Zigetvar Seferi (Zigetvar Kuşatması)

Zigetvar ya da Szlgetvar seferi

Kanuni Sultan Süleyman'ın son gazası
(1 mayıs -1 eylül 1566).

Birikmiş yıllık vergileri ve AvusturyalIlarda işgal edilen kentleri (Tokaj ve Serene) geri istemek için Viyana'ya gönderilen türk elçisi Hidayet Çavuş'un, orada. Maximilian II tarafından hapse atılması üzerine artık savaşın kaçınılmaz olduğuna karar veren sadrazam Sokullu Mehmet Paşa, 72 yaşındaki hasta padişahı 13. gazası olan Zigetvar seferi’ne çıkmaya zorladı. Böylece aslında Sokullu'nun yönetiminde İstanbul’dan yola çıkan (1 mayıs) Kanuni’nin başında bulunduğu 100 bin kişilik türk ordusu, Zemlin (Semlin) konağında, önceden haber salınan Erdel (Transilvanya) banı Jânos Zsigmond ile Kırım hanı Devlet Giray kuvvetlerinin de katılmasıyla (29 haziran) sayısını 150 bine yükselttikten sonra Essek köprüsünden geçerek (19 temmuz) Zigetvar'a ulaştı ve iç içe iki sağlam kalenin koruduğu kenti kuşattı (5 ağustos).

Üç parçadan oluşan kentin önce "Eski Zigetvar” denen bölümü (13 ağustos), sonra da "Yeni Zigetvar" (19 ağustos) ele geçirildi. Zigetvar dış kalesine yeniçerilerin önderliğinde yapılan birinci (26 ağustos), ikinci (29 ağustos) ve üçüncü (2 eylül) genel saldırılar başarısızlıkla sonuçlandı. Yeniçerilerin lağım patlatarak surlarda gedik açmaları sonucu dış kale fethedilince (5 eylül), Kanuni’nin teslim önerisini reddeden ve 5 bin askerini yitirmiş olan kale komutanı kont NicolasZriny, geriye kalan 15 bin kişilik kuvvetiyle iç kaleye çekildi, iç kale türk ordusunca odun yığınlarıyla çevrilerek ateşe verildiği sırada (6 eylül gecesi) hasta döşeğinde yatmakta olan Kanuni öldü.

Padişahın ölümünü bir karışıklık olasılığına karşı askerlerden gizleyen Sokullu, Kütahya sancakbeyi şehzade Selim'i (Selim II) tahta çağırmak için Haşan Çavuş'u bir mektupla hemen yola çıkardı. Bu arada, odun yangınıyla kuşatılan ve yanmakla teslim olmak ikilemi arasında kalan kont Zriny, askerlerinin başına geçerek şiddetli bir huruç (çıkış) hareketi yaptıysa da kendisi vurulup öldü, askerlerinin ölmeyenleri teslim oldular.

Ancak, iç kaleye giren türk ordusunun öncü kuvvetleri (yaklaşık 5 bin kişi), oradaki barut deposunun patlaması sonucu yaşamlarını yitirdiler (7 eylül). Sonunda 5 ağustostan 7 eylüle kadar süren 34 günlük bir kuşatmadan ve Kanuni’nin ölümünden sonra fethedilen Zigetvar’ın sancakbeyliğine Peçuy (Pecs) muhafızı İskender Bey'i atayan Sokullu, padişahın öldüğünü bilmeyen ordunun başında Belgrad'a döndü.

Zigetvar Seferi

Zigetvar Seferi, 1566'da Osmanlı Devleti'nin Avusturya üzerine düzenlediği seferdir. Avusturya ile 1562'de yapılan 8 yıl süreli antlaşmaya göre İmparator Ferdinand, Erdel'i Osmanlılara bırakıyor ve elindeki Macaristan toprakları için, yıllık 30 bin duka vergiyi kabul ediyordu. Ancak Avusturya bu vergiyi iki yıl üst üste göndermedi.

Sponsorlu Bağlantılar

1564'te Ferdinand öldü. Sadrazam Semiz Ali Paşa, Avusturya elçisinden birikmiş vergiyi ve geri kalan 6 yıllık antlaşma süresinin yenilenmesini istedi. Yeni imparator II. Maximillian ise, paranın ödenmesini, sınırlardaki anlaşmazlıkların çözülmesinden sonraya bırakmayı uygun gördü. Bu arada Osmanlı himayesinde bulunan Erdel Beyi Zigismond, imparatorla aralarında anlaşmazlık konusu olan Çatmar (Zatmar) kentini zaptetti. İmparator da Erdel'e saldırarak Tokaj ve Serenç (Szerencs) yörelerini aldı. Bu sorunları görüşmek için gelen Avusturya elçisine sadrazam, barışın 8 yıl uzatılabileceğini, ancak Osmanlı Devleti'nin Tisa (Tizsa) Irmağı ötesindeki tüm topraklarını korumak isteğinde olduğunu bildirdi. Elçinin yeni talimat almak üzere Viyana'ya döndüğü sırada, Semiz Ali Paşa öldü.

Yerine Sokullu Mehmet Paşa getirildi (1565). Yeni sadrazam, Avusturya elçisinden Tokaj ve Serenç'in iadesini istedi. 1566 başlarında imparator, Hosszuthoty'yi elçi olarak İstanbul'a gönderdi. Yeni elçi birikmiş olan vergileri getirmediği gibi, Kruppa Kalesi'nin Avusturya'ya geri verilmesini istedi. Bunun üzerine Avusturya'ya karşı savaş açıldı. Seferden iki ay önce Vezir Pertev Paşa, serdarlık göreviyle, sınıra yakın Gyula'yı ve Zatmar ile Tokaj kalelerini almak için önden gönderildi. Padişah ve Osmanlı ordusu, 1 Mayıs 1566'da İstanbul'dan hareket etti. Belgrad yoluyla Macaristan'a geldi. Erdel beyi, Zemlin'de (Zemun) orduya katıldı. Ağustos başlarında Zigetvar kuşatması başladı. Kale komutanı Miklos Zrinyi idi. Kuşatmanın on beşinci günü sadrazamın yönettiği hücumda büyük kayıplara uğradı. Hücumlar artırıldı.

Kont Zrinyi kaleden çıkış hareketinde bulundu ve yaralandı. 34 günlük kuşatmadan sonra 7 Eylül 1566'da kale ele geçirildi. Kuşatmanın son gününde Kanunî Sultan Süleyman, kalenin alınışını öğrenemeden öldü. Sokullu, ölümünü, ordudan gizledi. Kütahya valisi Şehzade Selim'e haber gönderip durumu bildirdi. Zrinyi, Türk esirlerine korkunç işkenceler yaptığı için, Sokullu'nun emriyle idam edildi.