Edward / İngiltere Kralları

İngiltere Kralları

Edward: İngiltere'nin 11 kralının ortak adıdır. Bunlardan ilk üçü 1066'daki Normandiya istilasından önce; seki­zi ise istiladan sonra hüküm sürdü.

Aziz Edward (yaklaşık 1003-1066). Nor­mandiya Dükü II. Richard'ın kızı Emma ile 978-1016 yılları arasında ülkeyi yöneten Kral II. Ethelred'in oğludur. Oxfordshire'deki Islip'te doğdu. Danlar'ın, Kral Canute'nin ön­derliğinde İngiltere'de denetimi ele geçirmesi üzerine ülkesini terk etmek zorunda kalan Edward, 30 yıl Normandiya'da sürgünde ya­şadı. Canute ailesinin son üyesi 1042'de ölün­ce tahta geçti.

Dindar bir insan olan Edward ülke yöneti­minden çok din işleriyle ilgilendi. Hükümdar­lığının ilk 11 yılı boyunca ülkenin gerçek ha­kimi Wessex Kontu Godvrine oldu. Godwine, Edward'ın İngiltere topraklarının bir bölü­münü ve kilisedeki bazı yüksek görevleri başta Normanlar olmak üzere yabancılara vermesini desteklemiyordu. Godwine 1051'de Dover'de Normanlar'a karşı ayaklanan İngilizler'i cezalandırmayı reddedince sürgüne gönderildi.

1052'de krala karşı büyük bir kuwet top­layarak İngiltere'ye dönen Godwine yaban­cıları ülke dışına sürdü. Edward ölüm döşeğindeyken yerini Godwine'in oğlu Ha-rold'a bıraktığını açıkladı; öldükten sonra da azizler listesine kabul edildi. Edward'ın Nor-man kuzeni William 1066'daki Hastings Sava­şı'nda Harold'u öldürerek tahta geçti.


Edward I (1239-1307). III. Henry'nin oğlu olan I. Edward 1272'de tahta geçti. İlk yıllarında etkili bir yönetim kurarak hukuk sistemini yeniden düzenledi. Hükümdarlığı sırasında parlamentoyu İngiliz yönetim siste­minin önemli bir öğesi durumuna getirdi. 1297'de çıkardığı yeni yasalarla vergi siste­minde düzenlemeler yapan I. Edward feodal soylulara bazı ayrıcalıklar da tanıdı.

Edward krallığını genişletmek amacıyla Galler Prensi Llywelyn'i bozguna uğratarak, ülkesini kendi topraklarına kattı. Birkaç yıl sonra da oğlunu Galler prensi ilan etti. O tarihten sonra İngiltere krallarının en büyük oğulları Galler prensi unvanını taşımaya baş­ladı (bak. Galler). İskoçya'yı da ülkesine katmak isteyen I. Edward ilk girişimlerinde başarılı oldu. Ama İskoçları I. Edward'a karşı harekete geçiren William Wallace İngilizler'i ülkesinden atmayı başardı. I. Edward İskoç-ya'ya ikinci bir saldırı düzenleyerek Wallace' ın birliklerini yenilgiye uğrattı; Wallace idam edildi. İskoçlar daha sonra Robert de Bruce' un (I. Robert) önderliğinde yeniden hareke­te geçtiler; I. Edward çarpışma sırasında öldü.

Edward II (1284-1327). 1. Edward'ın oğlu olan II. Edward 13ü7'de tahta geçti. II. Edward'ın yeteneksiz bir yönetici olmasından yararlanan Robert de Bruce İskoçya'daki kaleleri geri aldı. II. Edward, İngiliz egemen­liğine baş kaldıran Robert de Bruce'un ordu­suyla 1314'te yaptığı Bannockburn Savaşı'nda ağır bir yenilgiye uğradı.

Piers Gaveston adında Gaskonyalı bir şö­valyeye ülke yönetiminde geniş yetkiler ver­mesi soyluların tepkisine yol açtı. 1311'de soylular Gaveston'u yakalayarak idam ettiler. Bunun üzerine II. Edward Hugh Le Despen-ser adlı bir soylunun yardımıyla soyluların de­netiminden kurtulmaya çalıştı. Despenser'e olan bağlılığı Fransız asıllı karısı Kraliçe Isabella ile arasının açılmasına yol açtı. Fran­sa'ya giden Kraliçe Isabella sürgündeki ba­ronlardan olan Roger Mortimer ile anlaşarak II. Edward'ı devirmek için küçük bir orduyla İngiltere'ye döndü. Kraliçe. Despenser'i idam ettirdi; II. Edward'ı tahttan indirerek, III. Edward adıyla oğluna taç giydirdi. II. Edward daha sonra öldürüldü.

Edward III (1312-1377). III. Edward 15 yaşında tahta geçti. Hükümdarlığının ilk dört yılında ülkeyi annesi ve Roger Mortimer yönetti. Ama daha sonra baş kaldıran genç Edward. Roger Mortimer'i II. Edward'ı öl­dürmek suçuyla idam ettirdi.

İngiltere'yi eski gücüne kavuşturmak iste­yen III. Edward önce İskoçya'ya ardından Fransa'ya savaş açtı. Annesinden dolayı Fran­sa Kralı IV. Philippe ile olan akrabalığına dayanarak Fransa tahtında hak iddia etti. Bu olay İngiltere ile Fransa arasında ünlü Yüz Yıl Savaşlan'nın başlamasına neden oldu {bak. yüz yıl savaşları).

Edward IV (1442-1483). York Dükü Ric­hard'ın oğlu olan IV. Edward, York ve Lancaster aileleri arasındaki taht mücadelesi­nin yol açtığı Güller Savaşı (1455-85) sırasın­da, 1461'de babasının ölümünden sonra taç giydi {bak. güller Savaşi). Hükümdarlığının ilk yıllarında ona yol gösteren, tahta geçme­sinde önemli rol oynayan kuzeni Warwick Kontu Richard Neville oldu. Neville, Fransız­ların desteğini sağlamak amacıyla Edward'ı bir Fransız prensesi ile evlenmeye zorluyor­du. Edward kendisine İngiliz bir eş seçince araları açıldı. 1469'da Warwick kontu ile Edward'ın kardeşi Clarence dükünün Lan­caster yanlılarıyla birlikte çıkardığı silahlı ayaklanma Edward'ın ordusu tarafından bas­tırıldı. Fransa'ya kaçan Warwick kontu orada Lancaster yanlıları ile birleşerek İngiltere'yi istila etti. Burgonya'ya kaçan Edward, 1471'de kardeşi Gloucester dükü ile birlikte İngiltere'ye geri döndü. Warwick kontunu ve Lancaster yanlılarını yenilgiye uğratarak kral­lığını güvence altına aldı.

Edward V (1470-1483). Babası IV. Edward 1483'te ölünce V. Edward 12 yaşında tahta çıktı. Ama kral naibi olan amcası Gloucester Dükü Richard tahtı ele geçirerek. Edward ile kardeşi Prens Richard'ı Londra Kulesi'ne kapattı; kendisi de III. Richard adıyla taç giydi. Yıllar sonra Londra Kulesi'nde bulu­nan cesetlerin Edward ile kardeşine ait oldu­ğu sanılmaktadır.
Edward VI (1537-1553). VIII. Henry ile Jane Seymour'un oğlu olan VI. Edward 10 yaşındayken tahta geçti. Bilgili ve inançlı bir Protestan olan Edward'ın hükümdarlığı sıra­sında, ülkeyi daha çok naipleri yönetti. Ed­ward genç yaşta veremden öldü. Kız kardeşle­ri arasında çıkan taht mücadelesinin sonunda I. Mary taç giydi.

Edward VII (1841-1910). Kraliçe Victoria ile Prens Albert'in en büyük oğlu VII Ed­ward, 1863'te Danimarka Prensesi Alexandra ile evlendi. Sosyete çevrelerine girerek, özel­likle spor dünyasının önde gelen adlarından biri oldu. At yarışları, yatçılık ve avcılığa olan düşkünlüğünün yanı sıra uçarı kişiliğiyle ün kazandı. Bu durum annesi ile arasının açılması­na neden oldu; devlet işlerinden ve saray çev­resinden uzak tutuldu. Kraliçe Victoria'nın ölümü üzerine 59 yaşında taç giydi. Hüküm­darlığı sırasında, İngiltere ile Fransa arasında­ki ilişkileri geliştirerek, bir dostluk antlaşması olan Entente Cordiale'ın imzalanmasını sağ­ladı.

Edward VIII (1894-1972). Kral V. George ve Kraliçe Mary nin oğlu olan VIII. Edward kendi isteğiyle tahttan vazgeçen ilk İngiliz kralıdır. I. Dünya Savaşı sırasında kurmay subay olarak orduda görev aldı. Dostça tavır­ları ve sevimliliği sayesinde gezilerinde ilgi ve sevgi uyandırdı. 1920'lerdeki iktisadi bunalım döneminde, ülkede baş gösteren işsizlik soru­nuyla ilgilendi.

Edward, Ocak 1936'da babasının ölümü üzerine tahta geçti. 1930'da tanıştığı ABD'li Wallis Simpson ile evlenme isteğine İngil­tere Kilisesi ve başta Başbakan Stanley Baldwin olmak üzere siyasal çevreler şiddetle karşı çıktılar. Edward Aralık 1936'da tahttan çekildi; kardeşi VI. George adıyla taç giydi. Windsor dükü unvanını alan Edward eşiyle birlikte Fransa'nın güneyine yerleşti. 1940'ta Winston Churchill tarafından Bahamalar vali­liğine getirildi.

Vikipedi, özgür ansiklopedi

I. Edward, lakabı Uzun Bacaklı Edward

Savaşlar
Henry döneminde iç karışıklıklardan yararlanarak Galler'i fiilen yönetimi altına alan Llywelyn ap Gruffudd'u 1277'de deniz kuvvetlerinin desteğiyle Snowdonia'da kuşatarak boyun eğmeye zorladı.1282'de İngiliz yönetimine yeniden isyan eden Galler'i yeniden fethetti ve Llywelyn ile kardeşi David'i öldürerek Galler'in özerkliğine bütünüyle son verdi.

Fransa ile ilişkilerin bozulmasının nedeni, Fransa krallarının Paris Antlaşması'nın (1259) hükümlerini hiçe sayarak İngiltere'ye bağlı Gaskonya topraklarını ele geçirmeye çalışmalarıydı.1290'dan itibaren Gaskonya'ya Fransız müdahalesi yoğunlaştı ve İngiliz ve Fransız denizciler arasındaki çekişmeler gerginliği daha da artırdı. 1290'da görüşmeleri yürütmek üzere Fransa'ya gönderilen Edward'ın kardeşi Lancaster kontu Edmund, Philippe'in oyununa gelerek Gaskonya Düklüğü'nü geçici olarak Fransa'ya bıraktı.Philippe sonradan bu toprakları geri vermeyi reddetti. Edward 1297'de Fransa'ya saldırmak üzere danize açıldı. Ama İskoçya'da başlayan ayaklanma nedeniyle geri dönmek zorunda kaldı.1299'da Philippe ile barış yaparak onun kız kardeşi Margaret'le evlendi ve böylece düklüğü oldukça küçülmüş olarak geri aldı.

İngiltere ile İskoçya arasında yıllardır süregelen dostça ilişkiler de Edward döneminde bozuldu. İskoçya'da önce Kral III. Alexander'ın (1286), ardından da tahtın tek varisi olan torunu Margaret'in (1290) ölümü üzerine taht mücadelesi başlayınca, nüfuzlu İskoçyalılar Edward'dan hakemlik etmesini istediler. Edward, süzerenliğini kabul ettirdikten sonra, John de Balliol'u tahta geçirdi (1292). Ama Edward İskoçya'da kendi yönetimini yerleştirmeye çalışınca, Balliol 1295'te İskoçyalı soyluların baskısıyla, İngiltere'ye bağlılıktan vazgeçerek Fransa'yla ittifak kurdu. Bunun üzerine Edward 1296'da İskoçya'yı işgal etti. Ama 1297'de William Wallace öncülüğünde patlak veren ayaklanmayı, 1303'e değin süren seferlere ve bazı askeri başarılara karşın bastıramadı. 1303'te İskoçya'ya karşı giriştiği yeni seferde Stirling'i aldı (1304) ve Wallace'ı vatan haini ilan ederek astırdı (1305). Bu kez de I. Robert'ın ayaklanmanın başına geçerek taç giymesi üzerine İskoçya'ya karşı yeni bir sefer başlattı, ama yolda öldü.