Sıvı Kromatografisi

Sivi kromatografisi çesitli alt gruplara ayrilir:

• Adsorpsiyon kromatografisi

• Dagilma kromatografisi
• Ince tabaka kromatografisi
• Kagit kromatografisi
• Iyon degistirme kromatografisi

Eger sabit faz dolgu maddesi üzerinde yayilmis bir sivi film ise yönteme sivi-sivi kromatografisi denir. Bilesenler, sabit ve hareketli faz arasindaki farkli dagilma egilimlerine göre birbirlerinden ayrilirlar. Bu yöntemde hem sabit faz, hem de hareketli faz birbiriyle karismayan, polarliklari farkli iki sividir.

Sabit faz, bir sivi ile kaplanmamis kati dolgu maddesi ise yöntem, sivi-kati kromatografisi adini alir. Bilesenlerin kati yüzeydeki farkli adsorpsiyon ilgilerinden ötürü ayirma gerçeklesir.

Bu metotla ayirmalarin çogunda, analiz edilecek çözeltide bulunan bilesenler (iyonlar ve moleküller), sabit faz adini alan bir dolgu maddesi ile doldurulmus belli uzunluktaki bir kolondan geçirilir ve uygun bir çözücü (hareketli faz) ile kolonun bir ucundan öteki ucuna kadar sürüklenerek tasinir. Tasima sirasinda adsorpsiyon kromatografisinde bilesenler sabit fazda adsorbe edilir. Ancak, her bilesenin adsorbe edilme hizi farkli oldugundan, bilesenler kolonda farkli tabakalarda kalirlar. Kolonun üstünden devamli ilave edilen çözücü yardimiyla, en zayif adsorbe edilen bilesen en önde olmak üzere bilesenler birbirlerinden ayrilarak farkli kaplara toplanirlar.

Dagilma kromatografisinde, sabit fazin üzerinde , sabit faz tarafindan kuvvetle adsorbe edilmis olan film seklinde ince bir sivi tabakasi vardir. Çözeltide bulunan ve ayrilmasi istenen bilesikler, bu iki tabaka arasinda dagilirlar. Örnegin, çözeltide iki bilesen varsa, biri sabit fazda kalirken, digeri hareketli fazda sürüklenir ve kolondan disari atilir.

Ince tabaka kromatografisinde, sabit faz bir plaka üzerine yayilmis silika jel veya alumina tabakasidir. Analiz çözeltisi bu tabakaya çok az miktarda emdirilir. Hareketli faz olarak uygun bir çözücü veya çözücü karisimlari kullanilarak bilesenler plaka üzerindeki sabit fazda ayri yerlerde toplanarak birbirinden ayrilmis olur.

Kagit kromatografisinde ayirma da ayni ince tabakada oldugu gibidir. Ayni sekilde eser miktardaki maddelerin ayrilmasinda kullanilir.

Iyon kromatografisi, iyon degistirme reçineleri tarafindan iyonlari ayirma ve tayin etme metodudur. Anyonlari ayirmak için anyon degistirme reçineleri, katyonlari ayirmak için katyon degistirme reçineleri kullanilir. Kati bir maddenin yapisinda bulunan iyonlarin, bu kati maddenin temasta oldugu bir çözelti içindeki ayni cins yüklü olan baska iyonlarla bir dengeye göre degistirilmesi özelligine dayanir. Kullanilan bu kati maddeler, çözelti ortaminda çözünmeyen büyük moleküllü maddelerdir.