Trityum Nedir?

Trityum (T ya da H3)

HİDROJEN-3 olarak da bilinir, hıdrojenin atom ağırlığı yaklaşık 3 olan izotopu.

Bir proton ile iki nötrondan oluşan trityum çekirdeğinin kütlesi normal hidrojen çekirdeğininkinin üç katına eşittir. Trityum yarı ömrü 12,5 yıl olan radyoaktif bir parçacıktır ve doğal sudaki bolluğu doğal hidrojeninkinin 10~18’i kadardır. Trityumu ilk olarak 1934’te E. Rutherford, M. L. Oliphant ve P. Harteck, döteryumu (D, hidrojenin kütle numarası 2 olan izotopu) yüksek enerjili döteronlarla (döteryum atomunun çekirdeği) bombardıman ederek, D+D—>H+T bağıntısı uyarınca buldular. Libby ve A. V. Grosse ise kozmik ışınların atmosferdeki azota etki etmesi sonucunda oluştuğunu düşündükleri trityumun doğal suda bulunduğunu gösterdiler.

Trityum en etkin biçimde denklemi uyarınca, lityum-6’nın (Li6) nükleer reaktörlerde çekirdek bölünmesi sonucunda ortaya çıkan nötronlarla çekirdek tepkimesine girmesi yoluyla üretilir.

Trityum öbür maddeler ile normal hidrojene benzer biçimde tepkimeye girer; ama oluşturduğu bileşiklerinin kütleleri hidrojen bileşiklerinden çok farkh olduğundan, kimyasal özellikleri de farklıdır. Bu nedenle trityum kimyasal tepkimelerde izleyici izotop olarak döteryum kadar sık kullanılmaz. Döteryum ile trityum arasındaki çekirdek tepkimeleri termonükleer silahlarda enerji kaynağı olarak kullanılmıştır.

TRİTYUM
a (fr. tritium; yun. tritos, üçüncü'den). Çekirdeği bir proton ile iki nötrondan oluşan radyoaktif hidrojen izotopu (3H). [Simgesi T olan kimyasal element.]
—ANSİKL. Rutherford ile ekibi tarafından 1934'te bulunan trityum, nükleer reaktörlerde kolayca elde edilir; 8- radyoaktif bir elementtir:

Yarıömrü yaklaşık 12,3 yıldır. Genel olarak lityumun nötronlarla ışınlanması yoluyla elde edilir. Yerküre üzerinde çok az miktarda bulunur, kozmik nötronların azot çekirdeklerine etkimesi sonunda oluşur. Trityum, oksijen içinde yanarak normal sudan biraz daha yoğun olan T20 formülünde bir su verir.

Ayrıca radyoaktifliğinden dolayı biyolojide metabolizmaları kolayca incelenebilen organik bileşikler meydana getirir. Trityum, çok yararlı bir izleyicidir; çünkü bu atomdan bir bileşikte çok az miktarda bulunması bile onun radyoaktifliğinin ortaya çıkarılmasını sağlar. Trityum çekirdeği, özellikle nükleer silahlarda ya da enerji üretimi araştırmalarında yararlanılan termonükleer kaynaşma tepkimelerinde kullanılır.