Ahmet İhsan Tokgöz

Ahmet İhsan Tokgöz


Ahmed İhsan Tokgöz´ün (1868-1942) yirmi beş yıllık zaman dilimini (1888-1914) kapsayan anıları genel tarihe, basın, yayın ve edebiyat tarihlerine ışık tutan önemli bir kaynak olarak nitelenegelmiştir. Ancak, 1930-31´de az sayıda basılmış olan bu iki cilt, günümüzde birçok kütüphanede bile bulunmayan 'nadir kitap'lardandır. Tokgöz´ün anıları birkaç bakımdan önemlidir. İlk resimli kitapları bastırarak yayıncılık alanında öncülük eden Ahmed İhsan´ın 17 Mart 1891´de kurduğu Servet-i Fünun dergisi, basın tarihimizin en önemli ve en uzun süre yaşayan süreli yayınlarındandır. Dergi, Ateşkes Dönemi´nde yayınına zorunlu olarak ara vermiş, bunun dışında, kurucusunun ölümünden bir buçuk yıl sonrasına, 26 Mayıs 1944´e kadar yayımlanmış ve teknik yenilikleriyle basımcılığın gelişmesine öncülük etmiştir. Servet-i Fünun´un en önemli özelliklerinden biri de, Servet-i Fünun Edebiyatı da denen Edebiyat-ı Cedide adlı yenilikçi akımın ve kendine Fecr-i Ati adını veren edebiyat topluluğunun yayın organı olarak edebiyat tarihinde seçkin bir yer edinmesidir. Ahmet İhsan, anılarında, bir yandan dergisinde doğup gelişen bu
edebiyat etkinlikleri üzerine bilgi veriyor, bir yandan da gazeteci sıfatıyla tanıklık ettiği siyasal olayları anlatıyor: II. Abdülhamid döneminde basın, sansür, İkinci Meşrutiyet´in ilanından sonraki çalkantılar, savaşlar, yolsuzluklar, v.b... Alpay Kabacalı´nın dilini özenle sadeleştirdiği ve çok sayıda açıklama notu eklediği Matbuat Hatıralarım´ın iki cildini birarada sunuyoruz.

Ahmet İhsan Tokgöz kitapları


Matbuat Hatıralarım

Kaynak: Yaşam Öyküsü

TOKGÖZ (Ahmet İhsan), türk yazar, yayıncı ve siyaset adamı (Erzurum 1866 - Değirmendere, İzmit, 1942). 1886 yılında Mülkiye mektebi'ni bitirdi. Bir süre Dışişleri bakanlığı tercüme kalemi'nde görev yaptı. 1890 yılında Alem basımevini kurdu ve Edebiyatı cedide akımının yayın organı olan Serveti tünün dergisini yayımlamaya başladı (1891). İkinci meşrutiyet’ten Birinci Dünya savaşı sonlarına değin Yüksek ticaret mektebi'nde coğrafya öğretmenliği yaptı. 1919'da Avrupa’ya giderek Heyeti temsiliye'nin amaç ve fikirlerini batı kamuoyuna duyurmaya çalıştı. Lozan barış konferansı sırasında da türk basın bürosunun yöneticiliğini yaptı. 1931'de Ordu milletvekili olarak girdiği TBMM’de yasama görevini ölümüne değin sürdürdü. Başlıca yapıtları: Avrupa' da ne gördüm? (1891), Altı hafta NİTde seyahat (1896), Tuna'da bir hafta (1911), Tirol cephesinde ateş hattında (1917), Matbuat hatıralarım (2 cilt, 1930-1931). Ayrıca Jules Verne'in romanlarını türkçeye ilk çeviren de odur.