Kömür nerelerde kullanılır?

kömürün kullanıldığı yerler

KÖMÜR NEDİR?

Kömür bir fosil yakıtıdır. Başlıca; karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşan yanıcı, sedimanter (tortudan oluşmuş), organik bir kayadır. Bitki gibi oluşan/ şekillenen bu kayalar, diğer kaya tabakalarıyla birleşerek ısı ve basınç gibi etkilerin ortak sonucunda milyonlarca yıl içinde meydana gelmiştir.
Kömürün, turba olarak adlandırılan ama kömür sayılmayan organik maddelerden antrasite dönüşmesi sırasında geçirdiği 'kömürleşme' evreleri ile; 'kömürleşme derecesi' diye bilinen kendi içindeki fiziksel ve kimyasal özellikleri arasında önemli bir ilişkisi vardır.

Linyit ve AltBitümlü kömür gibi düşük kalorili kömürler daha yumuşak, kırılgan ve cansız toprak görünümündedirler. Bu tür kömürlerin özelliği yüksek nem içermeleri ve karbon içeriklerinin düşük olmasıdır. Ve bu yüzden daha az enerji içerirler.
Yüksek kalorili kömürler genellikle daha sert, daha dayanıklı ve siyah cam gibi parlaktırlar. Bu tür kömürler daha fazla karbon içerirler, nem içerikleri düşüktür ve daha fazla enerji üretirler. Antrasit bu tür kömürlerin başında gelir ve daha fazla karbon ve enerji içerir. Nem oranı bu kömürde çok azdır.

KÖMÜR MADENİ İŞLETMECİLİĞİ

Kömür 2 şekilde çıkartılır.

1) Yüzeysel ya da 'açık' madencilik
2) Yeraltı ya da 'derin' madencilik
Madencilik metodunun seçimi çoğunlukla kömür varlığının jeolojisine göre saptanır. Yeraltı madenciliği şu anda dünya kömür üretiminin %60'ını oluşturdugu halde; birkaç önemli kömür üreticisi ülkede yüzeysel madencilik çok daha yaygındır.

KÖMÜR NERELERDE KULLANILIR?

Dünyanın her yerinde kömürün önemli derecede kullanımı vardır. Bunlardan; elektrik üretimi, çelik üretimi, çimento üretimi, diğer üretim süreçleri ve akaryakıt olarak kullanım en önemli olanlarındandır.

KÖMÜR TÜKETİMİ

Kömürün enerji üretiminde hayati bir rolü vardır ve bu rol hızla devam etmektedir. Şu anda kömür, dünya elektiriğinin %40'ını karşılamaktadır ve bu oranın gelecek 30 yıl içinde de aynı kalması beklenmektedir.

Enerji kömürü tüketiminin, 2002'den 2030'a kadar olan zaman dilimi içerisinde, yılda %1,5 büyümesi planlanmıştır. Linyit de enerji üretiminde kullanılmaktadır ve yılda %1 büyüyecektir. Demir ve çelik üretiminde kullanılan kok kömürü talebi ise bu zaman içerisinde yılda %0.9 büyümeye devam edecektir.

Kömür için en büyük pazar, dünya çapında kömür tüketiminin %56'sını elinde bulunduran, Asya kıtasıdır. Bu oranın önemli bir bölümü Çin'e aittir. Birçok ülke kendisinin ihtiyacı olan doğal enerji kaynaklarına sahip olmadığı için, gereksinimlerini karşılayacak enerjiyi başka ülkelerden ithal etmek zorundadırlar. Örneğin; Japonya, Çin, Taype ve Kore enerji üretimi için gerekli olan enerji kömürünü ve çelik üretimi için gerekli olan kok kömürünü önemli miktarlarda ithal etmektedirler.Kömür, bazı bölgelerdeki hızlı büyüme talebiyle, dünyanın enerji karışımında başrol oynamaya devam edecektir. Gelirlerin artmasıyla birlikte elektrik ihtiyacı, inşaat ve araba üretimi için gerekli olan çelik ihtiyacı, ve ev aletleri ihtiyacı büyüyecek; ve böylece hem enerji hem de kok kömürü pazarındaki büyüme, gelişen Asya ülkelerinde çok güçlü olacaktır.

KÖMÜR & ELEKTRİK


Elektriksiz bir modern yaşam düşünülemez. Elektrik, evleri, binaları, caddeleri aydınlatır; yerli ve endüstriyel ısı sağlar; ve evlerde, ofislerde kullanılan birçok aleti ve fabrikalardaki makineleri güçlendirir. Dünya çapında elektrik erişimini arttırmak, fakirliği azaltmanın başlıca yoludur.Termal kömür olarak da bilinen enerji kömürü, güç istasyonlarında enerji üretmek için kullanılır.

DEMİR & ÇELİK ÜRETİMİNDE KÖMÜR

Çelik günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçasıdır. Arabalar, trenler, binalar, gemiler, köprüler, soğutucular, tıbbi cihazlar hep çelikten yapılmıştır.

Demir ve çelik üretimi için kömür gereklidir. Dünya çapındaki çelik üretiminin %66'sı maden eritme ocaklarında kullanılan demirden gelmektedir. 2005'de dünyadaki ham çelik üretimi, 664 Mt kömür kullanılarak, 1129 milyon tondu.

Ham Maddeler
Bir maden eritme ocağı demir cevheri, (özel kok kömüründen yapılmış) kok ve küçük oranlarda kireçtaşı kullanır. Bazı ocaklar maliyeti azaltmak için, 'ufalanmış kömür püskürtme' ya da PCI diye bilinen, daha ucuz enerji kömürleri kullanır.

Kok, kok kömüründen yapılır. Kok kömürü parçalanmış ve yıkanmıştır. Ondan sonra batarya ya da akü diye bilinen kok ocaklarında 'temizlenir' ya da 'karbonlanır'. Bu süreç içerisinde, yan ürünler çıkartılır ve kok üretilir.

Maden Eritme Ocağı
Demir cevheri, kok ve eritici madde gibi ham maddeler, maden eritme ocağının üst kısmına konur. Hava 1200°C ısıtılır ve ağızlıklar yoluyla en alt kısımdan ocağa püskürtülür. Hava, kimyasal reaksiyon oluşturan kok kömürünün karbonmonoksit üreterek yanmasını sağlar. Demir cevheri oksijeni alınarak eriyik demir haline getirilir. Ocağın ağzı belirli aralıklarla açılır ve eriyik demir ile posası kurutulur.

Ondan sonra, (BOF) diye bilinen basit bir oksijen ocağına alınır. Burada çelik parçası ve biraz daha kireçtaşı eklenir ve %99 saf oksijen karışıma püskürtülür. Oksijenle reaksiyon ısıyı 1700°C'ye yükseltir, kirliliği oksitler ve neredeyse saf bir çelik sıvı bırakır. 1 ton (1000 kg) çelikten, yaklaşık 0.63 ton (630 kg) kok üretilir.

Şu anda Ana Oksijen Ocakları dünyadaki çeliğin %63'ünü üretiyor. Bunun dışında Elektrik Ark Fırınlarında (EAF) %34 oranında çelik üretiliyor. Ve Elektrik Ark Fırınları'nda kullanılan elektiriğin büyük bir kısmı kömürden elde ediliyor.

'Ufalanmış kömür püskürtme' (PCI) teknolojisi kömürün direk olarak maden eritme ocağına enjekte edilmesini sağlamak için kullanılır. Farklı çeşitlilikte bir sürü kömür, hatta enerji kömürü bile, bu teknolojide (PCI) kullanılabilir.

Çelik %100 yeniden değerlendirilebilir bir madedir. 2003 yılında 382.6 Mt civarında çelik yeniden kullanılmış, 2004 yılında da 400 Mt oranında çeliğin yeniden kullanılacağı beklenmektedir.