Ebubekir Hazim Tepeyran

Ebubekir Hazim Tepeyran </B>
ESERLERİ

Sponsorlu Bağlantılar

1.Hatıralar
Ebubekir Hazim Tepeyran
Pera Turizm ve Ticaret A.Ş.

... Tepeyran, yarım yüzyıl süren devlet adamlığı süresince gözlemlerini birer öykü niteliğinde anlatmasını bildiği için anıları kişisel olmaktan çıkıp bir çeşit yaşam romanı niteliğini kazanmıştır. Niğde'de başlayıp Osmanlı İmparatorluğu'nun Hicaz, Bağdat, Beyrut, Manastır, Sivas, Ankara, Bursa, İstanbul vb. illerinde valilik, nazırlık, milletvekilliği ile geçen yarım yüzyıl! Abdülhamid, Reşad, Vahidettin'in saltanat yılları, İstiklal Savaşımızın Anadolu'su; ardından Cumhuriyet'in kuruluşu... Mütareke döneminde Divan-ı Harp önündeki duruşmalar sonucu idama mahkum oluş, ardından aklanış...

Ebubekir Hazim Tepeyran'ın daha önce "Canlı Tarihler" dizisinde yayınlanan "Hatıralar"ının ilk bölümü Niğde'deki çocukluk yıllarından İzmir, Edirne Vali Yardımcılığı'ndan Musul Valiliği'ne kadar geçen bir dönemi kapsamaktadır. 9. yy.'ın sonundan 20. yy.'ın ortasına kadar geçen bir ilginç yaşamın, canlı öykülerinden oluşan bir roman bütünlüğünde, aynı zamanda da birer belge niteliğindeki "Hatıralar" hem tarih, hem edebiyat açısından önemli bir yapıttır. Oktay Akbal-

2.Zalimane Bir İdam Hükmü
Ebubekir Hazim Tepeyran
Pera Turizm ve Ticaret A.Ş.

Devletin en yüksek kademelerinde çeşitli görevlerde bulunmuş olan Ebubekir Hazim Tepeyran, Bursa valisi iken, Kuva-yi Milliye hareketini savunduğu için tevkif edilir; "Nemrut" lakabıyla bilinen Mustafa Paşa Divanıharbi'nde sorguya çekilir. Her ne pahasına olursa olsun, Tepeyran'ı ortadan kaldırmak gayesini güden Mahkeme, bununla yetinmeyerek, bir başka suç daha isnad eder; Abdülhamid'in hall'i sırasında Yıldız Sarayı'ndaki özel eşyalarına el koyan komisyonunda görevli olan Tepeyran'ın bu görevinde suistimallerde bulunduğunda ısrar eder ve hükmünü verir: İdam!... Kitap, son dönem bir Osmanlı bürokratının; seçkin, namuslu ve aydın bir kişisinin, zor şartlar altında kendisini savunmasının hikayesidir.
İdam cezası Padişah Vahdettin tarafından "küreğe" çevrilen Tepeyran, Tevfik Paşa Kabinesi'nin ilk icraatlarından olarak beraat eder. Fakat bu karardan sonra bile, azgın muhalifler, onu bir gece daha idamlıkların hücresinde yatırırlar. İdama mahkum edilen bir kimsenin, kararın infazına ve daha sonra da tahliyesine kadar geçirdiği zor saatler yalın bir üslupla anlatılıyor...




.

TEPEYRAN (Ebubekir Hazım), tü(k yönetici, yazar (Niğde 1854-istanbul 1947). Rüştiye’yi bitirdikten sonra devlet hizmetine girdi. Çeşitli görevlerde kendini yetiştirdi. 1896'da atandığı Dedeağaç mutasarrıflığında başarılı olunca Musul, Manastır, Bağdat valiliklerini üstlendi. 1903’te Şûrayı devlet üyeliği yaptı. 1908’den sonra Sivas ve Ankara valiliklerinde bulundu; İstanbul şehremini oldu. Abdühamit II tahttan indirildikten sonra Yıldız sarayı'ndan çıkarılarak Selanik'e gönderilirken, saraydaki kıymetli eşyayı toplayarak Harbiye nezareti’ne teslim eden Yıldız komisyonu'nda görev aldı. Daha sonra Hicaz ve iki kez Beyrut valiliğinde bulundu, iki kez Bursa valiliğine atandı (aralık 1918 -mart 1919, ekim 1919-şubat 1920). Bursa' da güvenliği sağlamada büyük başarı gösterince Balıkesir ve İzmit sancaklarının güvenliklerini sağlama görevini de üstlendi. Daha sonra Ali Rıza Paşa ve Salih Hulusi Paşa hükümetlerinde Dahiliye nazırlığı yaptı (şubat-nisan 1920). Damat Ferit Paşa kabinesi döneminde Nemrut Mustafa başkanlığındaki Divanı harbi örfi'de Yıldız komisyonu'yla sarayı yağmalamak ve Bursa valiliği sırasında Milli mücade- le’yi desteklemek suçlarından yargılandı, idama mahkûm edildi. Cezası padişah tarafından yaşam boyu hapse çevrildi. Tevfik Paşa hükümetinin Divanı harbi örfi kararlarının temyiz edilebilmesiyle ilgili kararından sonra yeniden yargılanarak aklandı (kasım 1920). Anadolu’ya geçti. Sivas (1921) ve Trabzon (1922) valiliklerinde bulundu. Emekli olduktan sonra Niğde milletvekili seçildi (1923-1927,1939-1946). Siyasal anıları Zalimane bir idam hükmü (1946), Canlı tarihler (1 .-6. fas. 1944-1945), Belgelerle Kurtuluş savaşı anıları (1982) kitaplarındâdır. Öyküleri Eski şeyler (1910) yapıtındadır. Ona asıl ün kazandıran yapıtı ise yoksul bir Orta Anadolu köyünün yaşamını gerçekçi çizgilerle yansıtan Küçük’ Paşa (1910; kısaltılmış ve sadeleştirilmiş yay. 1947) romanıdır.