Irk Bitig

Güncelleme: 10 Şubat 2012 Gösterim: 2.963 Cevap: 1

woltka1001

Ziyaretçi

31 Ocak 2012 Mesaj #1

Ziyaretçi

Irk Bitig, 9. yüzyıla ait falcılıkla ilgili Göktürk Alfabesi ile kağıda yazılmış eserlerdendir.

Sponsorlu Bağlantılar

Irk Bitig eserinin ilk iki sayfası (5b ve 6a)

Bin Buda civarındaki mabetlerde bulunan Göktürk yazılarıyla yazılmış bu tam ve mükemmel el yazması, şimdiye kadar elde edilen yazmaların en dikkat çekici olanıdır. Bulunan diğer yazmalar ise Altun Yaruk ve Sekiz Yükmek tir. Yazma, küçük bir kitap halindedir. Sarı renkli, kuvvetli, kalın ve iyi bir Çin kağıdı üzerine yazılmıştır. Sayfalarının uzunluğu 13.6 cm, genişliği 8 cm, tabakalarının her biri birbirine dikilmemiş, ama tutkal ile yapıştırılmıştır. Bu tutkal o kadar sağlamdır ki, aradan uzun bir zaman geçmiş olmasına rağmen, hâlâ gevşememiştir. Kitap ciltli değildir. Çok fazla okuduğu için sayfa köşeleri ve dış yaprakları oldukça yıpranmış ve kırışmıştır. Kâğıdın çok kaliteli bir cinsten olması kitabın son zamanlara kadar muhafaza edilebilmesini sağlamıştır. Toplam 104 sayfa ve 65 paragraftan ibarettir. Kitabın adı 101. sayfada açıkça Irk Bitig olarak kaydedilmiştir. "Fal Kitabı" anlamına gelmektedir. Bu fal kitabı Doğu Türkistan’da Uygurlar’ın hakim olduğu ve Uygur Edebiyatı’nın parlak devirlerini geçirdiği çağa aittir. Bu bölgede ve Orta Asya’nın diğer bölgelerinde bu şekilde birçok yazma bulunmuştur. Bunların çoğu Budizm’e giren Türklere ait olup çoğunluğu Orhun Alfabesi ile yazılmıştır.

Irk Bitig eserinin son iki sayfası (55b ve 56a) Bu kısım Budist Çince ile yazılmıştır.

BEĞEN Paylaş Paylaş

Bu mesajı 3 üye beğendi.

Cevapla

buz perisi

VIP Lethe

10 Şubat 2012 Mesaj #2

VIP Lethe

Uygur Türklerine ait, 9. yüzyıldan kalma olduğu tahmin edilen Göktürk alfabesiyle yazılmış ve iyi korunmuş ender kitaplardan biri.
Kitabın günümüz Türkçesiyle anlamı; “Fal Kitabı”dır. Bugün “soy, millet” gibi anlamlarda kullanılan Irk kelimesi eski Türkçe’de “büyü” anlamına gelir. Bitik, bitig ise kitap demektir. Toplam 104 sayfa ve 65 paragraftan ibarettir.
Sponsorlu Bağlantılar
Aslı, British Museum’da sergilenmektedir. Bu kitap ve buna benzer pek çok dini ve büyü kitapları Budizm’e geçen Türklere aittir. Bu dine geçen Türkler, kısa sürede şehirlileştikleri için parlak sayılabilecek bir edebiyat da üretmişlerdir.

Kitaptan bir kaç cümle:
“Tensi men. Yarın keçe altun örgin üze olurupan mengilüyer men. Ança bilingler. Edgü ol.”

Günümüz Türkçesiyle: “Tensi ben. Gündüz gece altın taht üzerine oturup mutluyum ben. Böyle biliniz. İyidir o.”

“Ala atlıg yol tengri men. Yarın keçe eşür men. Utru eki yalıg kişi oglın sokuşmiş, kişi korkmiş. ‘Korkma’ timiş. ‘Kut birgey men’ timiş. Ança bilingler. Edgü ol.”

Günümüz Türkçesiyle: “Alaca atlı yol tanrısı ben. Gündüz gece koştururum (atımla) ben. Güleryüzlü iki insanoğluna denk gelmiş, insanoğulları korkmuş. ‘Korkma’ demiş. ‘Kut vereceğim ben’ demiş. Böyle biliniz. İyidir o.”
“Altun kanatlıg talım kara kuş men. Tanım tüsi takı tükemezken taluyda yatıpan tapladukumin tutar men, sebdükimin yiyür men. Antag küçlüg men. Ança bilingler. Edgü ol.”

Günümüz Türkçesiyle: “Altın kanatlı yırtıcı kartalım ben. Tenimin tüyleri büyümemişken, denizde yatarak dilediğimi tutarım ben, sevdiğimi yerim ben. Ondan güçlüyüm ben. Böyle biliniz. İyidir o.”

“Ürüng esri togan kuş men. Çıntan ıgaç üze olurupan mengileyür men. Ança bilingler. Edgü ol.”

Günümüz Türkçesiyle: ” Ak benekli doğan kuşum ben. Sandal ağacı üzerinde oturarak mutluyum ben. Böyle biliniz. İyidir o.”

BEĞEN Paylaş Paylaş

In science we trust.

Cevapla

Irk Bitig

Benzer Konular

Benzer Konular

MsXLabs Üye Girişi

Irk Bitig

Benzer Konular

Benzer Konular