Ses hangi ortamlarda yayılır? - Sayfa 6

Ses boşlukta yayılmaz...
Ortamda mutlaka madde bulunmalıdır...
Bunlardan yola çıkarak sesin uzayda ve vakumlanmış ortamlarda yayılmadığını çıkarabilirsin...
Ses katı,sıvı ve gaz da yayılır...
Ses hızı havada, deniz seviyesinde ve 15 °C sıcaklıkta 340 m/s (340 metre/saniye) (yaklaşık 1.224 km/saat) olarak alınır.
Bütün maddeler tanecikli yapıdadır. Ses dalgaları maddenin içerisindeki bu tanecikleri titreştirerek ilerler. Tanecikler arası mesafe katı maddelerde çok azken sıvılarda fazla, gazlarda ise daha fazladır.
Katı maddelerde yaklaşık 5000 m/s olarak yayılır...
Sıvılarda yaklaşık 1500 m/s olarak yayılır...

Örnek:
Madde Adı Yayılma Hızı (m/s)
Hava 340
Su 1500
Tahta 4700
Demir 5100
Boşluk yayılmaz

SES HANGİ ORTAMDA DAHA HIZLI YAYILIR

ben tam olarak bulamadım!

SES HANGİ ORTAMDA YAYILIR.

ses bir enerji türüdür ile ilgili deneyler var mesela karlı bir dağdayken yüksek sesle bağırdığımızda karlar düşüp çığ oluşturur

yaaaaa bi ortamın sesteki yayılma hızının ölçümünü istiyorum

ses hangi ortamda daha iyi yayılıııır

SES
Ses kaynakları titreşerek ses meydana getirir Titreşim, bir cismin ileri geri gidip gelme hareketidir Ses veren her şey titreşir Titreşen cisimler ses oluşturur Ses veren cisimler esnektirEsnek olan cisimler ses dalgaları meydana getirebilir ve ses dalgalarını iletebilir
Ses üreten varlıklara ses kaynağı denirSes madde değil, enerjidir
SESİN OLUŞMASI VE YAYILMASI
Ses dalgaları titreşim kaynağından enerji taşırlar Bu enerji, çeşitli ortamlar tarafından iletilir Bu esnada ortam yer değiştirmez, hareket eden madde değil, hareket enerjisidirSu yüzeyindeki dalgalar ile havada yayılan ses dalgaları farklıdır Su dalgalarını gördüğümüz halde, ses dalgalarını göremeyiz Ses dalgaları havada küresel olarak yayılır Cisimlerin titreşmesi ile meydana gelen sesin kulağımıza kadar gelebilmesi için ses kaynağı ile kulağımız arasında katı-sıvı-gaz gibi esnek bir ortamın bulunması gerekir
Yani ses boşlukta yayılmaz Sesin farklı ortamlarda yayılma hızı da farklıdır
Sesin yayılma hızı bazı etkenlere bağlı olarak değişirBunlar;
1- Sesin yayılma hızı ortamın sıcaklığına bağlıdır
Sesin 0ºC de havada yayılma hızı 331m/s olduğu halde 20ºC de 344 m/s ‘dir Sıcaklık artıkça sesin o ortamdaki yayılma hızı da artar
2- Sesin yayılma hızı ortamın cinsine bağlıdır
Ses katı maddelerde en hızlı, gaz maddelerde ise en yavaştır
3-Sesin yayılma hızı ortamın yoğunluğuna bağlıdır
Ortamın yoğunluğu arttıkça sesin yayılma hızı da artar
Ses oluştuğu ortamlarda dalgalar halinde yayılır

Ses Nasıl Yayılır?

Ses bir enerji türüdür ve dalgalar halinde yayılır Ses dalgalarının yayılabilmesi için ses dalgalarının kaynağından çıktığı ortamda taneciklerin olması gerekir Bu nedenle ses dalgaları katı, sıvı ve gaz gibi maddelerde yani maddesel ortamlarda yayılabilir Boşlukta, maddesel ortam yani tanecikler olmadığı için ses kaynağının titreşim sonucu yaydığı titreşim enerjisi taşınamaz ve ses boşlukta yayılmaz
Ses dalgaları su dalgalarına benzer fakat su dalgaları gibi görünen dairesel dalgalar şeklinde değil, görünmeyen küresel dalgalar şeklinde yayılır
Ses dalgaları, ortamdaki taneciklerin kendilerinin değil, taneciklerin titreşim enerjilerinin taşınması sonucu oluşur Ses kaynağından çıkan ses dalgaları, yayıldığı ortamdaki maddenin taneciklerini titreştirir Titreşen tanecik etrafındaki diğer tanecikleri titreştirir ve bu nedenle ses bir tanecikten diğerine yayılır
Cisimlerin titreşmesi ile meydana gelen sesin kulağımıza kadar gelebilmesi için ses kaynağı ile kulağımız arasında katı – sıvı – gaz gibi esnek bir ortamın bulunması gerekir

NOT :
1- Çevremizde ses çıkaran sayısız varlık vardır İnsanlar, hayvanlar, taşıtlar, müzik aletleri, şelale, rüzgâr, yağmur ses çıkaran varlıklardandır
2- İnsanların birbirleriyle iletişim kurmaları, duygu ve düşüncelerini aktarabilmeleri için konuşmaları gerekir Konuşmanın temel öğesi sestir ve insan sesi de titreşim sonucu oluşur
3- Güneş’in yaydığı ışık Dünya’ya ulaştığı halde Güneş’te oluşan patlamaların sesi duyulamaz Bunun nedeni sesin yayılması için maddesel ortam gereklidir Uzay boşluğunda maddesel ortam olmadığı için Güneş’te oluşan patlamalar duyulamaz
4- Saat, hava dolu fanusta iken çalarsa sesi duyulabilir Fakat havası tamamen boşaltılmış fanusta çalarsa sesi duyulamaz Bunun nedeni, sesin boşlukta yayılamaması ve sesin yayılabilmesi için maddeye ihtiyaç duymasıdır
5- Sesin Yayılmasına Örnekler :
• Sesin yayılması yan yana dizili madeni paralara benzetilebilir Baştaki paraya kuvvet uygulanınca bu paranın enerjisi sırasıyla diğer paralar tarafından en sondaki paraya iletilir
• İki pet bardak ve bunları birbirine bağlayan iple sesin yayılması sağlanabilir
▪ Ses bu olayda katı ve gaz halindeki maddelerde yayılmıştır
▪ Ses, 1 kişinin ağzından çıkar ve hava tarafından 1 pet bardağa ulaşır
▪ Ses, 1 pet bardaktan ipe ve ipten de ikinci pet bardağa ulaşır
▪ 2 pet bardaktan havaya yayılır ve 2 kişiye ulaşır
• Bir yüzücünün su altında çıkardığı ses, su altındaki diğer kişiler tarafından duyulabilir
• Diyapazona lastik tokmağı ile vurulunca, tokmağın enerjisi diyapazona aktarılır Diyapazonun titreşen kolu, kendisine değen hava moleküllerini titreştirir Bu hava molekülleri titreşirken (ileri – geri hareket ederken) etrafındaki diğer hava moleküllerini de titreştirir ve havada görünmez bir dalga hareketi oluşur
• Bir hoparlörden ses yayılırken hoparlördeki kağıt (koni) ileri – geri titreşir Bu kağıt ileri (dışa) doğru hareket ettiğinde önündeki hava moleküllerini iterek sıkıştırır Hoparlördeki kağıt geriye (içeri) doğru hareket ettiğinde önündeki hava moleküllerinin arasını açar Bu şekilde sürekli sıkışan ve ayrılan hava molekülleri ses dalgalarını oluşturur
• Kırıcı ile delme işlemi yapılırken kırıcının ucunun titreşmesi ile oluşan ses, hava tanecikleri sayesinde dalgalar halinde yayılır