Arama

Sabahattin Eyüboğlu

Güncelleme: 31 Temmuz 2016 Gösterim: 26.031 Cevap: 3
Daisy-BT - avatarı
Daisy-BT
Ziyaretçi
13 Eylül 2009       Mesaj #1
Daisy-BT - avatarı
Ziyaretçi

Sabahattin Eyuboğlu

Ad:  Sabahattin Eyüboğlu1.jpg
Gösterim: 1078
Boyut:  39.5 KB

(d. 1908, Akçaabat - ö. 13 Ocak 1973, İstanbul)
deneme ve eleştiri yazarı, sanat tarihçisi, çevirmen.

Türk kültürünün kökenlerine ve sorunlarına eğilen yazılarıyla çağdaşlarını ve kendisinden sonra gelen kuşakları etkilemiştir. Ressam ve şair Bedri Rahmi Eyuboğlu’nun ağabeyidir. Trabzon Lisesi’nin son sınıfındayken, üniversiteye öğretim üyesi yetiştirmek için açılan sınavı kazanarak Fransa’ya gönderildi (1928). İki yıl Dijon, bir yıl Lyon Üniversitesi’ne devam ettikten sonra bir yıl Paris’te kalıp Sorbonne’da dersleri izledi (1931). Ertesi yıl İngiltere’de İngiliz dili ve edebiyatı üzerine incelemeler yaptı. 1933’te Türkiye’ye dönünce, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde doçent oldu. 1938’e değin Milli Eğitim Bakanlığı müfettişliği, Talim ve Terbiye Kurulu üyeliği.

Tercüme Bürosu başkan yardımcılığı gibi görevlerde bulundu. 1939-47 arasında Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nde ders verdi. 1946’da çok partili rejime geçildikten sonra köy enstitülerine karşı yürütülen kampanya sırasında Tercüme Bürosu’ndaki ve Hasanoğlan’daki görevlerinden uzaklaştırıldı. 1947’de Paris’e gitti. Dönüşünde yeniden Milli Eğitim Bakanlığı müfettişliğine atandı; İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde karşılaştırmalı Türk-Fransız edebiyatı, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile İstanbul Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksekokulu’nda sanat tarihi dersleri verdi.

27 Mayıs hareketinden sonra üniversiteden uzaklaştırılan 147 öğretim üyesi arasında o da vardı. Yeniden göreve çağrılınca İTÜ’ deki işine döndü. Babeuf’ten Vedat Günyol’la birlikte çevirdiği Devrim Yazıları (1963) adlı kitaptan ötürü Türk Ceza Kanunu’nun 142. maddesi uyarınca yargılandı; 1966’da aklandı. 12 Mart döneminde gizli örgüt kurdukları savıyla Vedat Günyol ve Azra Erhat’la birlikte tutuklandı; yargılama sonunda aklandıktan kısa bir süre sonra öldü.

İlk yazısı 1930’da Ankara’da Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde yayımlanan Eyuboğlu, 1930’larda Tan, Varlık, Ağaç, Kültür Haftası gibi dergilerdeki deneme, eleştiri ve incelemeleriyle dikkati çekti. Bu sırada şiir ve müzik, öz şiir sorunu, yabancı dil ve kültür, sanatta içtenlik gibi daha çok genel sanat kavramları ve dil sorunları üzerinde durmuştu. Yazarlığının asıl etkili ve verimli dönemi 1940’larda başladı. Tercüme, Yaprak, Yeni Ufuklar, Tanin, Cumhuriyet gibi dergi ve gazetelerde yayımladığı yazılarıyla kültürün maddi temellerini araştıran, halk değerlerine yönelen hümanist bir düşüncenin öncülüğünü yaptı. Yaprak dergisinde, Yeni Şiir hareketinin toplumsal bir içerik kazanmasına katkıda bulundu. Orhan Veli, Cahit Külebi, Ceyhun Atuf Kansu, Mehmet Başaran, Halikarnas Balıkçısı gibi şairleri ele alarak tek tek değerlendirdi. Kültür yaşamına yeni bir edebiyat anlayışının ve dil devriminin yerleştiği bir dönem olan 1950’lerin sonlarında ise yazılarında emperyalizm ve kültür ilişkileri sorununa ağırlık verdi.

Sabahattin Eyuboğlu Türk kültürü konusunda Halikarnas Balıkçısı ve Azra Erhat’la birlikte yeni bir Anadoluculuk görüşü getirdi. Ona göre Türk kültürü Anadolu’da daha önce yaşamış eski toplumların kültürlerinin bir uzantısıydı. Böylece Türk kültürünün kökenini Orta Asya’da aramak, çağdaş Batı kültürüne dolaysızca bağlanmak kadar yanlıştı. Batı kültürünün kaynağı olan Yunan kültürü Anadolu’da doğup gelişmişti. Eyuboğlu ve arkadaşlarının Anadolu hümanizmi kavramı ilkçağ Anadolu toplumlarının kültürlerinden kaynaklanıyor, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerini içine almıyordu. Böylece laik ve maddi içerikli bir kültür ortamı yaratılacaktı.

Eyuboğlu Eski Anadolu uygarlığı konusunda 11 tane de belgesel film yaptı. Bu dizinin ilk filmi olan Hitit Güneşi (Mazhar Şevket İpşiroğlu ve Aziz Albek’le birlikte) 1956’da Berlin Film Şenliği’nde ikinci oldu. Eyuboğlu 1966’da Sinematek’in kurucuları arasında yer aldı. Çeviri alanında ise Fransız, İngiliz, Rus, Yunan ve Latin edebiyatından birçok klasik yapıtı çevirerek önemli bir boşluğu doldurdu.

Mavi ile Kara (1960) adlı denemeler kitabıyla Ataç Armağam’m, M. Ali Cimcoz’la birlikte yaptığı Platon’un Devlet'inin çevirisiyle de 1959’da Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü’nü kazandı.

Öbür önemli yapıtları arasında Fransız Realizmi (1940), Avrupa Resminde Gerçek Duygusu (1952, M. Ş. ipşiroğlu ile birlikte), Yunus Emre’ye Selam (1966), Yunus Emre (1971, 1988), Pir Sultan Abdal (ös 1977, 1988), Köy Enstitüleri Üzerine (ös 1979), Gökyüzü Mavi Kaldı (ös 1978, 1990, Yaşar Kemal ile birlikte, halk edebiyatından derlemeler), Bütün Yazıları I (ös 1981, der. Azra Erhat) vardır.

kaynak: Ana Britannica
Son düzenleyen Safi; 31 Temmuz 2016 21:59
Biyografi Konusu: Sabahattin Eyüboğlu nereli hayatı kimdir.
LaSalle - avatarı
LaSalle
Ziyaretçi
7 Aralık 2009       Mesaj #2
LaSalle - avatarı
Ziyaretçi
Ad:  Sabahattin Eyüboğlu2.jpg
Gösterim: 834
Boyut:  54.7 KB

EYÜBOĞLU (Sabahattin)


türk yazar
(Trabzon 1908 - İstanbul 1973)

Dijon (1928), Lyon (1930), Paris (1931) üniversitelerinde öğrenim gördü. 1933'ten başlayarak İstanbul Üniversitesi edebiyat fakültesi fransız dili ve edebiyatı bölümü, Teknik üniversite, Tatbiki güzel sanatlar okulu, Hasanoğlan köy enstitüsü’nde fransız dili ve edebiyatı, sanat tarihi vb. dersleri okuttu. Tercüme bürosu'nda görev yaptı; ortaöğretim müfettişi, Talim ve terbiye kurulu üyesi olarak çalıştı. Batı uygarlığını halk kültürüyle birleştirerek benimseme yolları üzerindeki görüşleriyle dikkati çekti. Yerli, çağdaş bir hümanizm anlayışını savundu.

Halk kültürünün eski Anadolu uygarlıklarına kadar inen kökenleri üzerinde durdu. Batı kültürünün temel yapıtlarından birçoğunu (Platon [Devlet, M. A. Cimcoz ile, 1959, TDK ödülü], La Fontaine, Shakespeare, A. Camus vd.) konuşma dilinin olanaklarından geniş biçimde yararlanarak türkçeye çevirdi. Türk şiirinin geleneksel kaynağından beslenen bir beğeniyle şiir çevirileri yaptı (Şiir çevirileri [1976]). Halk edebiyatını akılcı, laik, hoşgörülü, özgürlükçü nitelikleri üzerinde durarak yorumladı (Yunus Emre'ye selam [1966]).

Belgesel filmler hazırladı (Hitit güneşi [M. Ş. Ipşiroğlu ile, Berlin Film festivali' nde gümüş madalya], Surname [1959], Karagöz ün dünyası [1972. Madrid Film festivali'nde gümüş kuğu ödülü] vb.). Kültür, uygarlık, sanat konularındaki yazıları Mavi ve kara (genişletilmiş 3.bas., 1977), Köy enstitüleri üzerine (1979), Sanat üzerine denemeler 1,2 (1981-1982) kitaplarındadır.

Kaynak: Büyük Larousse
Son düzenleyen Safi; 31 Temmuz 2016 21:59
ener - avatarı
ener
Ziyaretçi
28 Eylül 2011       Mesaj #3
ener - avatarı
Ziyaretçi
Ad:  Sabahattin Eyüboğlu3.jpg
Gösterim: 1038
Boyut:  37.5 KB

Sabahattin Eyüboğlu


Doğum: 1908 Akçaabat
Ölüm : 1973 İstanbul
Yazar.

Ortaöğrenimini Trabzon Lisesi'nde, yükseköğrenimini Dijon, Lyon ve Paris üniversitelerinde tamamladı (1928-1932). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili Bölümü'nde karşılaştırmalı Türk-Fransız edebiyatı (1950-1960), Teknik Üniversite'de (1951) ve Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu'nda sanat tarihi okuttu. 147'lerle üniversiteden ayrıldıktan sonra (1960), iade edildiği görevlerinden yalnız Teknik Üniversite'deki öğretim üyeliğine döndü. Hâkimiyet-i Milliye, Tan, Kültür Haftası, İnsan, Varlık (1931-1943) dergilerinde yayımladığı ilk yazılarında, edebiyat sorunlarını çağdaş sanatın ulaştığı aşama çizgisinde değerlendirerek, eski edebiyatımızın ölümsüz kaynaklarıyla günümüz arasında bağlar kurmaya çalıştı.

Daha sonra Varlık, Yaprak, İmece, Tanin, Yeni Ufuklar dergi ve gazetelerinde (1946-1971) çıkan yazılarında aydınlık Türkçesi'yle Anadolu gerçeği, sanatı, yeni sanatımızın gelişme yönleri, bağnazlık, bilimsel düşünce, yurt yönetimi, ulusal kültür konularını işledi. Çevirdiği çağdaş ve klasik bilim-sanat yapıtlarının yanı sıra inceleme kitapları ve sanat tarihleri yayımladı.

Yapıtları:

  • "Avrupa Resminde Gerçekçilik Duygusu" (M. İpşiroğlu ile 1952),
  • "Fatih Albümüne Bakış" (M. İpşiroğlu ile, 1952),
  • "Mavi ve Kara" (denemeler, 1961),
  • "Yunus Emre'ye Selâm" (inceleme, deneme, 1966),
  • "Yunus Emre" (1971), M. Ali Cimcoz'la birlikte çevirdiği Eflatun'un "Devlet"iyle 1959 TDK Çeviri Armağanı'nı kazandı.
  • "Şiir Çevirileri" (1976),
  • "Pir Sultan Abdal" (1977),
  • "Köy Enstitüleri Üzerine" (yazılarından seçmeler, 1979),
  • "Bütün Yazıları" (hazırlayan: Azra Erhat, 1981).
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs.org
Son düzenleyen Safi; 31 Temmuz 2016 22:00
GüNeSss - avatarı
GüNeSss
Ziyaretçi
28 Eylül 2011       Mesaj #4
GüNeSss - avatarı
Ziyaretçi

Sabahattin Eyüboğlu

Ad:  Sabahattin Eyüboğlu4.jpg
Gösterim: 861
Boyut:  25.4 KB

Mehmet Sabahattin Eyüboğlu;
Doğumu: 1908, Akçaabat - Ölümü: 13 Ocak 1973, İstanbul
Türk yazar, akademisyen ve çevirmen.

Türkiye'de, Aydınlanma düşücesinin öncülerinden birisidir. Fransız, İngiliz, Rus, Yunan, Latin edebiyatlarından ellinin üzerinde yapıtı Türkçeye kazandırmış, özelikle Montaigne ve Moliere 'nin kuruluşuna aktif biçimde katılan Sabahattin Eyüboğlu, eski Anadolu uygarlıkları hakkındaki belgesel filmleriyle Türk belgesel sinemasına öncülük etmiştir. çevirileriyle ünlenmiştir. İsmail Hakkı Tonguç'la Köy Enstitüleri Mualla Eyüboğlu ve Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun ağabeyidir.

Yaşamı:


1908 yılında Akçaabat'ta doğdu. Mehmet Rahmi Bey ve Lütfiye Hanım çiftinin beş çocuğundan en büyüğü idi. Babası, Maçkalı Eyüpoğlu ailesindendi. Kaymakam olan babasının görevi nedeniyle çocukluğu Anadolu'nun değişik yerlerinde geçti. İlköğrenimini Kütahya'da (1922), ortaöğrenimini Trabzon'da tamamladı (1928). Lise son sınıfta iken girdiği sınav sonucu, Atatürk'ün talimatıyla Avrupa'ya eğitime gönderilecek gençler arasında yer aldı ve yüksek öğrenimini Dijon (1928), Lyon (1930) ve Paris (1937) üniversitelerinde, filoloji, edebiyat ve estetik alanlarında yaptı. Bir süre Londra'da İngiliz Edebiyatı üzerine incelemeler yaptı.

Akademik kariyerine yirmibeş yaşındayken İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünde doçent olarak başladı. (1933 - 1939). Ankara'da eğitim müfettişliği ve Talim Terbiye Kurulu üyeliği yaptı; büyük bir eğitim hamlesi olarak gördüğü Köy Enstitüleri'ne de gönülden katılarak, Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü'nde kültür tarihi dersleri verdi (1943 - 1947); bu arada Hasan Ali Yücel tarafından kurulan Tercüme Bürosu'nda çalışan (1939 - 1947) çevirileriyle ünlendi. Eyüboğlu, Montaigne, Ömer Hayyam, Moliere.

1930'lardan itibaren yazmaya başlayan Eyüboğlu'nun deneme ve eleştiri yazıları, Hakimiyet-i Milliye ve Tan gibi gazetelerde, Kültür Haftası, İnsan, Varlık gibi dergilerde yayınlandı. Yazılarında Türk kültürünün kökenlerine ve sorunlarına eğildi, hümanist bir düşüncenin öncülüğünü yaptı. Orhan Veli Kanık, Nurullah Ataç, Melih Cevdet Anday ile birlikte Tercüme dergisini çıkardı.

Milli Eğitim Bakanı'nın değişmesinden sonra Köy Enstitüsü ve Tercüme Bürosu'ndaki görevlerinden uzaklaştırılınca 1947-1948 yıllarında ikinci kez Fransa'ya gitti. Dönüşünde Milli Eğitim Bakanlığı müfettişi olarak çalıştı, Orhan Veli ile birlikte Yaprak Dergisi'ni çıkardı ve yeni şiir harketinin toplumsal bir içerik kazanmasına katkıda bulundu. İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde karşılaştırmalı Türk - Fransız Edebiyatı (1950 - 1960), Teknik Üniversite ve Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu'nda sanat tarihi (1951 - 1958) dersleri okuttu.

Azra Erhat ve Halikarnas Balıkçısı ile birlikte yeni bir Anadoluculuk görüşü geliştirdi. Türk kültürünün kökenlerini Orta Asya'da arayanların aksine, Anadolu'daki eski uygarlıklarda aradı. 1955 'ten itibaren üniversite film merkezinde Anadolu uygarlıkları ile iglili belgesel filmler hazırladı. Mazhar Şevket İpşiroğlu ile başladığı belgesel film çalışmalarını Macit Gökberk ve Aziz Albek'le sürdürdü. İlk filmi Hitit Güneşi ile Berlin Film Festivali'nde ikincilik ödülü kazandı (1956). Bir yandan da Vedat Günyol'un çıkardığı Yeni Ufuklar dergisinde yazan Eyüboğlu, yazılarında emperyalizm ve kültür ilişkileri sorununa ağırlık verdi. İsmail Hakkı Tonguç'la birlikte İmece dergisini kurdu. Öztürkçeciliği abartmayan, duru bir anlatımla çeviriler yapmayı sürdürdü. Adalet Cimcoz'la birlikte yaptıkları Eflatun'un Devlet adı kitabının çevirisiyle 1959'da Türk Dil Kurumu Çeviri ödülü aldı. Denemelerini derlediği Mavi ve Kara kitabı ile, 1960 yılında dönemin saygın edebiyat ödüllerinden birisi olan Nurullah Ataç Armağanı'nı kazandı. 27 Mayıs 1960 müdahalesinden sonra 147'ler içinde yer alarak üniversiteden uzaklaştırıldı, Vedat Günyol’la Babeuf’tan çevirdikleri Devrim Yazıları adlı kitap 1965'te toplatıldı. Ceza yasasının 142. maddesine aykırı görülen bu kitap nedeniyle yargılandı ve beraat etti. Görevlerinin iadesinden sonra yalnızca İstanbul Teknik Üniversitesi'ndeki öğretim üyeliğine devam etti. 1966'da Sinematek'in kurucuları arasında yer aldı, ölümüne dek onur üyeliği devam etti.

Sabahattin Eyüboğlu, 12 Mart Darbesi sonrasında ise "gizli komünist örgütü kurmak" suçuyla Vedat Günyol ve Azra Erhat ile birlikte tutuklandı, dört ay tutuklu kaldıktan sonra görülen dava sonucu beraat etti. Azra Erhat ile birlikte çevirisi için çalıştıkları Fransız yazar Rabelais'in Gargantua adlı eserinin çevirisini tamamlayamadan 13 Ocak 1973'te geçirdiği kalp krizi sonucu İstanbul'da yaşamını yitirdi.

Eserleri:


Sabahattin Eyüboğlu çok geniş bir konular alanı üzerinde yazılar yazmış, günümüzde de referans kabul edilen çeviriler gerçekleştirmiş, bu arada kısa metrajlı filmler de yapmıştır. Yazıları dört döneme ayrılır:
1 - 1933'ten 1939 sonuna dek uzanan İstanbul dönemi yazıları,
2 - 1940 - 1947 Ankara dönemi yazıları,
3 - 1947 - 1952 Paris mektupları,
4 - 1957 - 1973 dönemi yazı ve çevirileri.

Deneme - İnceleme:


  • Avrupa Resminde Gerçeklik Duygusu (1952),
  • Fatih Albümüne Bakış (1952),
  • Mavi ve Kara (1961),
  • Yunus Emre'ye Selam (1966),
  • Yunus Emre (1971),
  • Sanat Üzerine Denemeler (1974),
  • Pir Sultan Abdal (1977),
  • Köy Enstitüleri Üzerine (1979),

Çeviri:


  • Denemeler (Montaigne, 1947),
  • Oblomov (Gonçarov, E. Güney ile, 1945-49)
  • Fransa Üzerine Deneme (Curtius, 1953),
  • Troilos ile Kressida, William Shakespeare, 1956)
  • Devlet (Eflatun, A. Cimcoz ile, 1959),
  • Moby Dick (H.Melville, M. Urgan ile, 1960),
  • Masallar (La Fontaine, 1960)
  • Macbeth (William Shakespeare, 1962)
  • Hamlet (William Shakespeare, 1965)
  • Atinalı Timon (William Shakespeare. 1965)
  • Julius Caesar (William Shakespeare, 1966)
  • Antonius ve Kleopatra ( William Shakespeare, 1967)
  • Ermiş Antonius ve Şeytan (Flaubert, 1968)
  • Gargantua (Rabelais, A. Erhat ve V.Günyol ile, 1973)
  • Şiir çevirileri (1976)
  • Hesiodos Eseri ve Kaynakları (A. Erhat ile, 1977)

Film:


  • Anadolu ormanları (1956)
  • Surnâme (1959)
  • Anadolu Roma Mozaikleri (1959)
  • Karanlıkta Renkler: Göreme (1959)
  • Anadolu Yolları (1959)
  • Hitit Güneşi (1957)
  • Yaşamak için (Şakir Eczacıbaşı ile, 1963)
  • Nemrut Tanrıları (1964)
  • Eski Antalya'nın Suları (1965)
  • Ana Tanrıça (1966)
  • Karagöz'ün Dünyası (1972)
  • Siyah kalem (1973)

Ödülleri:


  • 1959 - Türk Dili Kurumu Çeviri Ödülü, Eflatun'un Devlet kitabının Adalet Cimcoz ile birlikte yaptığı çevirisi ile.
  • 1960 - Nurullah Ataç Armağanı, Mavi ve Kara" adlı deneme kitabı ile.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
Son düzenleyen Safi; 31 Temmuz 2016 22:00

Benzer Konular

12 Eylül 2015 / ThinkerBeLL Edebiyat tr
9 Ağustos 2015 / BARIŞ Edebiyat tr
24 Kasım 2006 / BARIŞ Müzik tr
23 Ekim 2013 / ThinkerBeLL Edebiyat tr
18 Temmuz 2012 / ener Müzik tr