Arama

Türkçede "ki" Bağlacı ve "-ki" Eki

Güncelleme: 30 Kasım 2013 Gösterim: 124.893 Cevap: 4
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
24 Haziran 2011       Mesaj #1
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
"ki" Bağlacı ve "-ki" Eki
MsXLabs.org & TDK, Türk Dil Kurumu
Sponsorlu Bağlantılar


Türkçede bağlaç ve ek olmak üzere iki çeşit "ki" vardır:
  • Bağlaç olan "ki"
  • Ek olan "-ki"
    • İlgi zamiri olan "-ki" eki
    • Belirtme sıfatı üreten "-ki" eki

BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
24 Haziran 2011       Mesaj #2
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Bağlaç olan "ki"

Sponsorlu Bağlantılar
1.
Başlı başına bir sözcüktür. Cümleleri birbirine bağlar. Kendinden önce gelen sözcükten ayrı yazılır ve bu sözcüğün ünlü harflerinden etkilenmez.

Örnek:
a) Öyle anlaşılıyor ki, sen gelmeyeceksin.
1. Cümle: Öyle anlaşılıyor.
2. Cümle: Sen gelmeyeceksin.
b) Onu görünce öyle şaşırdım ki, anlatamam.
1. Cümle: Onu görünce öyle şaşırdım.
2. Cümle: Anlatamam.
2.
a)
"ki" bağlacı kimi sözcüklerle birleşip, kaynaşarak birleşik sözcük olur. O zaman ayrı yazılmaz:
Örnek: mademki, halbuki, belki, sanki, çün, oysaki.
b) "ki" bağlacı bazı sözcüklerle de öbekleşir, fakat ayrı yazılır:
Örnek: demek ki, öyle ki , kaldı ki
3. Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan "ki" sözcüğü de ayrı yazılır:

Örnek:
  • Babam geldi mi ki?
  • Doktor açıklama yapacak mı ki?

BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 3 üye beğendi.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
24 Haziran 2011       Mesaj #3
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Ek olan "-ki"

Daima sözcüklere bitişik yazılır. "Kiminki?" ve "hangi?" sorularının karşılığı olan sözcüklerin aldığı "ki"ler ektir.
Sonunda ince-yuvarlak ünlü bulunan bazı sözcüklerden sonra getirilen "-ki" eki küçük ünlü uyumuna uyarak "-kü" olur.

Örnek:

a) Dün olay beni çok etkiledi.
b) Bugün toplantı uzun sürdü.
Ek olan "-ki", iki şekilde karşımıza çıkar:
  • İlgi zamiri olan "-ki"
  • Belirtme sıfatı üreten "-ki"
1. İlgi zamiri olan "-ki"
Sözcüklerin yerini alır. -mki, -inki biçiminde eklenir.

Örnek:

  • Benim ellerim kirli, seninkiler temiz.
    • Seninki > senin ellerin
  • Seninki, bugün yine okula gitmedi.
    • Seninki > senin çocuğun
  • Benimki çok eskidiği için, yenisini aldım.
    • Benimki> benim çantam

2. Belirtme sıfatı üreten "-ki"
Yer ve zaman belirten sıfatlar türetir.

Örnek:

  • Duvardaki resmi ben yaptım.
  • Akşamki yemeği çok beğendim.
  • Penceredeki çiçek, soğuktan dondu.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 2 üye beğendi.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
24 Haziran 2011       Mesaj #4
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
"ki" bağlacı ve "-ki" eki ile ilgili örnekler

Yazımda "-ki" eki ile, "ki" bağlacını birbirinden ayırabilmek için "ki"ler cümleden çıkarılır. Cümlenin kuruluşunda bozulma oluyorsa "ki"ler ektir, bitişik yazılır. Olmuyorsa, bağlaçtır, ayrı yazılır.

Örnek 1:
Evdek(ki) kitapları da getir.
a) Hangi kitap? Evdeki.
b) Evde kitapları da getir.
Cümle bozuldu. O halde ek ve bitişik yazılmalıdır:
Evdeki kitapları da getir.

Örnek 2:
Öyle bir illet(ki), iyi olmak bilmiyor.
a)
1. Cümle: Öyle bir illet.
2. Cümle: İyi olmak bilmiyor.
İki cümleyi birbirine bağlıyor. O halde bağlaç ve ayrı yazılmalıdır:
b) Öyle bir illet iyi olmak bilmiyor.
Cümle bozulmadı. Bağlaç ve ayrı yazılmalıdır:
Öyle bir illet ki, iyi olmak bilmiyor.

Örnek 3:
Senin(ki) bu yıl iyi ders çalışıyor.
a) Kiminki? Seninki
b) Senin bu yıl iyi ders çalışıyor.
Cümle bozuldu. Ek ve bitişik yazılmalıdır:
Seninki bu yıl iyi ders çalışıyor.

Örnek 4:
Düşündüm(ki) seninle gelsem iyi olacak.
a)
1. Cümle: Düşündüm.
2. Cümle: Seninle gelsem iyi olacak.
İki cümleyi birbirine bağlıyor. O halde bağlaç ve ayrı yazılmalıdır:
b) Düşündüm seninle gelsem iyi olacak.
Cümle bozulmadı. Bağlaç ve ayrı yazılmalıdır:
Düşündüm ki, seninle gelsem iyi olacak.

Örnek 5:
Parti kongrelerinde(ki) coşkuyu seçimlerde göremedik.
a) Hangi coşku? Parti kongrelerindeki.
b) Parti kongrelerinde coşkuyu seçimlerde göremedik.
Cümle bozuldu. O halde buradaki "ki" ektir. Bitişik yazılmalıdır:
Parti kongrelerindeki coşkuyu seçimlerde göremedik.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 2 üye beğendi.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
sen bilirsin - avatarı
sen bilirsin
Ziyaretçi
30 Kasım 2013       Mesaj #5
sen bilirsin - avatarı
Ziyaretçi
SIFAT YAPAN "Kİ"
Bitişik yazılır. 'Neredeki, Ne zamanki, Kiminki' sorularına cevap verir. İsmi niteler
ÖRNEK:
Masadaki tabaklar kırıldı.

ZAMİR OLAN "Kİ"
Bitişik yazılır. 'Neredeki, Ne zamanki, Kiminki' sorularına cevap verir. İsmin yerini tutar.
ÖRNEK:
Benim saçlarım seninkinden gür.

BAĞLAÇ OLAN "Kİ"
Ayrı yazılır. 'Neredeki, Ne zamanki, Kiminki' sorularına cevap vermez. Cümleleri birbirine bağlar.
ÖRNEK:
Dedim ki yarın geleceğim.


Bu metin 5. ve 6. sınıflar için yapılmıştır. Okuduğunuz için teşekkür ederim.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.

Benzer Konular

13 Nisan 2015 / misafir Soru-Cevap
14 Nisan 2012 / ThinkerBeLL Edebiyat
28 Aralık 2013 / sempatiq19 Soru-Cevap
26 Nisan 2014 / Misafir Cevaplanmış
15 Şubat 2011 / Teamoore Soru-Cevap