKenzie':
Parlak sarı sarkık çiçekli, boyu 5m - 6m
C. 'Black Prince':
Koyu kırmızımsı mor renkli çiçekleri var. Boyu 3m
C. 'Etoile Violette':
Koyu mor çiçekli, boyu 3m
Koyu mor çiçekli, boyu 3m
Yetiştirme İpuçları
Yeni alınan bitkinin ekilmesi:
Clematisler, besleyici, nemli ama iyi drene olan toprakları severler. Gölgede, kökün serin tutulacağı yerde iyi yetişirler bu nedenle dikildiği bölgede dibine kısa boylu çalıların dikilmesi veya kaya, taş parçaları ile kökün gölgede bırakılması uygundur.
Ekmeden önce su içinde bekletilmelidir.
Daha sonra kök yüksekliğinden biraz daha derince bir çukur açılmalı, dibine iyi kalite gevşek toprakla yaprak süprüntüsü karıştırılmış, gübre konulmalıdır.
Clematis bu hazırlanan çukura bitki gövdesi 2-3 cm çukur içinde kalacak derinliğe yerleştirilmeli, toprak ve organik madde karışımı kenarlardan dökülerek hafifçe el ile bastırılarak dikim işlemi tamamlanmalıdır.
Dikimden sonra mutlaka sulanmalı, 15-20 boyunda bırakılacak şekilde derince budanmalıdır, sağlıklı filizlere kadar tıraşlanmalıdır.
Sonraki yıllarda bakım:
Heryıl, şubat-mart aylarında gübreleyin. Büyüme mevsiminde düzenli sıvı besleyicilerle besleyin. Ertesi yıl iyi bir gelişme sağlayabilmek için çiçekler geçtikten sonra da besleme işini sürdürün. Yeni sürgünleri düzenli olarak kontrol edip bağlayın. Kuru ve sıcak dönemlerde düzenli sulayın.
Saksı içinde yetiştirme ipuçları:
En az 45 cm derinlikte bir saksı kullanmalısınız. Plastik saksılar kökleri dondan
koruyamayacağı için kullanılmamalıdır. Tırmanabilmesi için saksıya bambu destekler de gömün. İleriki yılarda büyüme mevsiminden itibaren sıvı besleyiciler kullanın. Her yıl toprağının yüzeyden 2.5-5 cm sini kaldırıp yeni, taze saksı toprağı ile değiştirin. Kuru dönemlerde hergün düzenli sulayın. Gerektiğinde yeni sürgünleri düzgünce bağlayın. Kökleri soğuklarda dondan korumak için havakabarcıklı naylonlarla saksıyı iyice sarın.
Clematislerin budanması
Clematisler türleri farklı şekilde budamalara sahip olduğu için budanma konusunda kafa karıştıran bitkilerdir. Ana grupların çiçeklenme dönemlerine ve çiçek şekillerine göre tanımlanmış olan üç ana grupta budanmaları söz konusudur. Erken çiçeklenen gruplar eski dallardan çiçeklenir, oysa daha sonra çiçeklenenler yeni filizlerden tomurcuklanır bu nedenle budanmalarına azami özeni göstermek gerekir
Grup A: Erken çiçeklenen clematisler
Bu gruptaki bitkiler genelde nisan mayıs gibi çiçeklenirler, bir önceki mevsimin dalları üzerinde ki filizlerden tomurcuklar gelişir. Bu gruptakileri çiçekleri geçer geçmez budamalısınız. Böylece gelecek mevsime tomurcuklanacak gelişimi yaz boyu sağlayabilirsiniz. Yaşlı, odunsu dalları kesmekten kaçınarak şekil verme amaçlı kısaltacak şekilde budayabilirsiniz.
Bu gruptaki clematisler: C. alpina, C. macropetala, C. armandii, C. montana and C. chrysocoma.
C. chrysocoma
Grup B: Büyük çiçekli hibritler C. chrysocoma
Büyük çiçekli hibritler haziran ortasında bir önceki mevsimin kısa dallarından çiçeklenir, bazen de yeni filizlerden yaz sonuna doğru ikinci çiçeklenme olur. İkinci çiçeklenme döneminde çiçekler haziran ortasında açanlara göre daha küçüktürler. Bu grubu Şubat-Mart aylarında budamalısınız. Ölü ve zayıf dalları temizledikten sonra, en güçlü yeşil filize kadar kısaltabilirsiniz. Bu kısaltma en fazla bitki dibinden 12-20 cm kadar olmalıdır.
Bu grup bitkiler zamanla alt kısımlarında yapraksızlaşırlar, bu nedenle diplerine görüntüyü güzelleştirmek için kısa boylu uzun ömürlü çiçekler ekilebilir. Yeni ve fışkırır tarzda bir gelişim isterseniz de ilk çiçekler geçtikten hemen sonra 20 cm den kesip, budayabilirsiniz.
Bu gruptaki hibritler: 'Nelly Moser,' 'Miss Bateman,' 'Lasurstern,' 'Duchess of
Edinburgh, 'Mrs. Cholmondeley' vb.
Nelly Moser
Edinburgh, 'Mrs. Cholmondeley' vb.
Nelly Moser
Miss Bateman
Lasurstern
Duchess of Edinburgh
Mrs. Cholmondeley
Grup C: Geç çiçeklenen clematisler: Duchess of Edinburgh
Mrs. Cholmondeley
Bu gruptaki bitkiler aynı yılın dalları üzerinde üst 40-50 cm lik bölümde çiçeklenirler. Bir kısmı haziran ortasında çiçeklenmeye başlar ve sonbahara kadar çiçeklenmeleri devam eder. Şubat - Mart aylarında 40-50 cm kalacak uzunluğa kadar, sağlıklı dalların ve bazı filizlerin de kesilmesine göz yumarak budayabilirsiniz.
Bu gruptaki bitkiler: C. viticella, C. flammula, C. tangutica, C. x jackmanii, C. maximowicziana, 'Perle d'Azur,' 'Royal Velours,' 'Duchess of Albany' vb
Clematis flammula
Clematis maximowicziana
Clematis Perle d'Azur
Clematis Royal Velours
Hastalıkları ve zararlıları: Clematis flammula
Clematis maximowicziana
Clematis Perle d'Azur
Clematis Royal Velours
Clematis 'Duchess of Albany'
Bit ve böcekler için düzenli kontrol yapılıp, ilgili insektisitlerle tedavi edilmelidir.
En önemli hastalığı “Clematis wilt” denilen yaprakların üstten başlayarak hızla kahverengileşerek, bitkinin kuruduğu bir rahatsızlıktır. Kontrolleriniz sırasında enfekte olduğunu fark ettiğiniz dalları derhal, keserek uzaklaştırın. Eğer bitkinin etkilenen kısımları çoksa, tam dipten kesmekten çekinmeyin. Enfekte dalarlı mutlaka yakın. Bu hastalık için yapılabilecek hiçbir şey yoktur….Bu hastalığı bitki dibinin su içinde kalmasının ve sümüklü böceklerin kolaylaştırdığı düşünülmektedir, bu açıdan da dikkatli olunmalı.
Clematis zararlı ve Hastalıkları
A-Bitler ve böcekler
1-Sümüklüböcek,yeni sürgünleri yiyerek çiçeğe zarar verirler.
2-Kulakaçan kurtçukları(Forficula auricularia),çiçek yapraklarını yiyerek zarar verirler.
B-Hastalıklar
1- Unçiği (Mehltau),rutubetli ve çok sıcak havalardan sonra oluşan bir hastalıktır. Kükürt kullanılarak önlenebilir.
2- Botrytis, yazın uzun süren yağmurlu havalardan sonra ortaya çıkan bir hastalıktır.Bakırlı ilaçlar kullanılarak önlenebilir.Mesela Bakırsülfat(Göztaşı) çözeltisi.
3- Clematis solgunluğu (Clematiswelke) Clematis wilt,bir mantar türünün neden olduğu mantar hastalığıdır
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
