Arama

Çin Etnik Grupları

Güncelleme: 21 Mart 2010 Gösterim: 11.088 Cevap: 14

Cevap Yaz Sayfa 1 / 2

Daisy-BT

Ziyaretçi

15 Mart 2010 Mesaj #1

Ziyaretçi

Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubu, Çin Halk Cumhuriyeti hükûmeti "Milli Bölge Özerkliği" (民族区域自治/民族區域自治) adlı siyasetini takip ederek vatandaşlarını etnik gruplarına bölerek belli bölgelerde ayrıcalık haklarını tanımaktadır. Gruplarının hangi etnik grubuna bağlı olacağına karar veren yönetim işlemlerine "Millet Tanımlama İşlemleri" (民族识别工作/民族識別工作) denilmektedir.

Sponsorlu Bağlantılar

Qing Hanedanı döneminden Çin Cumhuriyeti'nin başlarına kadar "Beş Millet" (五族) tabiri kullanılmıştır.

1935'de yapılan araştırmalarına göre Çin'de 400 civarında etnik grupların mevcut oldukları "tespit" edilmiştir. Ancak "Millet Tanımlama İşlemleri"'yle birleştirilerek Hanlar ve 55 azınlık grupları olmak üzere 56 etnik grup resmî statü kazandırılmıştır.

Hanlar dışındaki 55 etnik grup kendi grubun yoğun bir şekilde oturduğu bölgeyi "Bölgesel Özerklik" alanı olarak ayrılmış ve kendi alfabesi ve kendi dilini kullanma hakları, belli bir miktarda mülkiyet hakları, belli bir ölçüde emniyet ve milisi teşkil etme hakları, bölgede geçerli olan kanunları çıkarma hakları ve eğitimde kontenjan haklarını verilmektedir.

Günümüzde sadece Çin'in yerlisi konumunda olanlar azınlık grup olarak sayılmakla beraber, İkinci Dünya Savaşı'nından sorna Çin kıtasında kalmış Japonlar, Hong Kong'un ilhak edilmesiyle Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşı olmuş İngilizler ve Portekizler azınlık grubu sayılmamaktadır.
Tayvan (Çin Cumhuriyeti)'da çok sayıda bulunan etnik grupları Kaoşan adı atlında birleştirilmektedir. Tayvan'da ise aynı grupları 13 gruba ayrılmaktadır.

Çin Etnik Grupları:

01 - Han
02- Moğol
03- Hui
04- Tibetli
05-Uygur
06 - Miao
07- Yi
08- Zuang
09 - Buyi
10 - Koreli
11 - Mançu
12- Tung
13 - Yao
14- Bai
15- Tujia
16- Hani
17 - Kazak
18- Dai
19 - Li
20 - Lisu
21- Va
22- Şe
23- Kaoşan
24- Lahu
25- Şuy
26 - Dongxiang
27- Naşi
28- Çingpo
29- Kırgız
30- Tu
31- Dahur
32- Mulao
33- Çiang
34- Pulang
35- Salar
36- Maonan
37- Kelao
38 - Sibe
39- Açang
40 - Pumi
41- Tacik
42 - Nu
43- Özbek
44 - Rus
45 - Evenki
46- Teang (Palaung)
47 - Bao'an
48 - Yugur
49 - Çing
50- Tatar
51 - Tulong
52 - Oroçon
53 - Heçen (Nanai)
54- Memba
55 - Lhoba
56 - Çinuo

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

15 Mart 2010 Mesaj #2

Ziyaretçi

Han Ulusu ya da Han Çinli (Basitleştirilmiş Çince:汉族, Klasik Çince:漢族, pinyin: hànzú) Çin'de yaşayan en büyük etnik gruptur. Çin nüfüsunun %92'sini ve dünya nufüsunun yaklaşık %19'unu oluştururlar. Türkçe'de Çinli kelimesi Han Ulusuna eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

Sponsorlu Bağlantılar

Han Ulusu adını M.Ö. 206 – M.S. 220 yılları arasında hüküm sürmüş Han Hanedanlığı'ndan alır. Han Hanedanlığı, Çin'i tek bir hükümdar altında birleştiren kısa süreli Qin Hanedanlığı'nın ardından (M.Ö.221 - M.Ö.206) egemenliği ele geçirmiş, Çin kültürü üzerinde derin etkiler bırakmıştır. Bugün Çin'de yaşayan pek çok insan da Han döneminde kurulan kültürel ve siyasal birliğin mirasçısı olarak kendini Han insanı (Hànrén) olarak adlandırmaktadır.

Han Ulusu Çin dillerinden birini konuşur. Dilsel olarak bir bütünlük göstermezler, ancak tüm Çin'de kullanılan Çin yazısı tarih boyunca kültürel ve siyasal birliğin temelini oluşturmuştur. Yani bir Hongkonglu ile bir Pekinli birbirlerinin konuştukları dili anlamıyor olsa da, Çin yazısı aracılığıyla anlaşabilir. Günümüzde ise Çin'de resmi dil olarak yaygınlaşan Pekin lehçesi Mandarin ya da Standart Çince ikinci dil olarak Han Ulusu'nun çoğunluğu tarafından konuşulmaktadır.
Han ulusunun adetleri ve gelenekleri de dilleri gibi büyük yöresel farklılıklar gösterir. Ancak genel olarak bakıldığında Han Ulusu ortak bir kültürü paylaşmaktadır.

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

15 Mart 2010 Mesaj #3

Ziyaretçi

Huiler, (Arapça: هوي, Çince: 回族 pinyin: Huízú, Xiao'erjing: حُوِ ذَو ), Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubunun biri olan dini etnik grupdur. Dil ve fiziksel yapı açısından Han ulusu ile aynı olup İslam dinine bağlıdır. Dilleri Çince olan Huiler, dini kelime hazinelerinde geniş kapsamlı Arapça, Farsça ve Türkçe kökenli kelimeler mevcuttur.

Tarihi:

Yaklaşık 600 yıl önce Yuan Hanedanı'nın son ve Ming Hanedanı'nın ilk yıllarında bugünkü Huiler etnik grup olarak oluşturulmaya başlanmıştır.
Qing Hanedanı yükselişinde, (1644 - 1911), Müslümanlarla ve müslüman olmayan Çinliler'nin arasındaki geçimsizlik başlamıştır. Hanedanlık dinsel kurban kesimini yasaklar, yeni camilerin yapımını ve İslam'ın beş şartından biri olan Mekke'ye Hacca gitmeyi yasaklar. Qing Hanedan yöneticileri Mançular (Mançuca:

Manju; Çince: basit: 满族; geleneksel: 滿族; pinyin: Mǎnzú, Moğolca: Манж, Rusca: Маньчжуры)'ın eline geçer, bunlar Çin'deki bir azınlık, "böl ve yönet" bir taktikle Hanları, Müslümanları, Tibetlileri ve Moğoları birbirleriyle çatıştırır. Bu baskıcı politikalar beş kanlı Huilerin isyanıyla sonuçlanır, bunlar birçoğu Panthay isyanı Yunnan Eyaletinde 1855 ile 1873 yılları arasında, ve Dungan isyanı, çoğunlukla Sincan, Shaanxi ve Gansu sınırları içinde 1862 ile 1877 yılları arasında meydana gelir. Mançu hükümeti böyle isyanları bastırmak için soykırımı işler bir milyon Panthay isyanınında insanı öldürür, birkaç milyon Dungan isyanınında ve beş milyon Guizhou baskısınında Miaoları öldürürler. Bu "Müslümanlardan temizleme" (洗回, xi Hui) Mançu yönetiminin uzun zamandır savunduğu resmi politikasıdır.

Din:

Tang Hanedanı (618-907 milâttan sonra) zamanında, İslâm dinine "Dashi jiào" (Dashi Dini. Dashi, Araplara verilen isimdir), Ming Hanedanlığında (1368 - 1644), "Tianfang jiào" (Arabistan dini), veya "Hui Hui jiào" (Hui hui dini. Müslüman olan diğer etnik gruplarınada Hui Hui derlerdi.); Ming Hanedanlığı sonunda ve Qing Hanedanlığı (1616 - 1911) başladığında, "Qingzhen jiào" (temiz ve doğru din), Cumhuriyet döneminde (1912 - 1949), "回教 Huí jiào" (Huilerin dini) veya Yisilan-Dini (伊斯蘭教 Yīsīlán jiào) adını verdiler. İslam dini Çin'e yayılması batı sınırından Kara Hıtay Devleti tarihi ile ilgilidir. Tang Hanedanlığı sona erdiğinde, Hui Hus (müslüman olan eski bir oymak) batıya doğru göç ettiler. Bir grup Hui Hus Pangtegin'nin yönetimi altında batıya Çuy (Rusça: Чу, Kırgızca: Чүй, Kazakca: Шу) Nehrine Karluk ülkesine kadar geldiler, Karluk boyu, Hui Hus, diğer boylar ve oymaklar birleşerek tarihi Karahıtay (Çince: 西遼 pinyin: xī liáo; anlamı: Batı Liao, 黑契丹 hēi qìdān; anlamı Kara Kitan, Moğolca: Хар Хятад; Kara Kitad, Farsça: قرا ختاى Qarā Khitā'ī) devletini kurdular. Karahıtay devleti 9. yüzyıl ortasından 13. yüzyıl başlarına kadar 370 yıldan fazla sürdü.
Hui kadınları ve kız çocukları için bir çok dini okullar vardır, bunların çoğu Camilerdedir, okullar Huilerin kendi verdikleri bağışlarla finanse edilmekte ve işletilmektedir. Huiler de kadınlar ahong (Farsça: اكهُند; akhund(öğretmen); Türkçe: imam, hoca veya müslüman din öğretmeni) olarak çalışırlar, bu demektir ki kendi bölgelerinde kadınlar (nu) dini ve ruhani önder (nu ahong: kadın imam) olarak camilerde ayrı bir bölümde (tamamen erkeklerden ayrı), camilerin bir odasında veya nu si (kadın cami) denilen mekanlarda, bazıları ücret karşılığı, diğerleri gönüllü olarak hizmet verirler

Nakşibendi tarikatının iki önemli kolundan biri olan Aktağlık (Afakiyye) Qinghai ve Gansu'da yaşayan Salarlar ve Huiler'in çok önemli katkıları olmuştur.

Kur'an (古蘭經 / 古兰经)
Camii (清真寺 veya 回教堂)

Soyadları:

Huiler arasında, Bay (白 bái), Muhammed'in baş harfi olan Ma (馬 mǎ), Mu (穆 mù), Mu (木 mù), Şa (沙 shā Sadık?), Ding (丁 dīng din), Ha (哈 hǎ), Yu (羽 yǔ), Guo (郭 guō), Yang (杨 yáng) ve Tuo (脫 tuō) gibi soyadlar yaygındır.

Huilerin özerk yönetim birimleri:

1958 yılında Ningxia Huizu Özerk Bölgesi (Ninşa Huitsu) dışında Qinghai, Sincan ve Hubey eyaletlerinde 2 özerk ili, 6 özerk ilçesi ve 5 ortak özerk ilçesi kurulmuştur.

Sanci Hui Özerk İli (Çince: 昌吉回族自治州; Pinyin: Chāngjí Huízú Zìzhìzhōu; Uygurca: سانجى خۇيزۇ ئاپتونوم ئوبلاستى‎ , Sanji Xuizu Aptonom Oblasti, Sanji Huyzu Aptonom Oblasti) (Sincan)
Yençi Hui Özerk İlçesi (Çince: 焉耆回族自治县/焉耆回族自治縣; Pinyin: Yānçí huízú Zìzhìxiàn; Uygurca: يەنجى خۇيزۇ ئاپتونوم ناھىيىسى, Yenci Huyzu Aptonom Nahiyisi), （Bayangolin Moğol Özerk İli , 新疆巴音郭楞州）
Linxia Hui Özerk İlçesi (Çince: 临夏回族自治州; pinyin: Línxià Huízú Zìzhìzhōu) (Gansu)
张家川回族自治县 (Gansu, 天水市)
孟村回族自治县 (河北沧州市)
大厂回族自治县(河北廊坊市)
门源回族自治县 (Qinghai, 海北州)
化隆回族自治县 (Qinghai, 海东地区)
民和回族土族自治县(Qinghai, 海东地区)
大通回族土族自治县 (Qinghai, 西宁市)
巍山彝族回族自治县 (Yunnan, 大理市)
寻甸回族彝族自治县 (Yunnan, 昆明市)
威宁彝族回族苗族自治县 (Guizhou, 贵州毕节地区)

Ünlüler:

Zheng He 鄭和 / 郑和 - 馬三寶 / 马三宝 - Ming Hanedanı döneminde amiral ve kâşif.
Ma Huan, Yazar, ayrıca amiral Zheng He'ye eşlik etmiştir.
Ma Zhongying 馬仲英 / 马仲英 - Doğu Türkistan İslam Cumhuriyetini yıkan general.
Shi Zhongxin, 2002 yılından beri Harbin şehrinin Belediyebaşkanı.
Li Zhi (1527–1602), Fujian Eyaletinden bir Bilgin.
Hai Rui (1514–1587), Ming Hanedanı döneminde bir Siyasetçi.
Hui Liangyu, Çin'nin Başbakan yardımcısı ve Politbüro üyesi.

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

16 Mart 2010 Mesaj #4

Ziyaretçi

Yugurlar (Batı Yugurca: Yogïr ya da Sarïg Yogïr, Doğu Yugurca: Yogor ya da Šera Yogor; Sarïg ve Šera = Sarı; Çince: 裕固族; pinyin: yùgù zú), Sarı Uygur adıyla da anılırlar. Günümüzde Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmî olarak tanınmış 56 etnik grubundan bir Türk - Moğol halkıdır.

Nüfus
2000 nüfus sayımında toplam Yugur nüfusu 13.719 olarak kaydedilmektedir. Nüfusun %90'ı Kansu Eyaletinin Sunan Yugur Özerk İlçesinde (肃南裕固族自治县/肅南裕固族自治縣 Sùnán Yùgùzú Zìzhìxiàn), geri kalan kısım Jiuquan (酒泉市 Jiŭquán shì) kentine bağlı bir beldede (黄泥堡裕固族乡/黃泥堡裕固族鄉 huángníbǎo yùgùzú xiāng) yaşamaktadır.

Diller
4.600 kişi Türk dillerinden Batı Yugurca'yı, 2.800 kişi Moğol dillerinden Doğu Yugurca'yı ve diğerler Çince'yi konuşmaktadırlar.

Din
Tibet Budizmi ile Şamanizm'in karışımı bir dine inanmaktadırlar.

Tarih
Batı Yugurca'yı konuşanlar Uygur Kağanlığı'nın yıkılışından sonra güneye inerek Kansu'ya yerleşerek Kansu Uygur Krallığı (870 - 1036)'nı kurduğu düşünülmektedir. Bu krallıkta Mani dini ve Budizm yayılmıştır. Daha sonra Tangutlar tarafından yıkılmıştır.
Doğu Yugurca'yı konuşanlar 13. yüzyılda kuzeyden Çin'e indiği düşünülmektedir.

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

16 Mart 2010 Mesaj #5

Ziyaretçi

Rus (Rusça: Русские—Russkie), genellikle Rusya Federasyonu'nda yaşayan Doğu Slav halkı veya bu halkın soyundan olan kimselere denir. Dünya çapında yaklaşık 136 milyon kişi civarında bir nufüsa sahiptirler.

Din
Çoğunlukla Ortodoks Hıristiyan ve Moskova merkezli Rus Ortodoks Kilisesi'ne bağlıdırlar. Ateist ve Agnostik olanları da çoktur.

Rus köylü kızları, elleindeki tabaklarda çeşitli çilekler görülmektedir. (Kirillov yakınında Şeksna Nehri kenar bölgesinde, Vologda Guberniyası, Rusya İmparatorluğu)

Tarih
Rusların ataları erken ortaçağ zamanlarında Doğu Avrupa Ovası'na göç eden doğu slav boylarıdır. Rusların ayrı bir etnik grup olarak ilk kez tanınması 15. yüzyıla rastlar. Bu sıralarda onlara moskova çarlığı'nın bölgesel bir güç olarak birleşmesinden dolayı Muskovit Rusları deniliyordu. 17. ve 19. yüzyıllar arasında Sibirya ve Rus Uzak Doğusu'na yerleşen Rus göçebeler sayesinde etnik Rus'ların yaşama alanı genişledi.

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

16 Mart 2010 Mesaj #6

Ziyaretçi

Uygurlar (Uygurca: ئۇيغۇر Uyghur), çoğunluğu Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşayan Türk halkıdır. Dilleri Türk dillerinden Uygurca'dır.

Uygurlar, geçmişte Çin ile dostça ilişkiler kurmuş, ticareti geliştirmiştir. Böylece, köyler ve kasabalar gelişerek kalabalık şehirler haline gelmiştir ve bu nedenle ilk yerleşik hayata geçen Türk devleti, Uygur Devleti olmuştur. Bunun sonucunda tarım ve mimari gelişmiştir. Tahta harflerle matbaacılık yapan Uygurlar, kağıdı da kullanmışlardır. Bu sayede yeni bir alfabe oluşturmuşlardır. Bu alfabe 14 ila 18 harften oluşur. Uygurlar, kendi dinleri dışında diğer dinlere hoşgörülü olmuştur.

Uygur halkı iki defa, 1933 ve 1944 yıllında, kendi otonom cumhuriyetini kurmuştur. Çin Halk Cumhuriyeti 1949 da Doğu Türkistanı işgal ederek, Uygurların 1944 den beri var olan 2. Doğu Türkistan Cumhuriyetini yok etmiştir. Uygur halkı, Çin içerisinde kendi geleneklerini ve kültürlerini sürdüremediklerinden yakınmaktadır. Uygurlar, her ne kadar sözde özerk bir cumhuriyete sahip olsalar da, Çin egemenliğine girdiklerinden beri bağımsızlıkları için mücadele etmektedirler ve bunun içinde her yola başvurmaktadırlar . Uygurlar, Mani dininin terimlerini Türkçe'ye çevirerek ve Çin kültürünün asimilesine mağruz kalmayı onlemek istemişlerdir.

Sincan Uygur Özerk Bölgesi

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

16 Mart 2010 Mesaj #7

Ziyaretçi

Koreliler, Kore Cumhuriyeti ve Kuzey Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti vatandaşlarına Koreli denir. Koreli kavramı Kore Yarım Adası'nda bulunan ve iki ayrı Kore devletine mensup tüm kişileri içine alır. Bunun yanı sıra Kore Savaşı'na katılmış Türk askerleri için de Türkiye'de 'Koreli' terimi kullanılmaktadır.

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

16 Mart 2010 Mesaj #8

Ziyaretçi

Kazaklar: Kazakistan Cumhuriyeti'nde yaşayan Türk ırkına mensup bir toplumdur.

Kazaklar, (Kazakça: Қазақтар, UFA: [qɑzɑqtɑr], Rusça: Казахи), Kazakistan'da yaşayan Türki halkı. XVI. yy'da Türkistan'daki bazı Türk kabilelerinin karışımı ile oluşmuş bir halktır. Dilleri Kazakçadır.
Nogayca, Karakalpakça, Başkurtça ve Tatarca ile akraba olan ve Kıpçak bölümüne giren Kazakça'yı konuşurlar.
Kazaklar Kazakistan, Türkiye, Moğolistan, Özbekistan, Kırgızistan, Afganistan, Çin, Rusya, Türkmenistan ve AB'de de yaşar. Çin'de Kazakların çoğunluğu 1,110,800 Kazak, kuzey Sincan-İli Kazak Özerk İli (Çin'deki en büyük özerk bölge) ve Mori ile Barköl ilçelerinde yaşamaktadır.
Abay Kunanbayoğlu, Muhtar Avezov, Şekerim Kudayberdioğlu, Mağcan Cumabayulı gibi şairler, yazarlar ve düşünürler yetiştirmiştir.

Ruslar tarafından "Kırgızlar" denilen Kazaklar (Buhara)

Kazak kültürünü resmeden bir pul

13. yüzyılda Altınorda Hanlığı topraklarının doğu kanadını oluşturan Deşt-i Kıpçak ahalisinde yaşayan ve Moğol istilasından etkilenmiş Türki boylar bir araya gelerek Kazak Hanlığı etrafında toplandılar. Söz konusu hanlığın yapılanmasında bazı Kırgız boyları ile kadim Kıpçak boylarının ardılları rol oynadı. Bunun yanında bazı Moğol boyları da Kazak ulusuna katıldı.
Kazaklar; Kırgızlar, Kıpçaklar, Nogaylar ve birkaç Türkleşmiş Moğol kabilenin karışımından ortaya çıkmış Türk halkı olarak 14. yüzyıldan sonra yeni bir boy olarak Orta Asya arenasında yerini almıştır. Orta Asya'da Ruslar ile ilk teması kuran Türki halk Kazaklar olmuştur.

Kazaklarda Türklük Bilinci

Kazaklar Asya'nın ortasında Türk Dünyasının göbeğinde yer almaktadır. Gerek Doğu Türkistan'ın kuzeyindeki Altay bölgesi, gerek Moğolistan'ı batısındaki Altay ve Bayan-Ölgey bölgesi, gerek Altay Cumhuriyetinin sahası Kazak Türkleri ile meskundur. Kazak Türkleri Türk toplulukları arasında en çok soykırıma uğramış bir Türk halkıdır. Bu sebeple de Orta Asya Birliği fikri Kazakistanda ortaya çıkmıştır. Kazakça bir şiirde Türklük bilinci şöyle belirtilmiştir.

ЕР ТҮРІК ҰРПАҒЫМЫН ДАҢҚЫ КЕТКЕН,/ ER TÜRІK URPАĞIMIN DАÑQI KETKEN, БІР КЕЗДЕ ЕВРОПАҢДЫ ТІ -ТІРЕТКЕН./ BІR KEZDE EVRОPАÑDI TІ -TІRETKEN.

МЕН ҚАЗАҚ, ҚАЗАҚПЫН ДЕП МАҚТАНАМЫН, MEN QАZАQ, QАZАQPIN DEP MАQTАNАMIN, ҰРАНҒА АЛАШ ДЕГЕН АТТЫ АЛАМЫН, URАNĞА АLАŞ DEGEN АTTI АLАMIN, СҮЙГЕНІМ ҚАЗАҚ ӨМІРІ, ӨЗІМ ҚАЗАҚ, SÜYGENІM QАZАQ ÖMІRІ, ÖZІM QАZАQ, МЕН НЕГЕ ҚАЗАҚТЫҚТАН САҚТАНАМЫН!M EN NEGE QАZАQTIQTАN SАQTАNАMIN!
(ТОРАЙҒЫРОВ/TОRАYĞIRОV)

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

16 Mart 2010 Mesaj #9

Ziyaretçi

Özbek veya Özbek Türkleri (Özbekçe: Oʻzbeklar), Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır.
Özbekistan'da 22 milyon, Afganistan'da 3 milyon, Tacikistan'da 2 milyon Özbek bulunmaktadır. Bundan başka Kırgızistan'da, Kazakistan'da ve Çin'in Sincan-Uygur (Doğu Türkistan) eyaletinde de çok sayıda Özbek vardır. Dünya'da toplam 30 milyon civarı Özbek'in olduğu tahmin edilmektedir.
Özbekler, 13. yüzyıldaki Moğol istilası sonrası Orta Asya kavimlerinin tekrar şekillenmesiyle ortaya çıkmış Türki bir kavimdir. Özbekler'in ataları, Çağatay ulusundan gelmektedir. Timur devletinin yıkılmasından sonra da Amuderya ve Siriderya arasında kalan Türki boylar, Şeybani Hanlığı çevresinde yeni bir kavim olarak örgütlenmişlerdir.
Özbek ismi ise, Altınorda hanı olan Özbek Han'dan gelmektedir.

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

16 Mart 2010 Mesaj #10

Ziyaretçi

Kırgızlar veya Kırgız Türkleri çoğunluğu Kırgızistan'da yaşamakta olan Türk kökenli toplum. Türklerin bilinen en eski yazılı belgeleri olan Yenisey ve Orhon Yazıtları'nda Kırgızlar, tarihleri çok eskiye dayanan Türk kavimleri arasında zikredilmektedir. Çin tarihi kaynaklarında ise Kırgızlar ilk kez M.Ö. 201 yılında Hunlar zamanındaki olaylar anlatılırken ortaya çıkmakta ve Kırgızların bilinen ilk devletlerini M.Ö. 2. yüzyılda bugünkü Kırgızistan topraklarından doğuya ve kuzey doğuya uzanan bölgede, (Tanrı Dağlarının doğu ve kuzey doğusunda) kurdukları anlaşılmaktadır.

Kırgız sözcüğü

Kırgız sözünün çıkış yeri üzerine farklı iddialar bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, Kırgız
kelimesinin "kırk-kız", ikincisi "kırk uuz" veya kırk kabile kelimelerinden türediğidir. Kırgızistan bayrağında güneş benzeri şeklin etrafındaki kırk ışık süzmesi buna ithafendir.

Tarihte Kırgızlar

Ön-Kırgızlar

Çin ve Arap kaynaklarında mavi gözlü,kızıl saçlı-sarışın ve çekik gözlü olarak geçen Kırgızlar en eski Türk halklarından biridir. M.Ö.250 yıllarında Yenisey vadisi boyunca uzanan bölgelerde bulunuyorlardı. Yenisey Irmağı boyunda göçebe bir hayat süren Kırgızlar, Milattan sonra birinci yüzyılda Hiung-nu devletini oluşturdular. Hiung-nuların dağılması üzerine Kırgızlar, Yenisey Kırgız Hanlığı'nı kurdular. Dördüncü yüzyılda kurulan Yenisey Kırgız Hanlığı, Baykal Gölü'nden Tibet’e kadar olan kısma hakim oldu. Günümüzdeki Hakas Kırgızları, bu dönemde ana kütleden koptular.
6. yüzyılda kurulan Göktürk Devleti ile mücadele eden Kırgızlar, Mukan Kağan döneminde Göktürklere bağlandılar. Göktürklerin Çin hakimiyeti altına girdiği 630-680 yılları arasında Kırgızlar tekrar müstakil olarak yaşadılar.
İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı'nın kurulmasıyla yeniden Göktürklere bağlandılar. Kırgızlar bu dönemde sık sık yönetime ayaklandılar. Kırgızlar, Göktürk Kağanlığı'ndan sonra Uygur Kağanlığı hakimiyetine girdiler. 840 senesinde Uygur Kağanlığını yıkarak kendi Kırgız Kağanlığını kurdular.

Çağdaş Kırgız Halkı'nın Doğuşu

Kırgızlar 840 yılında Türk tarih sahnesinde önemli bir adım attılar ve Ötüken ve çevresini ele geçirdiler. Bugünkü Kırgız kültürünün temelini oluşturdular.
Kırgızlar 840 yılında Orhun bölgesine giderek Uygur hakimiyetini ortadan kaldırdılar ve Orta Asya hakimiyetini ele geçirdiler. Türk Kağanlıklarının milli merkezi Ötüken olmak üzere Kırgız Kağanlığı kuruldu. Karahanlılar'ın tesiriyle İslam dinini kabul ettiler. Kırgız kaynaklarına göre, 10. yüzyılda 200 bin müslüman Kırgız ailesi vardı.
920 yılında Moğol Kitan devleti, Kırgızları baskıya uğratarak, Tanrı dağları çevresine göç etmelerine sebep oldu. 1 Yenisey nehri kıyılarında Göktürk harfleriyle yazılmış yazıtlar bıraktılar.
Kırgızlar, Moğollardan sonra Timur ve Özbek Hanlığı içerisinde yaşadılar. Daha sonra 17. yüzyılın sonlarına kadar "hanlık" seviyesinde varlıklarını devam ettirmişlerdir. 1870'lerde Hokand Hanlığı'yla beraber hareket eden Kırgızlar, Ruslar'ın Hokand Hanlığı'nı yıkmasıyla beraber Rus hakimiyetine girdi. 1863'te kurulan Orta Asya Rus Generalliği'ne bağlanan Kırgızlar, Rus çarına karşı sürekli ayaklanmıştır. Pek çok Kırgız kabilesi Afganistan'a ve Uygur bölgesine göçmüştür.
Kırgızlar, 1917'de Rusya'da meydana gelen ihtilal sebebiyle Orta Asya'da kurulan ve 1918 yılının sonunda yıkılan bağımsız Alaş Orda'ya katıldılar. Sovyet-Ruslar bölgeyi 1918'de tekrar ele geçirmiştir. 1920'de Kırgız bölgesini içine alan "Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti" içerisinde yaşayan Kırgızlara bu dönemde Kara-Kırgız adı verilmiştir. Deşt-i Kıpçak bölgesi'nde yaşayanlara ise Kazak-Kırgızlar adı verilmiştir. 1924'te Kazak-Kırgızları ile Kara-Kırgızlar birbirinden kopmuştur. Kara-Kırgızlar yani günümüz Kırgızları, 1924'de "Kara-Kırgızları Özerk Oblastı" halkını oluşturmuşlardır ve 1926'da "Kırgızistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti" nin kurulmasıyla Kırgızlar, ulusallaşmıştır.

Yaşadıkları Yerler

Dünya'da 5 milyonu aşan Kırgız halkı yaşamaktadır. 3.35 milyonu Kırgızistan'da, en büyük azınlık olarak 410 bini Özbekistan'da, 210 bini Çin'de, 81 bini Tacikistan'da, 32 bini Rusya'da, 40 bini Kazakistan'da ve 3 bini Ukrayna'da bulunmaktadır.

Din

Kırgızların % 99'u müslümandır. 8. yüzyılda ipek yolu ticareti nedeniyle islamla tanışmışlardır. Müslümanlığa geçiş ise bir anda olmamış, sünnet gibi adetlerin şaman kültürüne aşılanması ile zamanla sağlanmıştır. Sayıları az da olsa, ateistler -Sovyet Rusya etkisiyle, Tibet Budistleri ve eski kökleriyle şamanistler de Kırgız toplumunda bulunmaktadır.

Kültür

Kırgızlar, yakın dönemde yerleşik hayata geçmiş bir toplumdur. Bayraklarındaki güneş benzeri şekil, bunun bir özetidir ve Kırgız otlaklarının ortasında, ocağın dumanının dışarı çıkmasını sağlayan boşlukla özdeşleşmektedir.
Kırgızlar asıl olarak dağlarda yaşayan ve buna bağlı olarak da dünyanın en iyi çadırını geliştirmiş Türk toplumudur. Ülkenin büyük bir kesimi dağlarla çevrilmiş olan Kırgızistan'da halen dağda göçebe hayatı yaşayan Kırgızlar vardır. Eski Türklerde olduğu gibi yazın yaylada, kışın ise kışlakta yaşanılmaktadır. Rusya'nın işgaline uğradığında ilk defa yerleşik düzene geçmiştir.

Kırgızlar, Kırgız Türkleri