Ars Combinatoria

Ars Combinatoria

. Mant Leibniz'e göre, genel devşirimler (permutation) ve ka- tışımlar (combinaison) kuramı. (Bk. ansikl böl.) |f Kalışım mantığı (combinatory logic), H. B. Curry tarafından geliştirilmiş olan ve değişkenlerle önerme - eklemlerinin tümden elenmesine dayanan mantık sistemi. Bu sistemde, bunların yerini belli türden bazı işlev simgeleri alır.

—Ansİkl. Leibniz, De arte combınatoria (1666) adlı yapıtında ortaya koyduğu genel katışım ve devşirim kuramının “bizi, insan bilgilerinin genel çözümlemesine kesinlikle götüren bir yöntem” oluşturduğunu söylüyordu- Leibniz'e göre ilk yapılacak iş, insan düşüncelerinin eksiksiz bir “abecesi"™, yani bütün öteki kavramları tanım- sı lamaya olanak verecek ilkel (tanımlanamaz) kavramların tüketici bir listesini çıkarmaktır; bundan sonra geriye, düşünceler oluşturmak için bu kavramların ne şekilde bir araya getirilebileceklerini eksiksiz olarak belirleme işi kalır. Böylece her düşünme (akılyürütme), mekanik bir işleme (kör bir hesaplamaca) dönüştürülmüş olur. Leibniz bu görkemli taslaktan bir çeşit "buluş mantığı” (logica inventiva) sağlayacağını umuyordu. Ancak, bu gençlik yapıtında giriştiği işin ne denli güç olduğunu görememiş olsa gerek. Nitekim, De arte com- binatoria, yalın bir taslak olarak kaldı Leibniz burada, her temel geometri kavramına bu kavramı simgeleyen bir tam sayı (noktaya 1, uzaya 2, .,.) verip bu ilkel kavramlar yardımıyla tanımlanabilecek kavramları ise kesirlerle göstererek geometrik akılyürütmeyı kodlaştırmayı deniyordu. Buna göre, Circulus est (“Bu bir dairedir”) önermesinin kodu -— - 8 olacaktır. Bu yöntemin kusuru, Leibniz'ın, mantıksal niceleyiciler (“herbir", “bazı" gibi) arasında bir ayrım yapmamış olmasıdır.