Baştankara (Parus sp.)

Baştankara (Parus)


Baştankaralar dünyanın hemen her yerine dağılmış, tombul gövdeli, küçük ötücü kuşlardır. Başları gövdelerine oranla oldukça iri, gagaları kısa ve düzdür. 60 kadar türüyle Paridae familyasını oluşturan bu kuşlar daha çok ormanların içinde ya da çevresinde, korularda ve bahçelerde yaşar. Yazın genellikle böceklerle, kışın tohum ve üzümsü meyvelerle beslenen baştankaralar daldan dala atlayarak yiyecek arayan çok hareketli kuşlardır. Yaprakların arasındaki bir böceği yakalamak ya da bir meyveyi koparmak için dallara baş aşağı asılarak durabilirler. Yuvalarını oyuklara, özellikle çürümüş ağaç gövdelerindeki kovuklara yapar, ayrıca insan eliyle hazırlanmış yuvalara da kolayca alışıp yumurta bırakabilirler.

Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya'da geniş bir dağılım gösteren 14 cm uzunluğundaki bayağı baştankaranın (Parus majör) tepesindeki ve çenesindeki tüyler kara, yanakları beyaz, sırtı koyu yeşilimsi mavidir. İlkbaharda, bileğitaşı-na sürtülen bir testere gibi gıcırtılı bir sesle öten bu kuş Türkiye'nin hemen her bölgesinde görülür. Daha küçük ve çevik bir kuş olan gökçe baştankaranın (Parus caerulus) tepesinden kuyruğuna kadar bütün sırtı, adından da anlaşılacağı gibi güzel mavi renktedir. Bütün öbür türler gibi öğrenme ve uyum yeteneği çok gelişmiş olan bu kuş, Avrupa'da sabahları kapı önlerine bırakılan süt şişelerinin metal kapaklarını delerek süt içme alışkanlığıyla tanınır. Gökçe baştankara Türkiye'de daha çok kıyı bölgelerindeki meyve bahçelerinde ve ormanlarda yaşar.

Gövdesi boz ve kirli sarı, tepesi kara olan çam baştankarası (Parus ater), sırtı sütlü kahverengi, karnı krem rengi olan bataklık baştankarası (Parus palustris) ve bu türe çok benzeyen, ama onun gibi sulak yerlerde değil, daha çok dağlık yörelerdeki seyrek ormanlarda yaşayan dağ baştankarası (Parus lugubris) da Türkiye'nin yerli kuşlarındandır.

Genellikle ayrı bir familya içinde sınıflandırılan bıyıklı baştankara (Panurus biarmicus) sazlık ve bataklık yerlerde yaşar. Kızıl, san ve boz renklerle bezenmiş erkeğin yanında, dişisi soluk renkleriyle gösterişsiz bir kuştur. Başta Trakya'daki Gala Gölü ve Orta Anadolu olmak üzere, Türkiye'nin birçok yerindeki sulak alanlarda bu kuşlara rastlanır.


Türleri:

• Parus afer - Boz baştankara
• Parus albiventris - Beyaz karınlı baştankarası
• Parus amabilis - Palawan baştankarası
• Parus ater - Çam baştankarası
• Parus atricapillus - Kara kafalı baştankara
• Parus atricristatus - Kara taçlı baştankara
• Parus bicolor - Püsküllü baştankara
• Parus bokharensis - Turkistan baştankarası
• Parus caeruleus - Mavi baştankara
• Parus carolinensis - Carolina baştankarası
• Parus cinctus - Sibirya baştankarası
• Parus cinerascens - Küllü baştankara
• Parus cristatus - Taçlı baştankara
• Parus cyanus - Gök mavisi baştankara
• Parus davidi - Pas göğüslü baştankara
• Parus dichrous - Boz taçlı baştankara
• Parus elegans - Zarif baştankara
• Parus fasciiventer - Çizgili göğüslü baştankara
• Parus flavipectus - Sarı göğüslü baştankara
• Parus fringillinus - Kırmızı boğazlı baştankara
• Parus funereus - Gölgeli baştankara
• Parus gambeli - Dağ baştankarası
• Parus griseiventris - Miombo baştankarası
• Parus guineensis - Beyaz omuzlu baştankara
• Parus holsti - Sarı baştankara
• Parus hudsonicus - Kuzey baştankarası
• Parus hypermelaena
• Parus inornatus - Ova baştankarası
• Parus leucomelas - Beyaz kanatlı baştankara
• Parus leuconotus - Beyaz sırtlı baştankara
• Parus lugubris - Dağ baştankarası
• Parus major - Büyük baştankara
• Parus melanolophus - Kara taçlı baştankara
• Parus minor - Japon baştankarası
• Parus montanus - Söğüt baştankarası
• Parus monticolus - Yeşil sırtlı baştankara
• Parus niger
• Parus nuchalis - Beyaz enseli baştankara
• Parus pallidiventris - Tarçın göğüslü baştankara
• Parus palustris - Bataklık baştankarası
• Parus rubidiventris - Kırmızı butlu baştankara
• Parus rufescens - Kızıl-kahverengi sırtlı baştankara
• Parus rufiventris - Kızıl karınlı baştankara
• Parus rufonuchalis - Gri baştankara
• Parus sclateri - Meksika baştankarası
• Parus semilarvatus - Beyaz başlı baştankara
• Parus spilonotus - Sarı taçlı baştankara
• Parus superciliosus - Beyaz kaşlı baştankara
• Parus thruppi - Somali baştankarası
• Parus varius - Alacalı baştankara
• Parus venustulus - Sarı karınlı baştankara
• Parus wollweberi
• Parus xanthogenys

Baştankara (Parus sp.)

Baştankara; baştankaragiller familyasına ait olan bu kuş türü, ötücü kuşlar takımından olup renkli ve küçük kuşları kapsayan bir kuş türüdür. Baştankaralar hem dünyanın hem de Türkiye'nin her yerine dağılmış, tombul gövdeli, küçük ötücü kuşlardır. Paridae familyasını oluşturan baştankara türünün başları gövdelerine oranla daha iri, gagaları kısa ve düzdür. 60 kadar türü olan baştankaralar daha çok ormanların içinde ya da çevrelerinde,bahçelerde ve koruluk alanlarda yaşar. Yaz aylarında böcek ve tırtıl ile, kış aylarında ise tohum ve üzümsü meyveler ile beslenir. Yiyeceklerini daldan dala atlayarak bulan hareketli kuşlardır.

Sponsorlu Bağlantılar

Baştankaragiller, çürümüş ağaç gövdelerinin kovuklarına, oyuklara yuva yaptıkları gibi insanların el ile hazırladığı yuvalara da kolayca alışıp yumurta bırakabilirler. Yılda iki defa olmak üzere nisan ve ağustos aylarında kuluçkaya yatan bu kuşlarda kuluçka süresince dişi kuşları erkek kuşlar besler. Baştankaralar, 12 ile 16 gün arasında kuluçkaya yatarlar. Bu süre zarfında 7 ile 13 yumurta bırakırlar. Bırakılan yumurtalardan çıkan yavrular yuvayı 2 ile 3 hafta arasında terk ederler.

-Böcekler, Bitki tohumları.
Ayçiçek tohumlarını ayakları ile dal arasına sıkıştırıp ağaçkakan gibi gagaları ile vura vura deler ve içini yerler.Ömrü: 30-40 yıl.

Çeşitleri: Siyah, mavi, tepeli, uzun kuyruklu, sakallı, keseli (çulha kuşu), bataklık, köknar baştankaraları meşhurlarıdır.

Böcek, tırtıl, tane ve yemişle beslenen, hareketli, iyi uçucu ve tırmanıcı bir kuş. Yağlı tohumları çok sever. Meyveleri saplarından gagalıyarak düşürür. Bazan arı ve küçük kuşlara hücum ederek beyinlerini deler. Obur ve hızlı üreyen bir kuştur. Yerde boş fare deliklerinde, ağaç kökleri arasında, ağaç ve duvar oyuklarında veya ağaç tepelerinde yuva yapar. Yılda 2-3 defa üreyenleri vardır. Her defasında 7-13 yumurta yumurtlar. 12-16 gün kuluçkaya yatar. Yavrular 2-3 hafta zarfında yuvayı terk eder.