Arama

-de, -da eki hangi durumlarda bitişik, hangi durumlarda ayrı yazılır?

En İyi Cevap Var Güncelleme: 22 Ekim 2017 Gösterim: 192.247 Cevap: 15
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
14 Eylül 2009       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
-de/-da ekinin yazımı, -de/-da ekinin cümlede kullanım şekli nasıldır?
-de, -da ekinin bitişik ve ayrı yazıldığı durumlar nelerdir?
EN İYİ CEVABI Misafir verdi
Dilimizde 2 türlü ''de/da'' vardır:
1. Durum eki olan ''-de, -da, -te, -ta'':
Sponsorlu Bağlantılar
İsim soylu sözcüklerde kullanılır. Ses uyumlarına uyum gösterir, isimlere bitişik yazılır. Cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulur.
Örnek:
Masada iki kalem var.
Kalemim evde kaldı.
Çantamı hayvanat bahçesinde unuttum.
Oyuncağım markette kaldı.

2. Bağlaç olan ''de, da'':
Bu bir sözcüktür. Bağlaçtır, kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır. Büyük ünlü uyumuna uyum göstermesine rağmen ünsüzleri değişmez. Cümleden çıkarılırsa cümlenin temel anlamı bozulmaz.
Örnek:
Ben de sizinle geleceğim.
Törende öğretmenimiz de konuştu.

Çalışsan da geçemezsin.
Gitsen de seni düşüneceğim.
Tiyatroya Ayşe de gelecekmiş.
Ben de seninle gelecekmişim.


Eylemlerden sonra gelen "de" ayrı yazılır:

Örnek:
Şimdi gel de Tevfik'e inanma!

BAKINIZ
İsim Çekim Ekleri
Fiil Çekim Ekleri

Son düzenleyen Safi; 28 Mayıs 2016 02:45
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
29 Kasım 2010       Mesaj #2
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
Dilimizde 2 türlü ''de/da'' vardır:
1. Durum eki olan ''-de, -da, -te, -ta'':
Sponsorlu Bağlantılar
İsim soylu sözcüklerde kullanılır. Ses uyumlarına uyum gösterir, isimlere bitişik yazılır. Cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulur.
Örnek:
Masada iki kalem var.
Kalemim evde kaldı.
Çantamı hayvanat bahçesinde unuttum.
Oyuncağım markette kaldı.

2. Bağlaç olan ''de, da'':
Bu bir sözcüktür. Bağlaçtır, kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır. Büyük ünlü uyumuna uyum göstermesine rağmen ünsüzleri değişmez. Cümleden çıkarılırsa cümlenin temel anlamı bozulmaz.
Örnek:
Ben de sizinle geleceğim.
Törende öğretmenimiz de konuştu.

Çalışsan da geçemezsin.
Gitsen de seni düşüneceğim.
Tiyatroya Ayşe de gelecekmiş.
Ben de seninle gelecekmişim.


Eylemlerden sonra gelen "de" ayrı yazılır:

Örnek:
Şimdi gel de Tevfik'e inanma!

BAKINIZ
İsim Çekim Ekleri
Fiil Çekim Ekleri

Son düzenleyen Safi; 30 Mart 2017 00:44
Mira - avatarı
Mira
VIP VIP Üye
8 Ocak 2012       Mesaj #3
Mira - avatarı
VIP VIP Üye

Cümleyi kurallı hale getirirsek ögelerin görevlerini daha kolay buluruz:
''Bulutlar def olup gitsin de güneş elbet çıkar.'' Buradaki de eki bağlaç görevinde olup ayrı yazılır.
Son düzenleyen Safi; 15 Nisan 2016 20:05
theMira
Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
22 Haziran 2012       Mesaj #4
Avatarı yok
Yasaklı
Alıntı

Doğru olan da budur zaten.

da ayrı mı yazılır ?
google birleşik gösteriyor

Bağlaçtır ve ayrı yazılır.

Alıntı
Misafir adlı kullanıcıdan alıntı

Merhaba bana sorulan bir soruda aklıma takılan bir soru oldu ve bana gelen soru ise şöyleydi:
Hayatın? seni mutlu edecek ne olmasını istedin?
Burdaki hayatın kelimesinin sonuna "da" ekler isek yani hayatında seni mutlu edecek ne olmasını isterdin sorusundaki "da" eki bir bağlaç mı yoksa ek mi dir, birleşik mi yoksa ayrımı yazılır? (Hayatın da ya da hayatında) gibi ....
Bilgilendirirseniz sevinirim, teşekkürler

Hayatında seni mutlu edecek ne olmasını isterdin?
Buradaki -da bağlaç değildir. Ek olan -de / -da ekidir ve sözcüğe bitişik yazılır. Bağlaç olan ek ise ayrı yazılır. Bunu anlamanın en kısa yolu cümlenin anlamına bakmaktır. Eğer cümleden çıkarılan -de /-da eki cümlenin anlamını bozmuyorsa bağlaçtır. Bu ek cümleden çıkarıldığında anlam bozuluyorsa ek olan -de/-da' dır.
Mira - avatarı
Mira
VIP VIP Üye
8 Kasım 2012       Mesaj #5
Mira - avatarı
VIP VIP Üye
-da,-de Bulunma Hal Eki ve -da, -de Bağlacının Yazımı

1. Hal eki olan "de" kelimeye bitişik yazılır. Özel isimlerin sonuna geldiğinde kesme işaretiyle ayrılır. Kendisinden önce gelen kelimenin son ünlüsüne göre büyük ünlü uyumuna uyar.
  • Ayakta durmaktan canım çıktır.
  • Otomobil bozulunca yolda kalmışlar.
  • Yurtta sulh cihanda sulh!
  • Dolabın anahtarı Ali'de olmalı.
2. Bağlaç olan "de" ayrı yazılır. Kendisinden önce gelen kelimenin son ünlüsüne göre büyük ünlü uyumuna uyar.
  • Onları da gördünüz mü?
  • Kerem de çalışmasını tamamlamış
theMira
Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
8 Kasım 2012       Mesaj #6
Avatarı yok
Yasaklı
Alıntı
Misafir adlı kullanıcıdan alıntı

eğer de da ekini cümlede ekliceğin zaman elinle kapat uyuyorsa ayrı yaz öğretmenimiz öyle öğretti

Cümleden çıkarılan -de /-da eki cümlenin anlamını bozmuyorsa bağlaçtır.Bu ek cümleden çıkarıldığında anlam bozuluyorsa ek olan -de/-da' dır.

Örnek=> Karadelikler de uzayda gizemi çözülemeyen büyük bir sır.

* Yukarıdaki örnek cümlede ayrı yazılan -de eki bağlaç,bitişik yazılan -de eki ise hal ekidir.Ayrı yazılan -de eki cümleden çıkarıldığında anlam bozulmuyorken,bitişik yazılan -de eki çıkarıldığında anlam bozuluyordur.
_EKSELANS_ - avatarı
_EKSELANS_
Kayıtlı Üye
9 Ocak 2013       Mesaj #7
_EKSELANS_ - avatarı
Kayıtlı Üye
“-de/-da” eki ve “de/da” bağlacının yazımı

Bugün güzel Türkçemizin içinde bulunduğu vahim durumun aslında bir nedeni de dilimizi düzgün kullanmamamızdan kaynaklanıyor. Biz ne kadar güzel kullanırsak, dilimizin kurallarına ne kadar riayet edersek, dilimizi o kadar sağlam temeller üzerinde tutarız.
Türkçede yapılan en büyük hata bağlaç olan “de/da” ile ek olan “-de/-da” nın yazımıdır. Bildiğiniz gibi birisi ayrı yazılır, birisi ise bitişik.
Bağlaç olan “de/da” ayrı yazılır.
Ek olan “-de/-da” bitişik yazılır.

Sanırım buraya kadar herkes neyi nasıl yazacağını öğrendi. Fakat burada problem teşkil eden nokta hangi “de/da” nın bağlaç, hangisinin ek olduğu. Şimdi bu konuda küçük bir ipucu ile konuya açıklık getirelim.
Kullandığınız cümlede “de/da”yi çıkardığınızda anlam eğer bozuluyor ise bu “de/da” ek olan “-de/-da” dir. Eğer anlam bozulmuyor ise bu “de/da” bağlaç olan “de/da” dir.Örneğin :
Kaan’ın da ayakkabısı var.
Bu cümlede “da” yı çıkardığımızda şöyle oluyor :
Kaan’ın ayakkabısı var. Yani anlamda bir bozukluk olmuyor. Yani buradaki “de/da” bağlaç olan “de/da” Fakat şöyle bir cümlede :
Geçenlerde Kaan’ı ziyaret ettik. Bu cümlede ise “da”yı çıkardığımızda ortaya şu sonuç çıkıyor :
Geçenler Kaan’ı ziyaret ettik.. Gördüğünüz gibi bu cümlede ise bir anlam hatası ortaya çıkıyor. Yani buradaki “de/da” ek olan “-de/-da”.
Bu ilk Türkçe dersimde umarım bir kaç kişiye faydam olmuştur. Devamında görüşmek üzere …
Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
19 Aralık 2014       Mesaj #8
Avatarı yok
Yasaklı
Alıntı

Bana birleşik hal durumu ile ilgili biraz örnek verir misiniz?

Çok sevdiği kediciğiyle bahçede oyun oynuyordu!
Rafta (-de eki ünsüz benzeşmesi ile -ta ekine dönüşmüştür) duran kitaplar oldukça eskiydi!

Alıntı

'Defter de kitap da çantada duruyor' cümlesindeki de'ler ayrı mı yoksa bitişik mi yazılır?

Ayrı yazılan 'de' ve 'da' bağlaç, bitişik yazılan -da eki ise hal ekidir!
Son düzenleyen nötrino; 17 Ocak 2015 11:57
Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
20 Nisan 2016       Mesaj #9
Avatarı yok
Yasaklı
Alıntı

'İlkokulun ilk üç yılında hep sabahçı olmuştu' cümlesindeki -da eki ayrı mı yazılmalı yoksa 'yılında' sözcüğü doğru mu yazılmış?

'yılında' sözcüğündeki -da eki yıl içerisinde anlamını taşır ve bağlaç niteliği taşımayıp bitişik yazılır. Bu bağlamda İlgili sözcüğün yazımı doğrudur!
Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
15 Kasım 2016       Mesaj #10
Avatarı yok
Yasaklı
Alıntı

'Gülmekte mi yasak?' cümlesinde yer alan 'gülmekte' sözcüğündeki 'te' eki doğru mu yazılmıştır?

İlgili ekin yazımı doğrudur, ek bitişik yazılmalıdır. Zira bağlaç olan 'de' eki ayrı yazılır ve 'te', 'ta' biçimi yoktur!

Benzer Konular

28 Nisan 2014 / Misafir 998 Soru-Cevap
6 Mart 2014 / sor Cevaplanmış
23 Ekim 2014 / daMLa- Cevaplanmış
4 Ekim 2018 / Misafir Cevaplanmış
23 Ekim 2012 / Misafir Soru-Cevap