Tarikatlar/Kültler/Mezhepler - Caferi Mezhebi
VIP VIP Üye
Caferilik
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Caferilik, Onikicilik veya İsna aşeriyye (Arapça: اثنا عشرية) mezhebi. İmamiyye veya İmamilik olarak adlandırıldığı da olur. Şiiliğin çoğunluk mezhebi. Günümüzde İran İslam Cumhuriyeti'nin resmi mezhebidir. İsmaililik ve Zeydilik ile birlikte Şii meşrebinin fıkhî mezheplerinden biri sayılmaktadır.
Tarihçe
Safevi Hanedanı
Caferilik adı fıkhı iyi bilen altıncı İmam Cafer-i Sadık'ın adından alınmış olmakla birlikte ne zaman kullanılmaya başladığı belli değildir. 16. yüzyılda Safevi Hanedanı'nın İmamilik (Onikicilik) mezhebini devletin resmî mezhebi olarak seçtiğinde Caferilik adını kullanmıştır.
Afşar Hanedanı
Afşar Hanedanı'nı kuran Nadir Şah, 1736'de Safevi döneminde tavsiye edilen Ebu Bekir, Ömer ve Osman'ı lanetlemelerini yasaklamış ve bunun karşılığı olarak Osmanlı Devleti'ne teklifi sunarak İmamiliğini Caferilik olarak adlandırmasını ve Sünnî dört fıkhî mezhebiyle birlikte beşinci fıkhî mezheb olarak kabul etmesini istemiştir. Bunun dışında Kâbe'de Caferilik için beşinci sütunun yapılmasını ve Caferilerin Mekke ziyaretlerini sağlamasını talep etmiştir.
Osmanlı Devleti bu teklif karşısında İran'ı Sünnileştirme çabası olarak değerlendirmiş ve Nadir Şah'ı övmüştür. Fakat Caferiliğin kabulünü reddetmiştir. Nadir Şah, sadece İran değil de Irak, Afganistan ve Orta Asya'dan da ulemaları davet ederek Necef'te toplantı düzenlemiş ve burda Osmanlı Devleti'ne yaptığı teklifi ulemalar tarafından kabul edilmiştir.
Fakat Osmanlı Devleti bu teklifini kabul etmemiş ve 1746'de imzalanan Kerden Antlaşmasında üç halifeyi lanetlenmeleri yasaklandıysa da Caferilik resmî mezhep olamamıştır. Şia'nın yüzde 80'i onikici veya caferidir. Azerbaycan, İran, Irak, ve Bahreyn'de hakim şiî mezhebidir. Aleviliğin, 12 İmam inancının Türk-Anadolu tasavvuf yorumu olduğu iddia edilir.
Teoloji
Caferilikte dini hukuk veya Şeriat ilkeleri, Kur'an ve Sünnetten çıkarılır. Sünni ve Şiilik arasındaki farklılık Şiiliğin Muhammed'den sonra ilk yöneticinin hem peygamberin vasiyetiyle hem de İlahi seçimle Ali olması gerektiğine inanılmasıdır. Bunun sonucu olarak Caferiler;
İbadetteki Farklılıklar
Caferilikte Sünnilerde olduğu gibi evliliğin pek çok kuralı ortak kabul edilmekle birlikte (karşılıklı anlaşma, hukuken tescil edilmesi vs.) Caferilerde daimi evliliğin haricinde tarafların önceden evliliklerine süre tayin ederek evlenmeleri (Muta nikahı denir) geçerli bir uygulamadır. Geçici evlilik de denilen Mut'a Nikahı tüm Sünni mezheplerce geçersiz kabul edilmektedir.
Beşte Birlik Vergi (Hums)
Sünnilerden farklı olarak Caferilerde Hums denilen gelirin beşte birinden alınan bir vergi bulunmaktadır. Zekattan farklıdır. Caferi din adamlarına göre Hums'un yarısı Peygamber soyundan gelen kimselere ve fakir, yetim olan Seyyidlere diğer yarısı da dini bilgisi geniş olup hüküm verebilen Müctehidlere verilir. Müctehidlerin bu parayı kendisine kullanma hakkı yoktur. Din yolunda bu para harcanır.
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sponsorlu Bağlantılar
Caferilik, Onikicilik veya İsna aşeriyye (Arapça: اثنا عشرية) mezhebi. İmamiyye veya İmamilik olarak adlandırıldığı da olur. Şiiliğin çoğunluk mezhebi. Günümüzde İran İslam Cumhuriyeti'nin resmi mezhebidir. İsmaililik ve Zeydilik ile birlikte Şii meşrebinin fıkhî mezheplerinden biri sayılmaktadır.
Tarihçe
Safevi Hanedanı
Caferilik adı fıkhı iyi bilen altıncı İmam Cafer-i Sadık'ın adından alınmış olmakla birlikte ne zaman kullanılmaya başladığı belli değildir. 16. yüzyılda Safevi Hanedanı'nın İmamilik (Onikicilik) mezhebini devletin resmî mezhebi olarak seçtiğinde Caferilik adını kullanmıştır.
Afşar Hanedanı
Afşar Hanedanı'nı kuran Nadir Şah, 1736'de Safevi döneminde tavsiye edilen Ebu Bekir, Ömer ve Osman'ı lanetlemelerini yasaklamış ve bunun karşılığı olarak Osmanlı Devleti'ne teklifi sunarak İmamiliğini Caferilik olarak adlandırmasını ve Sünnî dört fıkhî mezhebiyle birlikte beşinci fıkhî mezheb olarak kabul etmesini istemiştir. Bunun dışında Kâbe'de Caferilik için beşinci sütunun yapılmasını ve Caferilerin Mekke ziyaretlerini sağlamasını talep etmiştir.
Osmanlı Devleti bu teklif karşısında İran'ı Sünnileştirme çabası olarak değerlendirmiş ve Nadir Şah'ı övmüştür. Fakat Caferiliğin kabulünü reddetmiştir. Nadir Şah, sadece İran değil de Irak, Afganistan ve Orta Asya'dan da ulemaları davet ederek Necef'te toplantı düzenlemiş ve burda Osmanlı Devleti'ne yaptığı teklifi ulemalar tarafından kabul edilmiştir.
Fakat Osmanlı Devleti bu teklifini kabul etmemiş ve 1746'de imzalanan Kerden Antlaşmasında üç halifeyi lanetlenmeleri yasaklandıysa da Caferilik resmî mezhep olamamıştır. Şia'nın yüzde 80'i onikici veya caferidir. Azerbaycan, İran, Irak, ve Bahreyn'de hakim şiî mezhebidir. Aleviliğin, 12 İmam inancının Türk-Anadolu tasavvuf yorumu olduğu iddia edilir.
Teoloji
Caferilikte dini hukuk veya Şeriat ilkeleri, Kur'an ve Sünnetten çıkarılır. Sünni ve Şiilik arasındaki farklılık Şiiliğin Muhammed'den sonra ilk yöneticinin hem peygamberin vasiyetiyle hem de İlahi seçimle Ali olması gerektiğine inanılmasıdır. Bunun sonucu olarak Caferiler;
- 12 İmam kanalıyla gelen Muhammed'in sözlerini (hadis) takip ederler.
- Fıkıh usûlü olarak akıl'ı da kabul ederek İçtihad'ı önemserler.
- Sünnilerin makbul halife kabul ettikleri Ebu Bekir, Ömer ve Osman kanalıyla gelen hadisleri kabul etmez, onları model almazlar.
- Muhammed ve kızı Fatıma Zehra'nın yanı sıra Oniki imama masumluk ve yanılmazlık atfederler ve sadece bu grubun sözlerini ve örnekliğini dinde kendilerine örnek alırlar.
- Usûlî: Fıkıh usûlü (fıkhî kaynak) olarak Kur'an, Hadis ve İcma'nın dışında Akıl (hikmet)'ı da kabul edir ve Gaiba sırasında Fakîhlerin İctihâdına önem verir. Günümüzde İran'da uygulanan Velayet-i Fakîh (Welayat-e Faqih) sistemine yol açmıştır.
- Ahbârî: Peygamber ve İmamlar'ın haberlerine (hadislerine) önem verir ve İçtihad hakkın kullanılmasını kabul etmez.
- Şeyhî
İbadetteki Farklılıklar
- Caferilik'te ibadet öncesi yapılan temizlikte (abdest denir) ayaklar yıkanmak yerine hafif ıslak olan eller ayaklara sürülür (mesh denir)
- Günlük ibadetlerde (namaz) ise Sünnilerle aynı şekilde namaz 5 vakit kabul edilir ancak öğle ile ikindi akşam ile yatsı namazları birleştirilerek (Sünnilikte olduğu gibi "cem" terimiyle adlandırılır.) gerçekleştirilir.
- Kıyamda elleri bağlamazlar. Namazlarda Sünnilerde olduğu gibi sağ ve sol omuza selam vererek namaz bitirmezler, namaz bitiriş şekilleri farklıdır.
Caferilikte Sünnilerde olduğu gibi evliliğin pek çok kuralı ortak kabul edilmekle birlikte (karşılıklı anlaşma, hukuken tescil edilmesi vs.) Caferilerde daimi evliliğin haricinde tarafların önceden evliliklerine süre tayin ederek evlenmeleri (Muta nikahı denir) geçerli bir uygulamadır. Geçici evlilik de denilen Mut'a Nikahı tüm Sünni mezheplerce geçersiz kabul edilmektedir.
Beşte Birlik Vergi (Hums)
Sünnilerden farklı olarak Caferilerde Hums denilen gelirin beşte birinden alınan bir vergi bulunmaktadır. Zekattan farklıdır. Caferi din adamlarına göre Hums'un yarısı Peygamber soyundan gelen kimselere ve fakir, yetim olan Seyyidlere diğer yarısı da dini bilgisi geniş olup hüküm verebilen Müctehidlere verilir. Müctehidlerin bu parayı kendisine kullanma hakkı yoktur. Din yolunda bu para harcanır.
Son düzenleyen Mira; 12 Ekim 2014 22:21
Sebep: Mesaj içeriği değiştirildi.
theMira
