Arama

Röle Nedir? Nasıl Çalışır?

Güncelleme: 26 Kasım 2015 Gösterim: 134.851 Cevap: 5
kompetankedi - avatarı
kompetankedi
VIP Bir Dünyalı
12 Ekim 2008       Mesaj #1
kompetankedi - avatarı
VIP Bir Dünyalı
1.1. Röle Nedir
Küçük değerli bir akımın oluşturduğu elektromanyetik alan ile yüksek güçte veya akımda çalışan bir alıcıyı(yükü) çalıştırabilmek (anahtarlayabilmek) için bir ya da daha fazla anahtar grubunu kontrol eden (anahtarları açan ya da kapatan) elemana röle denir. Bu tanımdan ilerde bahsedilecek olan termik röleler hariç tutulmalıdır. Özetle küçük akım ve gerilimlerle daha büyük akım ve gerilimlerini kontrolünü sağlar. Röleler aynı zamanda farklı frekans ve dalga türlerinden de etkilenmeden anahtarlama yaparak çok farklı özellikteki elektrik ve elektronik devrelerin kontrolünü yapabilmektedir.
Sponsorlu Bağlantılar
Yarı iletken esasına dayalı olarak çalışan tristör ve triyakların imal edilmesinden sonra kullanım alanı daralan röleler yine de çok yüksek akım ve gerilim kontrolü gerektiren uygulamalarda halen kullanılmaktadır. Tristör ve triyaklara göre avantajı tek bir röle, içinde birden fazla anahtar veya kontağa sahip olabildiği için birden fazla yükü aynı anda açabilir veya kapatabilir hatta aynı anda bazı yükleri açıp bazılarını kapatabilir. Bu işlem tamamen rölenin kontaklarının bağlanma şekli ile ilişkilidir.
Röleler elektronik devrelerin giremediği(yüksek ısı, nem veya sıvı ortamları vb.) bazı hava ve sıvı kontrol sistemlerinde mutlaka kullanmak zorundadır. Röle uygulamalarda karşılaşılan problemlerde şöyle özetlenebilir. Mekanik olarak çalıştığı için çok arıza yapar. Kontaklar sürekli birbirine yapışıp açıldıkları için oluşan elektrik atlamaları zamanla kontakların oksitlenmesine ve iletimini kaybetmesine neden olur. İletime geçme süresi daha uzundur. Ayrıca kontakların çekilip bırakılmasında çıkarmış olduğu ses pek hoş değildir.
Rölelerin genel olarak 5V-48V arasında gerilimle beslenen bobinleri, 5mA-150mA arasında akım çekmektedir. Kontakları ise 0.5A-70A arasındaki akım değerlerine dayanabilir. Uygulama devrelerinde bobin besleme gerilimi aralığının geniş olması kolaylık sağlamaktadır. Bu sayede hem lojik hem de analog devreler ile sürülmesi sağlanmaktadır. Yüksek akımlı devreleri kontrol ederken kontaklardan geçen akımın oluşturabileceği ısınma bu devrelerde röle yerine kontaktör kullanılmasını gerektirmektedir.
Ad:  1.jpg
Gösterim: 6570
Boyut:  1.4 KBAd:  2.jpg
Gösterim: 6109
Boyut:  5.1 KB
Şekil 1.1: DC gerilimle çalışan manyetik rölenin sembolü ve görünüşü
Ad:  3.jpg
Gösterim: 6502
Boyut:  11.6 KB
Şekil 1.2 :DC gerilimle çalışan manyetik rölenin iç yapısı
1.2. Yapısı ve Çalışması
Rölelerin yapısı ve çalışması türüne göre farklılık göstermektedir. Röle türleri anlatılırken her türün çalışmasından ve yapısından bahsedilecektir. Ancak genel olarak tüm röleler için bir etki ile (akım, gerilim, ısı, manyetik alan vb.) kontakların yer değiştiği ve bu değişimden faydalanarak bir devrenin kontrol edildiği söylenebilir.
1.3. Çeşitleri
Röleler manyetik röleler ,dil kontak ,termik röleler ,aşırı akım koruma röleleri şeklinde çeşitlendirilebilir. Röle çeşitlerinden kullanıldığı devreye göre uygun olanı seçilmelidir.Örneğin manyetik etki ile anahtarlama yapılacaksa dil kontak, yüksek akımı sınırlamak için de aşırı akım koruma röleleri kullanılabilir. Röle çeşitlerini daha detaylı olarak aşağıda inceleyeceğiz.
1.3.1. Manyetik Röleler
Bir demir çubuğun etrafına sarılmış yalıtkan yüzey ile kaplanmış bir iletken telden geçen akım bir manyetik alan oluşturarak yakındaki metalleri kendine doğru çeker.Akımın bu özelliğinden faydalanarak manyetik röleler imal edilir.
Ad:  4.jpg
Gösterim: 5903
Boyut:  15.6 KB
Şekil 1.3: Manyetik rölenin iç yapısı
Manyetik röleler üç temel kısımdan oluşur. Bunlar röle bobini, röle kontakları ve palettir. Bobin silindirik veya dikdörtgen prizma şeklinde imal edilen bir demir nüve(4 ile gösterilmiş) üzerine geçirilmiş bir plastik kılıfa çok sayıda sarılmış iletken telden oluşur(3 ile gösterilmiş).Palet (5 ile gösterilmiş) ise bobinin manyetik alanından etkilenerek hareketlenen yumuşak demir parçasıdır. Nüve olarak yumuşak demir seçilmesinin nedeni kolay manyetik alan kazanırken aynı zamanda bu özelliğini kolayca yitirmesidir. Paletin kontaklara temas ettiği noktada fiber(7 ile gösterilmiş) adı verilen bir yalıtkan madde vardır. Manyetik alan olmadığında bir yay ile gergide tutulur. Kontaklar (1 ve 2 ile gösterilmiş) ise birbirlerine temas ettiğinde akım akmasına izin veren iyi iletken malzemelerdir. Bir rölede bunların dışında kontakların istek dışı temasını engelleyen yalıtkan bir zemin maddesi(6 ile gösterilmiş) bulunur.
Bobin ve nüve elektromıknatıs gibi çalışır. Bobin uçlarına gerilim verildiğinde bir manyetik alan oluşturarak paleti kendine doğru çeker(sarı halka içinde palet serbest ve yeşil halka içinde palet nüveye doğru çekilmiş). Paletin bu hareketi sonucu normalde kapalı olan kontaklar (şeklin sol bölümünde kırmızı halkalarla gösterilmiş) açılır. Eğer bu kontakların uçlarına bir yük bağlanmışsa çalışması duracaktır. Yine normalde açık olan kontaklar ( şeklin sağ bölümünde kırmızı halkalarla gösterilmiş) kapanacaktır ve bu kontak uçlarına bağlı olan yük çalışacaktır. Şekilde G (akım girişi) ve Ç (akım çıkışı) ile gösterilmiş akım yolunun değişimine de dikkat ediniz.
Manyetik röleler üzerinde bulunan kontak sayısı ve çeşidine göre sınıflandırılabilir. Tek kontaklı ve tek konumlu röle üzerinde tek bir anahtar vardır ve bu anahtara ters çalışan bir başka anahtar da yoktur. Sadece bir yükün açılıp kapanmasına yarar. Tek kontak çift konumlu röleler ise üzerinde bulundurduğu anahtarın konum değiştirmesi sonucu bir yükü çalıştırırken diğerini durdurur. Benzer şekilde röledeki paralel çalışan kontak sayısı artırılıp çok kontaklı röleler elde edilebilir. Şekil 1.3’te içi yapısı resmedilen röle iki kontaklı ve çift konumlu bir röledir.
1.3.2. Dil Kontak Röleler
Havası alınmış bir cam tüp içine manyetik alandan kolayca etkilenen metal kontakların yerleştirilmesi ile yapılan röleye dil kontak , kontak sayısı fazla ise dil kontak rölesi denir. Dil kontakların sıvı seviye kontrol, su altında çalışan cihazlarda, uzaktan kontrol anahtarı ve otomobillerin uyarı ışıkları gibi birçok kullanım alanları vardır.
Dil kontaklı rölelerde kontağın kapanması için bir mıknatıs yaklaştırmak veya cam kılıf üzerine sarılan bobin üzerinden akım geçirmek yeterlidir.Dil kontaklar manyetik alan kontrollü anahtardır.Anahtarın açılıp kapanması ise manyetik alan değişimine bağlıdır.
Ad:  5.jpg
Gösterim: 5580
Boyut:  8.2 KB
Şekil 1.4: Dil kontak
1.3.3. Termik Röleler
Ortamdaki ısı değişikliğine göre kontaklarını açan ya da kapayan röle türüdür.Termik röleler çalışma sırasında aşırı ısınan motorların durdurulmasında veya ütü, saç kurutma makineleri gibi ısı üreten cihazlarda uygun ısı seviyesinde daha fazla ısınmayı engellemek amacı ile sıklıkla kullanılır.
Termik röleler içindeki bi-metal adı verilen özel bir metal bileşimi sayesinde ortamın ısısı, belirlenen ısı değerinin üzerine çıkında yüke giden akımı keser.Bi-metal ısı altında farklı genleşme gösteren iki metalden oluşur.Metallerin biri hızlı ve fazla genleşirken diğeri çok az genleşerek bi-metal bileşimin bir yönde eğilmesini sağlayarak ısı enerjisini hareket enerjisine çevirir.Bu hareket enerjisi kontakları kapamak için kullanılır.Termik röleler birçok farklı yapıda olabilir. Motor kontrol devrelerinde kullanılan termik rölelerin içinde ısınmayı sağlayan krom-nikel ısıtıcı varken, ütü vb. cihazlarda kullanılan termik röleler cihaz içindekiısıyı kullanır ve içinde sadece bi-metal ve kontaklar vardır.
Ad:  6.jpg
Gösterim: 5444
Boyut:  22.0 KB
Şekil 1.5: Termik röle
Bu iki farklı termik rölenin iç yapısı Şekil1.5’te verilmiştir. Birinci rölede bi-metal ısının etkisi ile palet üzerine eğilerek kontakların hareket etmesini sağlar. İkinci rölede ise ısı etkisi ile gevşeyen bi-metal ağırlığında etkisi ile kontak üzerine düşerek kontağın açılmasına neden olur.
1.3.4. Aşırı Akım Koruma Röleleri
Bir yük devresinde hattın başına konulan sigortalar çalışma karakteristikleri nedeni ile yükü değil hattı korurlar.Yükleri arızadan önce korumak için çeşitli röleler kullanılır. İşte aşırı akım rölesi, aşırı akımların motor sargılarına vereceği zararları önlemek amacı ile kullanılır. Aşırı akım koruma röleleri motorları, sistemleri aşırı akıma karşı korumak için tasarlanmıştır.
Bir fazlı alternatif akım devrelerinde yalnızca bir iletkene, üç fazlı devrelerde ise her üç faz iletkenine bağlanan aşırı akım röleleri kumanda devresindeki devreye seri bağlı, normalde kapalı kontağı kumanda eder. Aşırı akım rölelerinde akım ayarı, röle üzerinde bulunan ayar vidası ile yapılır. Motorların anma akımlarına göre belirli sınırlar içerisinde akım ayarı yapılır.
Ad:  7.jpg
Gösterim: 5384
Boyut:  6.2 KB
Şekil 1.6: Aşırı akım rölesi
Aşırı akım röleleri, yük devresine seri olarak bağlanır ve üzerinden yük akımı geçer Yük geçici bir arıza nedeniyle veya yol alma anında çektiği kısa süreli aşırı akımlarda sargılar zarar görmez ve bu durumda rölenin devreyi açmaması istenir. Bunun içinde rölenin devreyi açması, geciktirici bir sistem ile önlenir
Akım değeri normal sınırlar içinde ise çıkış rölesi çekili konumundadır. Akım ayarlanan değerin üzerine çıkarsa çıkış rölesi gecikme süresi sonunda kontağını bırakır ve bağlı olduğu motor veya sistemi devreden çıkarır.
Aşırı akım röleleri yapılarına göre ikiye ayrılır. Bunlar:
Termik aşırı akım rölesi
Manyetik aşırı akım rölesi
1.4. Uygulama Devreleri
1.4.1. LED Yakıp söndürme
Şekil 1.7’de verilen devre ile Led1,röle ve buton kontrolü ile yakıp söndürülebilir.Normalde kapalı olan kontak boş olduğu için röle bobin uçlarında gerilim yokken led sönük konumdadır. Mavi ile gösterilmiş akım yolu kullanılamaz. Butona basılı tutulduğunda pembe ile gösterilmiş akım yolundan akan akım bobin üzerinden geçerek kontak uçlarının konum değiştirmesini sağlar ve mavi akım yolunun kullanılması mümkün olur.Böylece led yanar.Ledi söndürmek için butondan elimizi çekmeliyiz.
Ad:  8.jpg
Gösterim: 5441
Boyut:  5.0 KB
Şekil 1.7: LED yakıp söndürme
1.4.2. Flip-Filop Yapma
Flip-Flop, sayıcı ve hafıza devrelerinde kullanılan dijital veri saklama hücresidir. 1(bir) veya 0(sıfır) verisini güç kesilinceye kadar koruyabilir. Girişlerine uygulanan gerilimlerin değiştirilmesi ile çıkış uçlarında sakladığı değerler değiştirilebilir.En basit flipflop olan SR flip-flop (Set-Reset Flip-Flop) Set ucuna gerilim verildiğinde lojik 1 bilgisini Reset ucuna gerilim verildiğinde lojik 0 bilgisini saklar. SR flip-flop devresinin girişlerine göre çıkış tablosu ve röle ile yapılmış devresi şekil 1.8 de verilmiştir. Devrede Set=1 ve Reset=0 olduğunda Q=1 çıkışı gösterilmiştir.
Ad:  9.jpg
Gösterim: 5419
Boyut:  8.9 KB
Şekil 1.8: SR Flip-Flop
1.4.3. Mühürleme
Bir yükün çalışmaya başlamasını ve durdurulmasını iki buton ile kontrol eden devreye mühürleme devresi denir.Mühürleme devrelerinin temel çalışma mantığı rölenin bobin besleme geriliminin yine röle kontakları üzerinden verilmesine dayanır.
Ad:  10.jpg
Gösterim: 5373
Boyut:  4.9 KB
Şekil 1.9: Mühürleme
Şekil 1.9’da verilen mühürleme devresinde başlama butonuma bir anlık dahi olsa basıldığında A ve B ile gösterilmiş paletler röle bobinine enerji geldiğinden yer değiştirir. Başlama butonu devre dışı kalarak bobin enerjisi A paleti üzerinden karşılanmaya başlanır ve mühürleme(sabitleme manasında) gerçekleşir. B paleti üzerinden de yük çalışmaya başlar. Mühürü açmak için durdurma butonuna bir anlık da olsa basmak yeterlidir. Bu durumda paletler konum değiştirerek yük ve bobin enerjileri kesilir.
1.4.4. Kapı Devreleri
Röleler ile akım akışının kontrolü sağlanarak çeşitli kapı devreleri yapılabilir.Örnek devreler aşağıda verilmiştir.
Ad:  11.jpg
Gösterim: 5064
Boyut:  14.7 KB
Şekil 1.10: AND ve NAND devreleri
Şekil 1.10’da verilen And devresinde verilen üç röleninde bobinlerine enerji gelirse paletlerini kendilerine çekecekler ve çıkıştaki lambaya akım ulaşacaktır.Eğer bobinlerin herhangi birine enerji gelmez ise (A,B,C girişlerinin herhangi biri sıfırlanırsa) akım boş bırakılmış kontak uçlarının birinde kalacaktır. Şekil 1.10 da verilen Nand devresinde ise herhangi bir rölenin bobin gerilimi kesilirse normalde kapalı kontak üzerinden çıkışa akım ulaşacaktır.
Şekil 1.11’de verilen Or devresinde A,B,C girişlerinin bağlı olduğu rölelerden birinin bobbin enerjisinin olması çıkıştaki lambanın yanmasını yani çıkışın lojik 1 olmasını sağlar. Nor ise Or devresinin tam tersi olarak çalışır.
Ad:  12.jpg
Gösterim: 4879
Boyut:  12.0 KB
Şekil 1.11: OR ve NOR devreleri
1.4.5. İki LED İçin Biri Sönmeden Diğeri Yanmayan Devre
Ad:  13.jpg
Gösterim: 4975
Boyut:  5.4 KB
Şekil 1.12 Röle ile iki ayrı yükün kontrolü devresi
Şekil 1.12’de verilen devrede rölenin normalde kapalı kontağı üzerinden yeşil renkte gösterilmiş yol üzerinden akım akarak Led2’nin ışıma yapması sağlanır. Bu sırada butona basılmamıştır. Dolayısı ile pembe renkte gösterilmiş akım yolundan akım akmıyor dolayısıyla da röle bobininden de akım geçmiyordur. Butona basılı tutulursa pembe akım yolundan geçen akım ile rölenin paleti hareketlenir ve çift konumlu anahtar konum değiştirir. Böylece mavi akım yolundan akım akar ve Led1 ışıma yapar.
1.4.6. Dil Kontak ile Araç Far Kontrolü
Ad:  14.jpg
Gösterim: 4893
Boyut:  6.1 KB
Şekil 1.13 Dil kontak ile araç far kontrol devresi
Şekil 1.13’te verilen uygulama devresinde RL1 ve RL2 ile gösterilen dil kontakların üzerine sarılmış iletken tellerden geçen akım sağ ve sol farların ışıma yapmasını sağlamaktadır. Aynı zamanda bu akım dil kontak üzerinde manyetik alan oluşturur ve dil kontakları kontaklarının kapanmasını sağlayarak LD1 ve LD2 ile gösterilen ledlerin ışıma yapmasını sağlar. Bu ledler araçlarda gösterge paneline takılır ve şoföre farların ışıma yaptığını gösterir. Şayet farlarda bir sorun olursa(lambaların patlaması veya hattın kopması gibi) akım akışı kesilecek ve dil kontağın kontakları birbirinden ayrılarak ledlerin sönmesini sağlayacaktır. Böylece şoför farların yanmadığını anlayacaktır.
2. KONTAKTÖR
2.1. Kontaktör Nedir
Elektrik devrelerini açıp- kapamaya yarayan ve kumanda sistemiyle uzaktan kumanda edilebilen büyük güçlü elektromanyetik anahtarlara kontaktör denir. Kontaktörler alternatif gerilimde çalışması ve yüksek akım ve gerilim değerlerini kontrol etmesi ile rölelerden ayrılır.
Kontaktör seçiminin en önemli noktalarından birisi,yükü iyi anlayabilmek ve ani yük karakteristik büyüklüklerini iyi tespit edebilmektir.Bunun için şu hususlara dikkat etmek gerekir.
İşletme gerilimi(Ue)
İşletme akımı(Ie)
Bobin gerilimi
Kesilebilecek akım(Ic)
Kullanma sınıfı
Çalışma türü ve kontak ömrüdür
2.2. Yapısı ve Çalışması
Elektromıknatıs, palet ve kontaklar olmak üzere üç kısımdan oluşur.
Elektromıknatıs: Bir demir nüve ve üzerine sarılmış bobinden meydana gelir. Bobine gerilim uygulandığında geçen akım manyetik alan oluşturarak mıknatısiyet meydana getirir. Alternatif akımla çalışan kontaktörün nüvesi silisli sacların paketlenmesiyle yapılır. Nüvenin ön yüzüne açılan oluklara bakır halkalar oturur. Bakır halkalar alternatif akımın yön ve değer değişimlerinden etkilenerek titreşim yani gürültü yapmasını önlemek içindir. Doğru akımla çalışan kontaktörün nüvesi yumuşak demirden tek parça olarak yapılır. Bobin akımı kesildiğinde demir nüvede kalan artık mıknatısiyetten dolayı paletin nüveye yapışık kalmasını önlemek için nüvenin palete bakan kısmına plastik pullar konur. Çalışma akımı ve kontak akımına bağlı olarak elektromıknatıslar kullanılır.
Ad:  15.jpg
Gösterim: 4932
Boyut:  7.7 KB
Şekil 2.1: Kontaktörün iç yapısı
Palet: Kontaktör nüvesinin hareketli kısmına palet denir. Demir nüvenin mıknatıslanması ve yayların itmesi sonucu hareket eder. Palet üzerine kontaklar monte edilmiştir. Demir nüve mıknatıslandığında paleti çeker ve bazı kontaklar açılırken bazı kontaklar kapanır. Demir nüveye sarılı bobinin enerjisi kesildiğinde, yayların itmesi sonucunda palet eski konumuna döner.
Kontaklar: Gümüş, bakır-nikel, kadmiyum, demir, karbon, tungsten ve molibdenden yapılmış alaşımlardan yapılır. Kontaklar biri sabit diğeri hareketli olmak üzere iki kontaktan meydana gelir. Normalde açık ve normalde kapalı olmak üzere iki tip kontak vardır. Palet üzerine monte edilen hareketli kontakların bir kısmı kontaktör çalışmazken açık konumda, bir kısmı ise kapalı konumdadır. Kontaktör üzerinde istenenden fazla kontak vardır. Bu kontaklardan bazıları konum değiştirirken yıpranırken bazıları kullanılmadığından yıpranmaz. Bu dengesizliği önlemek için, devre akımı fazla ise boş kalan kontaklar diğer kontaklarla paralel bağlanır, devre gerilimi yüksekse boş kontaklar diğer kontaklara seri bağlanır.
2.3. Çeşitleri
Kontaktör çeşitleri: Akım cinsine ve imalat durumuna göre ikiye ayrılırlar.
Akım cinsine göre:
Doğru akım kontaktörleri
Alternatif akım kontaktörleri
İmalat durumuna göre:
Elektromanyetik kontaktörler
Basınçlı havalı kontaktörler
Elektro-pnomatik kontaktörler
Ad:  16.jpg
Gösterim: 4714
Boyut:  5.9 KB
Şekil 2.2: Röle çeşitleri
2.4. Uygulama Devreleri
2.4.1. 220 V’luk Lambanın Yakıp Söndürülmesi
Ad:  17.jpg
Gösterim: 4726
Boyut:  3.2 KB
Şekil 2.3: Lamba kontrolü
Yukarıda şeması verilen örnek devreye iki buton bir lamba ve bir de kontaktör kullanılmıştır.Röle uygulamalarında örneklendiği gibi kontaktörlerde mühürlenebilir. Rölelerde olduğu gibi bobin enerjisi önce bir başlama butonundan sonrada bir kontak üzerinden geçirilerek sağlanır.Başlama butonuna basıldığında lambanın yandığını gözlemleriz. Durdurma butonu ise bobin enerjisini keserek mühürleme kontağının açılmasını sağlar ve lambanın sönmesine neden olur.


Kaynak: Elektrik.gen.tr

BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
nejatac - avatarı
nejatac
Ziyaretçi
2 Haziran 2010       Mesaj #2
nejatac - avatarı
Ziyaretçi
Alıntı
uykucini adlı kullanıcıdan alıntı

arkadaşlar elimde bir tane 12 v elektirk motoru var ben bunun ileri geri yapmasını istiyorum.Fazla elekrik bilgisine sahip olmadığım için rolenin nasıl bağlanacağını bilmiyorum yardım edebilecek biri var mı acaba?

Merhaba,
Ben de çok bilgili olmamakla beraber size kısmen yardımcı olabileceğimi sanıyorum.
Sponsorlu Bağlantılar
Öncelikle çalıştırmak istediğiniz 12 voltluk motorun çok akım çekip çemediğini belirtmeniz gerekir.Bu bir otomobil marş motoru da olabilir, küçük bir fan motoru da olabilir.
Öncelikle bir motora bir yöne doğru hareket verdirilmişse, hareket esnasında kazanmış olduğu kinetik enerjiden dolayı, çok âni olarak ters yönde hareket komutu verilmesi motora ve güç kaynağınıza zarar verecektir.Bu ve benzer nedenlerle öncelikle amacınızı ve elinizdeki
imkân ve malzemelerin özelliklerini belirlemeniz ve belirtmeniz gerekir.Voltaj 12 volt gibi düşük, vermeniz gereken akım da çok yüksek ise açıp kapama esnasında kontak uçlarında ark meydana gelecektir.Bu da kontakların oksitlenmesine, yanmasına veya yapışmasına, kısacası kullanacağınız rolenin bozulmasına neden olacaktır.Bu durumu önlemek için sanırım kontaktör kullanmanız gerekecektir.Tabii ki bu motor büyük ve çok akım çeken bir motor ise..
Böyle durumlarda role yerine farklı devre elemanları kullanılabiliyor ama benim çok fazla bilgim yok ve bilen birileri beni de aydınlatacak bilgileri verebilirlerse çok memnûn olurum.
Eğer çok büyük ve güçlü bir motora çok ani ters yönde hareket verdirmek gerekecekse bu durumda motorun âni frenleme yapabilmesi gerekir.Bu da mekanik olarak çok zor olduğundan dolayı elktromanyetik olarak sağlanmalıdır.Bunun da nasıl yapıldığını bilmiyorum.
Bir diğer alternatif ; servo motorlardır.Çok fazla emin olmamakla birlikte step motor da denilen ve son derece milimetrik hareketler yaptırılabilen bu tip motorlara âni olarak yön değiştirtebiliniyor ama hem pahalı ve hem de sürülmesi özel devre gerektiriyor ve çok uzun süreli yük gerektirebilecek işlerde kullanılmıyor (Bildiğim kadar ile).
Yukarıda yazdığım konularda ekleme ve düzeltme yapabilecek arkadaşlara şimdiden teşşekür eder, saygılar sunarım.Bu konularda ben de çok fazla bilgi sahibi değilim ve kendimi geliştirmek istiyorum.Saygılarımla...
nejatac - avatarı
nejatac
Ziyaretçi
2 Haziran 2010       Mesaj #3
nejatac - avatarı
Ziyaretçi
Alıntı
uykucini adlı kullanıcıdan alıntı

arkadaşlar elimde bir tane 12 v elektirk motoru var ben bunun ileri geri yapmasını istiyorum.Fazla elekrik bilgisine sahip olmadığım için rolenin nasıl bağlanacağını bilmiyorum yardım edebilecek biri var mı acaba?

Ayrıca, motora yaptırmak istediğiniz işin ve hareketin özelliklerini de çok daha ayrıntılı
olarak belirtmeniz gerekir." İleri geri " hareketi çok yüzeysel bir betimleme.
Motora bir ileri bir geri hareket verdirmek beraberinde bir çok sorun getireceği için,
eğer bu ileri-geri hareketleri birbirine eşit ve devamlı birbirini tekrarlayan hareketler olacaksa,
bu işi o motora, --devamlı aynı yönde dönerken-- mekanik olarak yaptırmak daha mantıklı.
Bunun için motoru bir yere sabitledikten sonra miline dairesel ya da elips şeklinde (Ekliptik) bir parça takabilir ve bu dairesel parçanınmotor miline (Merkezine) uzak bir başka noktasına da bir delik delip, oraya da mafsallı bir kol mente edebilirsiniz.
Bütün bunlarla uğraşacağınıza, piyasadan bir dekupaj motoru satın alabilirsiniz.
Bir dekupaj motoru da dönme hareketini ileri geri harekete çevirir ve çok daha zahmetsiz
olacaktır.
Kolay gelsin...
AndThe_BlackSky - avatarı
AndThe_BlackSky
VIP VIP Üye
15 Haziran 2011       Mesaj #4
AndThe_BlackSky - avatarı
VIP VIP Üye
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Relay

Otomotivde kullanılan minyatür bir röle tipi

Röle, elektromanyetik çalışan bir devre elemanıdır. Yani üzerinden akım geçtiği zaman çalışan devre elemanıdır. Röle; Bobin, Palet ve Kontak olmak üzere üç bölümden meydana gelir. Bobin kısmı rölenin giriş kısmıdır. Palet ve kontak kısmının bobin ile herhangi bir elektriksel bağlantısı yoktur.
"Röle", başka bir elektrik devresinin açılıp kapanmasını sağlayan bir elektriksel anahtardır. Bu anahtar bir elektromıknatıs tarafından kontrol edilir. 1835'te Joseph Henry tarafından icat edilmiştir.
Rölenin kontakları normalde açık ("Normally Open - NO"), normalde kapalı ("Normally Closed - NC") veya kontakta değişen cinsten olabilir.
Röleler transistör görevi gibi görürler örneğin basit bir 3 bacaklı rölede akım verdiğiniz zaman şasedeki kol diğer taraftaki akımı açar yani kontrol için kullanılabilir.
Yalnızca transistörlerden bir farkları vardır:direnç ile kulanmak gerekmez. Bobin iki kontağı mıknatısladığı zaman rölenin bir kontağı açılır bir kontağı kapanır.
Röleler düşük akımlar ile çalışan elektromanyetik bir anahtardır. Üzerinde bulunan elektromanyetik bobine rölenin türüne uygun olarak bir gerilim uygulandığında bobin mıknatıs özelliği kazanır ve karşısında duran metal bir paleti kendine doğru çekerek bir veya daha fazla kontağı birbirine irtibatlayarak bir anahtar görevi yapar.
Tristör ve Triyak'ların imal edilmesinden sonra popülerliğini kaybeden röleler yine de birçok alanda hala kullanılmaktadır. Tristör ve triyak'lara göre tek avantajı tek bir bünye içinde birden fazla anahtar kontağına sahip olabildiği için birden fazla yükü aynı anda açabilir veya kapatabilir hatta aynı anda bazı yükleri açıp bazıların kapatabilir. Bu işlem tamamen rölenin kontaklarının dizaynı ile ilişkilidir. Röleler hem A.C. hem D.C.’de çalıştırmak üzere kullanılabilirler. Genel olarak; röleler anahtar(switch) ve ölçen röleler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Ayrıca; röleler çalışma, kullanılış maksadı ve devreye bağlanış şekline göre de gruplandırılırlar.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
Mira - avatarı
Mira
VIP VIP Üye
5 Ağustos 2012       Mesaj #5
Mira - avatarı
VIP VIP Üye
Röle
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

İçinde bir elektriksel olayın, başka bir elektriksel olayın durmasını ya da başlamasını denetlediği elektrikli aygıt. Birçok çeşidi olmakla birlikte elektromanyetik ya da katı hal röleleri çoğunluktadır. Elektromanyetik röleler genellikle bir sarımdan geçen akımın bir armatürü, diyaframı vb. çekmesi ve bunun da temas halindeki uçları birbirinden ayırarak akımı kesmesi biçiminde çalışır. Katı hal rölelerinde devre kesici rolü bir ya da iki tristör (silisyumlu yarı iletken doğrultucu) yerine getirir. Ayrıca akımın ısı etkisinden yararlanarak yapılmış termik röle ve zaman rölesi çok yaygın olarak kullanılan rölelerdir.
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
26 Kasım 2015       Mesaj #6
Safi - avatarı
SMD MiSiM
RÖLE a. ve sıf. (fr. relais; relayer, yerine geçınek, değiştirmekten).
1. Temel olarak, bir bobin ve kontaklardan oluşan ve küçük bir u yarma akımıyla bir devreyi açmaya ya da kapamaya yarayan komütasyon öğesi; telekomünikasyon tekniğinde telefon santrallaıında ve genel olarak tüm otomatik kontrol sistemlerinde yaygın olarak kullanılır
2, Telekomünikasyon tekniğinde iki ya da birçok iletim arasında aracılık yapan bir sistem ya da düzenek için kullanılır: röle istasyon, röle uydu.

—Astr Röle istasyonu, telsiz işaretlerini, başka bir röle istasyonuna ya da gideceği son istasyona herhangi bir zayıflatma ya da yükseltme yapmadan, ilk merkezden çıktığı gi bi gönderen ara istasyon.

—EleHron. Gecikmeli zaman rölesi, bir kontafjı, bir gecikme zamanından sonra açmaya ya da kapamaya yarayan aygıt.

—Eleiıtrotekn. Artı-sıfır ya da eksi-sıfır rölesi, değeri, ya bir devreyi kapamak için gereken ı değerden büyük ya da bu devreyi açması için gerekli değerden küçük bir büyük beslenen elektrik rölesi. || Belirti zaman rıi ilesi, kendini niteleyen zamanlann hiçbiri, duyarlığa ilişkin belirlemelere konu oluşturmayan elektrik rölesi. || Belirsiz zaman rölesi, kendini niteleyen zamanlann biri ya dci birçoğu, özellikle duyarlığa ilişkin belirler nelere konu oluşturan elektrik rölesi. || Çiıtkarartı röle bir giriş büyüklüğü etkisiyle olurum değiştirdiğinde; bu etki ortadan kalıksa da aynı durumda kalan elektrik rölesi. (Bu röleyi ilk durumuna getirmek için, uyttun bir başka büyüklük uygulamak gerekir.) || Elektrik rölesi, üzerine etkiyen giriş devrelerinde belli koşullar sağlandığın- da,bir ya da birçok elektriksel çıkış devresinde ani ve önceden belirlenmiş değişimler oluşturmaya yarayan aygıt. || Elektrome- kanik röle lojik işlemin, giriş devresinden yada devrelerinden geçen elektrik akımının etkisizle göreli olarak yer değiştiren mekanik öğ elerle sağlandığı elektrik rölesi. (Bk. ans'iri. böl.) || Ölçme rölesi, ayırtedici nitelikteki büyüklüğü, belirli koşullarda ve belirli bir duyarlıkla, çalışma değerine ulaştığında çalışacak biçimde tasarlanmış elektrik rölesi. || Statik röle lojik işlemin, hareketli her lür iğnenin dışında, elektronik, manyetik, optik ya da başka öğelerle sağlandığı elektrik rölesi. (Statik bir rölenin, çıkış devrelerinden en az birinde ve kontak bulunup ıbulunmamasına bağlı olarak, çıkış konfcıidı ya da çıkış korıtaksız olduğundan söz edilir.) |j Tekkarariı röle bir giriş büyüklüğü ellrisiyle durum değiştirdiğinde; bu etki ortadan kalkınca ilk durumuna geri dönen elektrik rölesi.

—Siber. Bir kaynağın enerjisini, kaynak enerjisinden çok daha küçük bir enerji kullanan bir kumanda işaretinin etkisiyle tıkayan ya da uçığa çıkaran organ. (Elektromekanik rölsılerden başka,manyetik röleler, devingen parçası olan ya da olmayan pnömatik röleler [FLÜİDİK] ve tranzistorlu ya da tiristortu, elektronik röleler vardır.) || Bir kumanda işareti ile kumanda edilen bir işaret arasına yerleştirilen güç yükseltici düzenek. (Kimi teknolojilerde YÜKSELTEÇ de denir.)

—Telekem. Edilgin radyoelektrik rölesi, aldığı dalgaların yayılma doğrultusunu de ğiştiren büyüt; boyutlu yansıtıcı. (Örneğin bir vadiye hİ2imet vermek için, bir tepeye yerleştirilebilir.) || Radyoelektrik ya da Hertz rölesi, bir Hertz demetinin ara istasyonu; bir alçıyı besleyer ı bir anten ve bir anteni besleyen bir vericiden oluşur; anten, aldığı işaretleri, bunlara istenen güç ve doğrultuyu vererek yenide n yayımlar. || Telefon rölesi, bir santralda ya da örneğin yarı-elektronik bir otomatik tekrfon santralında, belli işlev leri sağlayan elektromekanik röle || Telgraf rölesi, telgraf işaretlerinin ötelenmesini sağlamaya yarayan çalışması çok hızlı, elektromekanik ya da elektronik röle.

—ANSİKL. Elektrotekn. Elektromekanik röle. Temel olarak, bir ya da birçok yalıtılmış lam taşıyan bir aleti çeken bir elektromık natıstan oluşur. Elektromıknatıs bobinine hiçbir akım gönderilmediğinde bu lamlar, bir yay ya da kalıcı mıknatıs etkisiyle "dinginlik" kontaklarına dayanır; bobine gönderilen uygun bir akım ise (uyanlmış röle), lamlann "çalışma" kontaklarına dayanmasına neden olarak, röleyi kapatır. Dinginlik vs çalışma kontakları, çoğu kez evirticiler biçiminde gruplanmıştır. Aynı rölede çok sayıda evirtici bulunabilir ve bu, elektromekanik röleleri, öbür röle türlerinden üstün kılan temel özelliktir. Elektromekanik rölelerin yanıt zamanı, hareketli öğelerin eylemsizliği ve kursu azaltılarak, küçültülebilir (örneğin, çubuklu röleler). Kullanım süreleri, eylemsiz atmosfer ya da cıva içinde yüzen kontaklar gibi çeşitli düzenlemelerle artınlabilir.
Elektronikteki gelişmelere rağmen, elektromekanik rölelerin, ardışıl otomatik sistemlerde güç öğesi ve özellikle de takım tezgâhlan alanında, hâlâ çok sayıda uygulaması vardır. Otomatik telefon sistemlerinde uzun süre anahtarfama öğesi olarak kullanılan elektromekanik röleler; günümüzde bu alanda yerini, elektronik komütatörlere bırakmıştır.


Kaynak: Büyük Larousse

Benzer Konular

17 Nisan 2011 / çekici Cevaplanmış
11 Mart 2017 / Misafir Bilgisayar
22 Mart 2009 / leylak Soru-Cevap
20 Kasım 2015 / Ziyaretçi Taslak Konular
10 Ağustos 2011 / hercan_17 Soru-Cevap