Arama

Eşeysel Dimorfizm

Güncelleme: 30 Mayıs 2014 Gösterim: 3.361 Cevap: 1
_EKSELANS_ - avatarı
_EKSELANS_
Kayıtlı Üye
2 Temmuz 2013       Mesaj #1
_EKSELANS_ - avatarı
Kayıtlı Üye
Seksüel Dimorfizm
MsXLabs.org
Sponsorlu Bağlantılar

245px Male and female pheasant
Dişi solda, erkek sağda

Eşeysel dimorfizm, erkek ve dişi eşeyler arasında vücut boyutu ve şekli, renk veya desen bakımından farklılıklar görülmesi. Örneğin vücüt boyutu, bazı organların olmayışı, süsleyici tüyler, boynuzlar ve fildişi sayılabilir.

_EKSELANS_ - avatarı
_EKSELANS_
Kayıtlı Üye
30 Mayıs 2014       Mesaj #2
_EKSELANS_ - avatarı
Kayıtlı Üye
Seksüel Dimorfizm
MsXLabs.org & Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sponsorlu Bağlantılar


Descent of Man   Figure 16

Geyik böceği (Lucanidae) cinsel dimorfizme dair klasik bir örnektir. Resim Darwin'in İnsanın Türeyişi adlı kitabından. Üstte dişi, altta ise erkek.

Doğrudan üremeyle ilgili olan ve doğrudan kur yapmaya hizmet etmeyen erkek ve dişi arasındaki cinsel farklılıklara birincil cinsel özellikler denir (cinsel organlar). Doğrudan üremeyle ilgisi olmayıp rakip üzerinde avantaj yakalamaya yarayan ve cinsel seçilimlerle ilgili olan özelliklere ise ikincil cinsel özellikler denir.
Çoğu eşeyli üreyen türlerde erkek ve dişiler, yavru üretimi için yapılan yatırım oranlarında farklılıklar olduğu için farklı denge stratejileri güderler. Bateman ilkesinde de tanımlandığı gibi, yavru üretiminde dişiler birincil olarak daha çok yatırım yapar (memelilerde gebelik veya kuşlar ile sürüngenlerde yumurta üretimi gibi) ve bu ilk yatırımda mevcut olan farklılık, daha sonra beklenen üreme başarısında da farklıklar yarattığı gibi cinsel seçilim çabalarında da farklılıklar yaratır. Cinsel rollerin ters yönde hareket ettiği canlı türleri için deniziğnesi balığı (Syngnathinae) ve Wilson’un büyük denizdüdükçünü en büyük örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca tek eşli monogam türler dışında, dişilerin aksine erkekler yavrunun gerçek ebeveyni olup olmadıklarını tam olarak bilemeyecekleri için kendisiyle genetik ilişkisi olup olmadığı belli olmayan yavruyu büyütmek uğruna pek enerji harcama eğilimine girmezler. Bu faktörlerin sonucu olarak erkekler, dişilere oranla çiftleşmek için daha istekli olurken dişiler de tipik olarak eş seçimi yaparlar (ördekler, primat ve diğer bazı hayvanlarda görülen (zora başvurulan çiftleşmeler dışında). Cinsel seçilimin etkileri dolayısıyla genellikle dişilere oranla erkeklerde daha belirgin olarak gözlemlenir.
Bir türün dişileri ile erkekleri arasında ikincil cinsel özelliklerde görülen farklılıklara cinsel dimorfizm denilir. Bu diformizler hemen göze çarpmayan küçük farklıklar olabileceği gibi belirgin olarak gözlemlenebilen boy ve boyut gibi farklıkları da olabilir. Bunun gibi boynuz büyüklüğü, yapısı veya renk desenlerinde de aşırı farklılaşmalar görülebilir. Buna cinsel boyut dimorfizmi denir ve genellikle SSD olarak kısaltılır (İng: sexual size dimorphism). Cinsel dimorfizme doğada bolca rastlanır. Bu örnekler sadece erkek geyiğin boynuzlara sahip olması ve pek çok erkek kuşun aynı türün dişisi ile karşılaştırıldığında çok daha parlak bir renge sahip olmasını kapsar. Tavus kuşu erkeklerinin dişisinin yoksun olduğu ayrıntılı ve renkli kuyruk tüyleri ile genellikle dimorfizmin en olağanüstü örneği olarak gösterilir. Omurgalılar arasında en büyük cinsel boyut dimorfizmine sahip olan tür, dişisinden 30 kat daha büyük olan ve deniz salyangozların veya midyelerin boş kabuklarını üremek için kullandığından kabuk sakini olarak da adlandırılan çiklit balığıdır (Neolamprologus callipterus). Aşırı cinsel boyutlu dimorfizm, dişilerin erkeklerden daha büyük olduğu erkeklerinden büyük örümceklerde de oldukça yaygındır.

Benzer Konular

30 Eylül 2009 / Misafir Soru-Cevap
30 Mayıs 2014 / _EKSELANS_ Zooloji