Arama

Yangın Nedir? Yangının Nedenleri, Önleme ve Korunma Yolları

Güncelleme: 9 Aralık 2008 Gösterim: 48.447 Cevap: 0
BrookLyn - avatarı
BrookLyn
Kayıtlı Üye
9 Aralık 2008       Mesaj #1
BrookLyn - avatarı
Kayıtlı Üye
Yangın Nedir? Yangının Nedenleri, Yangını Önleme ve Yangından Korunma Yolları

Sponsorlu Bağlantılar

Yangının Tanımı

Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının neden olduğu doğal afettir. Yangınların oluştukları coğrafik alanda maddi hasarlara neden olmasından ziyade, orada yaşayan canlılar ve ekolojik denge üzerinde son derece olumsuz etkileri vardır.

Yangın Nedenleri

Yangınlar genellikle insanların dikkatsizliği yada kundaklama (bile bile yangın çıkarma) sonucu çıkmaktadır. Ama başka yangın ne­denleri de vardır. Elektrik enerjisi kullanımı­nın yaygınlaşması yangın çıkması olasılığını artırmıştır. Evlerde, bürolarda ve fabrikalar­da elektrikle çalışan araç sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Elektrik donanımının yetersiz bakımı ve elektrik devrelerinin aşırı yüklen­mesi yangınlara yol açar. Örneğin bir enerji santralında elektrik donanımındaki küçük bir aksaklık çok büyük zararlara yol açabilecek bir yangını başlatabilir.

Yangın Nasıl Yayılır
?
Yangın önce evin bir odasında başlar; ateşten etkilenen eşyalar ısınmaya ve duman çıkar­maya başlar ve bir süre sonra birden alev alır. Tüm oda bir anda alevler içinde kalır ve ge­nellikle pencere camları patlar. Eğer oda ze­min katta ve merdivenlerin yanındaysa ve üst katta uyuyan insanlar varsa çok tehlikeli bir durum ortaya çıkar. Eğer odanın kapısı açık bırakılmışsa alevler merdivenlerden tırman­maya başlar ve üst katın tavanına vurunca bir­den yayılır. Büyük binalardaki yangınların ya­yılması da böyle olur. Kalabalık turizm merkezlerinde ve kentlerin alışveriş bölgelerinde çıkan yangınlar daha başlangıçta söndürülmezse, birçok insanın ya­şamı tehlikeye girer. Başlayan bir yangın çok çabuk yayılır. Sürtünme de birçok yangına neden olur. Bir dokuma fab­rikasında bir makinenin mil yatağı sürtünme sonucu fazla ısınırsa, bu sıcaklık makinede iş­lenen yün ipliğin havının ateş almasına yeterli olabilir. Hızla giden bir otomobilin patlak las­tiği sürtünmeyle ısınıp ateş alabilir ve araba­nın yanmasına yol açabilir. Birçok şey yangına neden olabileceği için, yangından korunmak amacıyla özel önlemler alınması önemlidir.

Yangından Korunma

İnsanlar yüzyıllar boyunca yangınları önle­mek ve söndürmek için daha etkili yöntemler bulmaya çalıştılar. Eski Roma'da bir itfaiye örgütü ve Roma lejyonlanyla birlikte giden eğitilmiş itfaiyeciler vardı. En eski yangın söndürme aracı elden ele geçirilen su kovala­rıydı. Ama sonraları, elle çalışan ve basınçlı su fışkırtan pompalar geliştirildi. Ortaçağda Avrupa kentlerinde evlerin çoğu ahşaptı. Bu dönemde yangına karşı alınan önlem, evler­deki ateşlerin akşam belirli bir saatte zorunlu olarak söndürülmesini öngören kuraldı. Her akşam çalınan bir çan, evlerdeki ateşlerin söndürülme zamanını kent halkına bildirirdi. Büyük Londra Yangını su kovaları ve hor­tumlarla söndürülemeyecek kadar geniş bir alana yayılmıştı. Büyük sıcaklıkla havaya sav­rulan alevli odun parçaları ve ışımayla yayılan ısı yangının evden eve sıçramasına neden olu­yordu. Bu büyük yangından sonra Londra'da yangından korunma yöntemlerini geliştiren yeni düzenlemeler yapıldı. Yapılarda kullanı­lan tahtanın yerini zamanla tuğla almaya baş­ladı. 1600'lerin sonunda sigorta şirketleri si­gortaladıkları yapılarda çıkan yangınları sön­dürmek için-özel itfaiye örgütleri oluşturdular. Sigorta şirketleri sigortaladık­ları yapılara kendi özel işaretlerini taşıyan yangın plakaları takarlardı. Her şirketin ken­di özel itfaiye örgütü, o şirketin yangın plakasını taşıyan yapılardaki yangını söndürürdü.

Londra'daki sigorta itfaiye örgütlerinin 1832'de bir komuta altında toplanması İngil­tere'deki modern itfaiye örgütünün başlangı­cını oluşturdu. Zamanla öbür kentler ve baş­ka ülkeler de buna benzer itfaiye örgütleri kurdular. Ayrıca, havalimanlarında, demir­yollarında ve askeri birliklerde olduğu gibi birçok büyük fabrikada da özel itfaiye örgüt­leri kuruldu. Birçok ülkede gerektiği zaman itfaiye örgütüne katılarak yangın söndürme çalışmalarına yardımcı olan gönüllü itfaiyeci­ler vardır.

Yangını Önleme

İki tür yangın önleme yöntemi vardır. Aktif yöntemler ve pasif yöntemler. Aktif yöntem­ler, yangın hortumları, yangın uyarı sistemleri ve otomatik yangın söndürme sistemlerini kapsar. Pasif önleme yöntemleri ise, yapıların tasarımının yangının yayılmasını önleyecek biçimde yapılması, ateşe dayanıklı kaplama ve donanım kullanılması, yangın merdivenleri yapılması gibi konulan kapsar. Birçok kentte, yapıların en az iki uygun çıkış kapısı olması zorunluluğunu getiren yasalar vardır. Çıkış kapılarının belirgin olarak işaretlenmesi zo­runludur. Çevresi kapalı merdivenler yangı­nın bir kattan öbürüne hızla yayılmasını önle­yeceği gibi, güvenli bir çıkış yolu da sağlar. Özel olarak yapılmış yangın duvarları ve yan­gın kapılan da yangının hızla yayılmasını önler.

Hastaneler, tiyatrolar, işyerleri ve fabrika­lar gibi, çok sayıda insanın bir arada bulundu­ğu yerlerde alınması gereken önlemler yasa­larla belirlenmiştir. Her yapıda yangın duru­munda insanların nasıl dışarı çıkacağını göste­ren planlar olması gerekir. Yangını önleme ve söndürmede zaman en önemli konudur. Yangını hemen belirleyecek bir yangın uyarı sisteminin kurulmadığı yapı­larda, yangın alarmı verilene kadar yangın iyi­ce yayılır. Eğer bir yapıda yangını anında be­lirleyecek etkili bir uyarı sistemi ve otomatik olarak çalışmaya başlayarak yangına su püs­kürtecek bir yağmurlama sistemi varsa, itfai­ye arabaları gelene kadar yangın büyük olası­lıkla denetim altına alınmış yada söndürül­müş olacaktır.

Yangınları önlemekte kullanılan ilk otoma­tik yağmurlama sistemlerinden biri 1812'de Londra'da, Drury Lane Tiyatrosu'nda kurul­du. Günümüzde iş hanları, oteller, pasajlar gibi genel kullanıma açık yapılarda ve havali­manları, petrol istasyonları, kimyasal madde fabrikaları gibi yangın tehlikesi çok olan yer­lerde köpük ve su ile çalışan en modern yağ­murlama sistemleri kullanılmalıdır. Yangını önlemede yanıcı olmayan gazlar da kullanılır; özellikle elektrik kontağı söz konusu olan yer­lerde ve yolcu uçaklarında bu sistem uygu­lanır.

Yangın Söndürme
Yangın söndürmede kullanılan araçlar, bu­harlı pompalarla donatılmış atlı itfaiye araba­larının yollardan dörtnala geçerek yangın sön­dürmeye gittiği eski günlerden beri çok değiş­ti. Modern bir itfaiye arabası dakikada 7.500 litreden çok su püskürtebilir. Bu arabalarda çeşitli merdivenler ve yangını söndürmek için çok yüksek basınçlı su püskürtebilen pompa­lar vardır. İç içe geçmiş 3-4 bölümlü döner merdivenler açıldığı zaman 30 metreden fazla bir yüksekliğe erişebilir. Ayrıca, yapıların üst katlarındaki insanları kurtarmakta ve itfaiyecilerin çatıya çıkmalarında kullanılan hidrolik platformlar vardır. Bu platformlardaki itfai­yeciler yangına yukarıdan su yada köpük püs­kürtebilirler.

İtfaiyecilerin yangına karşı hâlâ başlıca sila­hı olan su, ırmaklardan yada su dağıtım siste­mine bağlanan hortumlardan sağlanır. Yangı­na püskürtülecek köpük ile yangın söndürme­de ve kurtarmada kullanılacak öbür gereçler özel itfaiye araçlarıyla taşınır. Bu araçlarda, kapıları kırmak için özel gereçler, motorlu testereler, elektrik jeneratörleri, projektörler ve ağlar vardır. Birçok itfaiye örgütünde, du­manla zehirlenmiş insanlara yardımcı olabil­mek için oksijen tüpleri bulunur. Elektrik enerjisi ve aydınlatma sağlayan özel itfaiye arabaları da vardır. Büyük kentlerde ve havalimanlarında yan­gın söndürmek için genellikle özel kimyasal maddeler kullanılır. Havalimanlarında yangı­nı önlemek için, zorunlu iniş yapan uçakların üzerine köpük püskürtülür. Petrol yangınları­nı ve elektrik kontağından çıkan yangınları söndürmek için yangın söndürücü özel kimya­sal maddeler kullanılır.

Liman ve doklardaki yangınları söndürmek için genellikle itfaiye gemileri kullanılır. Bu gemilerde basınçlı su püskürten güçlü pompa­lar bulunur. Zehirli gaz tehlikesi olan yangınlarda itfai­yeciler özel solunum aygıtları kullanırlar. Sentetik maddelerin çok yaygın olarak kulla­nıldığı günümüzde yangınlarda zehirli gaz tehlikesiyle sık sık karşılaşılır. Solunum aygıtı kullanan itfaiyeciler birbirleriyle ilişkilerini radyo aracılığıyla kurarlar. Büyük yangınlar­da özel bir denetim birimi kurulur ve bu birim gerektiği zaman başka itfaiye örgütlerinden yardım isteyebilir. Bazı yangınları söndürmek, öbür yangınla­ra göre daha zordur. Odun ve kâğıt yangınları su dökülüp sıcaklığı düşürülerek söndürülebilir. Ama petrol yangınları suyla söndürülemez; çünkü yanan petrol suyun üzerine çıka­rak yanmayı sürdürür. Küçük petrol yangınla­rını söndürmek için kum ve toprak kullanılabilir. Büyük petrol yangınlarını söndürmekte su buharı, köpük yada toz kimyasal maddeler de kullanılabilir. Köpük yada bazı buharlar petrol yangınının üzerine püskürtülünce, ate­şin çevresini sarıp havadan oksijen almasını önleyerek ateşi söndürür.

Petrol kuyusu yangınları özellikle çok tehli­kelidir, çünkü yanan petrol çok yükseklere fışkırabilir. Petrol kuyusu yangınlarını özel eğitilmiş itfaiyeciler söndürebilir. Yanmaz giysiler ve kasklar giymiş olan itfaiyeciler ya­nan petrol kuyusunun iki yanına 6 metre yük­sekliğinde iki direk dikerler ve onları asbest bir kemerle birleştirirler. Bir makaranın yar­dımıyla bu kemer üzerinde nitrogliserin kap­sülleri yuvarlanır. Kapsüller alevlerin üzerine gelince, aşağı bırakılır ve düşerken elektrik akımıyla patlatılır. Kapsüllerin patlamasıyla oluşan basınç yangını söndürür.

Su iletken olduğu için elektrik yangınların­da kullanılmaz. Bu yangınlarda karbon dioksit, yangın söndürücü tozlar ya da buharlaşan sıvı yangın söndürücüler kullanılır.



Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica


BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.

Benzer Konular

14 Mart 2016 / BrookLyn Çevre Bilimleri
30 Mayıs 2015 / Misafir Soru-Cevap
18 Ekim 2009 / Misafir Tıp Bilimleri
25 Ağustos 2007 / Dark-Line Tıp Bilimleri
3 Ağustos 2012 / erdsahi Soru-Cevap