Yeryüzü Şekilleri - Vadi

Sponsorlu Bağlantılar

Vadi, diğer adıyla koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve bir kaç kilometre ya da binlerce km. olabilen coğrafi alandır. Vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.

Sözlük anlamı:

• İki dağ arasındaki çukurca arazi veya geçit, koyak.
• Eskilemiş, mecaz Alan, yol, tarz.

Vadi nedir?

Dağlar arasındaki çukur yerlerdir. Yeryüzündeki sıkışmalar sonunda dağlarla birlikte veya akarsuların aşındırma etkisiyle meydana gelirler.
Diplerinde çoğu yerde bir akarsu akar. Şekillerine göre çeşitleri olan vadilerden dağ sırtları doğrultusunda uzananlara, «boyuna vadi», dağ sırtlarını enine kesenlere, «enine vadi» denir. Yan yana olanlara, «kör vadi», yamaçları birbirinden uzak olanlara, «olurk vadi», U harfine benzeyenlere, «boğaz vadi», yamaçları V biçiminde olanlara, «çentik vadi», akarsuların yanlarından aşındırdıklarına da, «yayvan vadi» denir.
Vadi bir coğrafya terimidir. Vadi tanım olarak; Akar suyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan arazi türünü tanımlamak için kullanılır ve birkaç kilometre ya da binlerce kilometre kare genişliğinde olabilen coğrafi alanlara denilmektedir.

Vadi çeşitleri nelerdir?
Çentik Vadi (Kertik):
Akarsuların derine aşındırmasıyla oluşan V şekilli, tabansız, genç vadilere çentik vadi ya da kertik denir.

Yarma Vadi (Boğaz):
Akarsuyun, iki düzlük arasında bulunan sert kütleyi derinlemesine aşındırması sonucunda oluşur. Vadi yamaçları dik, tabanı dardır. Akarsuyun yukarı bölümlerinde görülür. Türkiye’de çok sayıda yarma vadi (boğaz) bulunur.

Kanyon Vadi:
Klaker gibi dirençli ve çatlaklı taşlar içinde, akarsuyun derinlemesine aşındırmasıyla oluşur. Vadinin yamaç eğimleri çok dik olup, 90 dereceyi bulur.

Tabanlı Vadi:
Akarsu, yatağını taban seviyesine yaklaştırınca derine aşınım yavaşlar. Yatak eğiminin azalması akarsuyun menderesler çizerek yanal aşındırma yapmasına neden olur. Yanal aşındırmanın artması ile tabanlı vadiler oluşur.